Archive - Çĕртме 2016 - Хыпар

Ухмах курăкĕ /дурман обыкновенный/ — тĕлĕнмелле ÿсен-тăран. Унăн туни, çулçи, вăрри наркăмăшлă, анчах виçене çирĕп пăхăнсан вĕсем чылай чиртен витĕмлĕ пулăшаççĕ.

Ыйхă вĕçсен. Вĕтетнĕ типĕ, тÿпелесе тултарнă 1 апат кашăкĕ çулçа 10 литр кĕрекен витрене ямалла, хĕрринченех вĕри шыв хушса 30 минут лартмалла, сăрăхтармалла. Ăшă шывлă ваннăна ямалла. Çак ваннăра кашни кунах 15-20-шер минут выртмалла. Курс — сывлăх лайăхланиччен.

Икĕ çулçăллă любка /любка двулистная/ хыр, хурăн, юман вăрманĕсенче, тĕмсен чăтлăхĕнче тĕл пулать. Яланах сулхăнра, пулăхлă тăпра çинче ÿсет.

Халăх медицининче любкăн тымарне тата курăкне хушса хатĕрленĕ препаратсемпе организма пĕтĕмĕшле çирĕплетме, вăй-хал кĕртме, варвиттирен, вар-хырăм чирĕсенчен, сывлав органĕсен чирĕсенчен сипленме усă кураççĕ.

Сăмсан лăймака сийĕ шыçнипе /ринит/ сывлама йывăрлансан çак рецептсенчен пĕри те пулин пулăшма пултарĕ. Вĕсемпе сывлăх лайăхланичченех сипленмелле.

1. Эмел курăкĕн /ромашка аптечная/ вĕтетнĕ типĕ 2 апат кашăкĕ чечекне тин вĕренĕ 1 стакан шыва ямалла, ăшă вырăнта 10 минут лартмалла. Унтан чечекĕсене ăшăлла марльăпа чĕркесе сăмса çине кунне темиçе хут хумалла.

Пирĕн республикăра виçĕ тĕрлĕ çĕлен тĕл пулать: хурăн çĕлен /уж/, хура çĕлен /гадюка обыкновенная/ тата пăхăр çĕлен /медянка/.

• Аппетита чакарма апатчен 20 минут маларах куккурус çÿçин шĕвекне стаканăн виççĕмĕш пайĕ чухлĕ ĕçмелле. 2 апат кашăкĕ куккурус çÿçине тин вĕренĕ 1 стакан шыва ямалла. Хупă савăтпа ăшăра 15 минут лартмалла, сăрăхтармалла. Темиçе курс ирттермелле. Кашнинчех тăватă эрне сипленнĕ хыççăн 10-шар кунлăх тăхтавсем тумалла.

Хĕрлĕ клевера Çимĕк хыççăн, çĕртме-авăн уйăхĕсенче, пухса хатĕрлеççĕ. Хĕлле сипленме чечекне, курăкне, тымарне типĕтме юрать. Чĕртавар сиплĕ витĕмне çулталăк таран çухатмасть.

Клеверти флавоноидсем холестерина юн тымарĕсен стенкисем çинче пухăнма памаççĕ, пĕверте холестерин туса кăларассине чакараççĕ. Çавăнпа асăннă ÿсен-тăран атеросклерозпа чирлĕ, юн тымарĕсем сывă мар çынсемшĕн питĕ усăллă.

Нумаях пулмасть редакцие паллакан çыравçă кĕрсе тухрĕ. Сĕтел çинче выртакан хаçат купине курсан вăл сӳрĕккĕнреххĕн сăмах пуçарчĕ:

- Тахçанах пулать чăвашла вуламанни, мĕн çыраççĕ хаçатсем?

Тăван чĕлхепе хаçат-журнал çырăнса илме ăна арăмĕ чарать иккен. Шалкăм çапасран е пĕр-пĕр инфаркт ярса илесрен питĕ асăрханас пулать. Юн пусăмĕ ытла та хăвăрт хăпарса кайсан çапла çав, эмел ĕçсен аран-аран лăпланатăн.

Çĕртме уйăхĕн 24-мĕшĕнче тĕп хулари Хĕрлĕ тÿремре темиçе мероприяти иртрĕ. Халăх вара пуринче те йышлă пулчĕ. Халăх пултарулăхĕн Пĕтĕм çĕршыври «Раççей çăлкуçĕсем» XXIV фестивальне савăнăçлă лару-тăрура хупма Чăваш Ен Пуçлăхĕ Михаил Игнатьев та килсе çитрĕ.