Archive - Çĕртме 2016 - Хыпар

Вĕлле хурчĕ вăйлă шăршăсене юратмасть. Духи-одеколон, крем, суханпа ыхра, бензин-кăраççын, тар, ытти хаяр шăршăсем килĕшмеççĕ ăна. Урăм-сурăм хăлаçланни, çапкаланни, чупни те — йĕкĕлтениех. Пыл хурчĕсем хăйсене хÿтĕлеме ăнтăлса тапăнаççĕ кун пек чухне. Сирĕн тавра пĕр вĕлле хурчĕ е сăпса вĕçме пуçларĕ-тĕк лăпкă тăрса ирттерĕр. Вăл вĕçсе кайтăр. Хăвăр тавра вĕçекен хурта е сăпсана çапса вĕлерсе сăхасран хăтăлма тăрăшни вырăнсăр. Вĕлле хурчĕпе пĕрлех унăн наркăмăш хутаççи çурăлнипе тухакан шăршă таврари хуртсене хăрушлăх пирки систерет. Ыттисем вĕçсе килсе тапăнма пултараççĕ.

Хальхи вăхăтра чечек юратакансем яланхи пÿрт умĕнчи чечек клумбисемпе çеç çырлахмаççĕ, кил-çурта илемлетмелли тĕрлĕ меслетсене алла илеççĕ. Вĕсенчен пĕри — вертикальлĕ клумбăсем. Çак меслетпе тĕп хуламăра тахçантанпах илемлетеççĕ. Килте те усă курма меллĕ темиçе тĕслĕхпе паллаштарăпăр.

Вертикальлĕ клумбăсем çĕр çинче юпа пек çĕкленисем, стена çумне çирĕплетнисем, çÿлтен çакса янисем пулаççĕ.

Стена çумĕпе е стена çумне çирĕплетекеннисем пĕр-пĕр ăнăçсăртарах курăнакан хуралтăна хупласа илемлетме меллĕ.

Ĕнен сĕчĕ чĕлхи çинче

Ака-суха /çу уйăхĕн 31-мĕшĕ тĕлне/

Куç хăрать те, алă тăвать

Çырава хатĕр-и?

«Савнă ялăм, тăван ял»

Çамрăклăха тăсма

Шурă çăнăхран пĕçернĕ çăкăр

Ырă кун сунакан чечексем

Эрешлĕ йывăç - кил-çурт илемĕ

Яла суйланă тухтăр

Çурхи ака-суха хыççăн вăхăтлăха шăпланнă уй-хир каллех техника кĕрлевĕпе тулчĕ. Çĕрпÿ районĕнчи «Колос» хуçалăхра ешĕл курăк çулаççĕ.

Уя тухсан мĕн сас лайăх?

Республикăри çурхи культурăсем 310 пин гектар çинче акнă /иртнĕ çулхинчен 6,3 пин гектар ытларах/. Ку палăртнин 98 проценчĕ. 13 районта акмалли плана тултарнă. Улатăр тăрăхĕнче вăл 82,5 процентпа танлашнă. Çĕрулми 8,6 пин гектар лартнă /çу уйăхĕн 30-мĕшĕ тĕлне, 86,9 процент/. Патăрьел енче вăл 1672 гектар йышăннă. Техника культурисем - 12,6 пин, сахăр кăшманĕ - 1,3 пин, çу культурисем /хĕвел çаврăнăш, рапс, соя, йĕтĕн.../ 11,3 пин гектар акнă. Пахчаçимĕç - 916 гектар е пĕлтĕрхинчен 194 гектар ытларах. Выльăх апачлĕх культурăсем – 31,9 пин гектар. 84 гектар çинче хăмла хунавне çакнă.

Канаш районĕнчи Янкăлчри Никоновсен фермер хуçалăхĕ икĕ хутлă кермен çуртран алă тупанĕ çинчи пек курăнса ларать: хăватлă техника, сĕт-çу ферми. Йывăр лава кÿлĕннĕ чухне кун пирки ĕмĕтленме те пултарайман-тăр.

Купăстаран сĕт патне

- 90-мĕш çулсен пуçламăшĕнче пахчаçимĕç туса илме тытăнтăмăр. Купăста лайăх сутăннипе ăна ытларах лартса хăвартăмăр, - каласа парать Вера Никонова.

2016 çулхи Пĕтĕм Раççейри ял хуçалăх çыравне Чăваш Енре хатĕрленсе ирттерессипе Правительство комиссийĕн ларăвĕ иртрĕ. Унта видео çыхăну урлă район-хуласенчен те хутшăнчĕç. Комисси ĕçне ЧР Министрсен Кабинечĕн Председателĕ Иван Моторин ертсе пычĕ.

Пĕтĕм Раççейри ял хуçалăх çыравĕ пуçланасси уйăх юлчĕ /утă уйăхĕн 1-çурла уйăхĕн 15-мĕшĕсенче иртет/. Республика яваплă мероприятие ирттерме хатĕр-и?

Шывпа пăсланнă çĕр

Паллă мероприяти пирки республикăри çамрăксенче, ашшĕ-амăшĕнче ырă шухăш-кăмăл çуратма, çырав кăтартăвĕ Чăваш Ене аталанма кирлине ăнланма пулăшма Чăвашстат, ЧР Ял хуçалăх министерстви, «Хыпар» Издательство çурчĕ «Савнă ялăм, тăван ял» ача-пăча ÿкерчĕкĕсен конкурсне ирттерет. Вăл ял сăнне, илемлĕхне, ĕçчен çыннисене уçса пама пулăшĕ. Конкурс 2015 çулхи авăн уйăхĕн 20-мĕшĕнче пуçланнă. 2016 çулхи авăн уйăхĕн 20-мĕшĕнче вĕçленет. Унта республикăра пурăнакан 18 çула çитейменнисем хутшăнма пултараççĕ. Унăн темисем: «Пирĕн пата çыравçă çитрĕ», «Эпĕ хамăн яла юрататăп», «Манăн тухăç».

Ватлăх куçран пăхнă чухне малашлăха шанма, савăк кăмăллă пулма çăмăл мар. «Мĕн ват карчăк пек вĕçĕм мăкăртататăн», - тесе танлаштарнине час-часах илтме пулать. Тарăху, кÿренÿ чун-чĕрене кĕвĕ пек кăшлать, чир-чĕре ярать, ĕмĕре кĕскетет. Апла мĕн тумалла? Чи кирли - шанăçлăх! Малашлăха шанса тăракансем, хаваслă кăмăллă çынсем нумайрах пурăннине тĕпчев те çирĕплетнĕ.

Çăкăр пахалăхĕ мĕнле çăнăхран пĕçернинчен нумай килет. Лавккара сутакан тулă çăнăхĕн хутаçĕ çине час-часах çапла çырнине вулатăн: тулă çăнăхĕ, чи пысăк сорт, паха тулăран, 100 грамра белок - 10,5 г, çу - 1,1 г, углевод - 70 г, калори - 334 ккал. Анчах çăнăха хăçан авăртнине кăтартмаççĕ. Ку вара çăкăр пахалăхĕшĕн питĕ пĕлтерĕшлĕ.