Archive - 27 Нарăс, 2016 - Хыпар

Нимĕн те мар, тĕнче пăсăлса пыни пĕр вĕçĕм шухăшлаттарать, канăç памасть мана. Хальхи тĕнче вăл Библири çылăхлă хуласенчен - Содомпа Гоморрăран - та иртсе кайнă. Хăрушлăхра пурăнатпăр эпир. Çыран хĕррине çитсе тăнă ĕнтĕ. Тĕнче юлашки вăхăтра вĕçленсе пынăнах туйăнать.

Çанталăк çирĕпленнĕ йĕркене пăхăнми пулчĕ: хĕлле сунчăк тытмалла, çулла сивĕрен пытанмалла. Е тавралăх ешернĕ вăхăтра пăрлă çумăр шар кăтартать, е кĕркунне, улма-çырла пуçтарса кĕнĕ хыççăн, сад çĕнĕрен чечеке ларать.

"Нарăс çиллес, анчах ĕçне пĕлет: вĕçтерет, хĕвет, кантăка эрешлет. Çуркунне çитессе сисет", - теççĕ тавралăха сăнакансем. Хăйĕн хăвачĕпе пиччĕшĕсенчен те ирттересшĕн имĕш хĕлĕн юлашки уйăхĕ. Анчах сивĕ питрен чĕпĕтмест. Ура айĕнче - шыв кÿлленчĕкĕ, ниçтан пăрăнса иртме çук. Хĕлĕн "мăйраки" хăш вăхăтра хуçăлчĕ-ши? Е "мăйракаланма" та ĕлкĕреймерĕ-ши вăл? Халĕ пуш уйăхĕ мар, нарăс тумлампа пуян. Манăн мăшăр, тĕслĕхрен, кăçал хĕллехи курткине те шкапран кăларман. Юлташсем ача садĕнчи пепки валли кăçатă йăвалаттарнăччĕ. Вăл та кирлĕ пулман.

Ултав çулĕпе утакансем пирки хаçатра çырсах тăратпăр - вулакана вĕсен серепине çакланассинчен сыхланма сĕнетпĕр. Ара, темĕн те пĕр шухăшласа кăлараççĕ вĕт ямăттине хапсăнакансем. Е ватă çынсем патне социаллă хÿтлĕх ĕçченĕсем пек пырса кĕреççĕ, е "йÿнетнĕ хакпа” тавар сутаççĕ вĕсене. Хăйсем, çивĕч куçлăскерсем, çак вăхăтра кил хуçи укçине хăш вырăнтан илнине сăнаççĕ те тем хушăра çаратса тухса каяççĕ ватă çынсене. Лешсем çакна сиссе те юлаймаççĕ...

Чи малтанах, диспансеризаци этем пурнăçĕшĕн питех те пĕлтерĕшлĕ пулнине палăртас килет.

Сывлăхăн хăш ушкăнне кĕртнине кура пациентпа уйрăммăн ĕçлетпĕр. Иккĕмĕш ушкăнрисемпе профилактика тĕлĕшĕпе калаçу йĕркелетпĕр, сывă пурнăç йĕркине пăхăнма сĕнетпĕр. Усал йăларан хăтăлмашкăн вĕрентме те тивет.

Сывлăх виççĕмĕш ушкăнрисем çинчен вырăнти терапевта пĕлтересси, шала кайнă чирсене шута илесси пĕлтерĕшлĕ.

Çуллахи илемлĕ кун. Паркри клумбăсенче тĕрлĕ чечек ешерет. Кунта уçăлса çÿрекен те нумай. Акă пĕр хĕр пĕрчи клумба патне чупса пычĕ те вăшт кăна кĕрен чечеке татса илчĕ. Сак çинче ларакан ватă çын кулянса:

- Ах, ку чечекĕ питĕ хитреччĕ. Халĕ шанса каять ĕнтĕ, - терĕ.

- Мĕн, чечек те шел-им? Ав тата мĕн чухлĕ ÿсет, - хуравларĕ ача амăшĕ.

Тăвай районĕнчи Енĕш Нăрвашри Верăпа Виктор Ярмулинсем ыттисем пекех ырă та çутă пуласлăх, телейлĕ малашлăх пирки ĕмĕтленнĕ. Мăшăрланнă хыççăн виçĕ хĕрпе пĕр ывăл çуратнă. Йышлă çемьере пурин валли те вырăн çиттĕр тесе икĕ çул каялла пысăк çурт хăпартнă. «Телей кайăкне пирĕн те вĕçертес килмен. Йăвана хăтлăлатса ачасемпе савăнса пурăнма шухăшланă. Шăпи тĕрлĕрен килсе тухать-çке, пирĕнтен ыйтать-и вăл? Турă çырнинчен иртейместĕн теççĕ. Пурнăç çавнашкал - кĕтмен çĕртен çухату та сиксе тухать», - шухăшлăн калаçать кил хуçи.

Шупашкарта пурăнакан Сергейпе Надя Яблоковсем пĕр-пĕринпе кану çуртĕнче паллашнă. Хĕре пĕрре курсах канăçне çухатнă каччă. «Ку хĕрачана çухатма юрамасть, вăхăта та ытла тăсса ямалла мар, унсăрăн чиперккене вĕçертетĕп», - тĕв тунă ăшĕнче.

Тĕрĕссипе, "ÿссен эсĕ кам пулан?" йышши ыйтусем Элĕк районĕнчи Мăн Вылăри Инесса Шашкинăна пачах та пăшăрхантарман. Вăтам шкул хыççăн хăй пултарулăхпа çыхăннă профессие кăна суйласа илессе вăл мĕн ачаран пĕлсе тăнă. Чăн та, пĕр вăхăт иккĕленÿ çуралнă пек пулнă - журналистика е ташă?

«Чăваш Ен» Издательствăпа полиграфи комплексĕнче тăрăшакан Ирина Ватюкова çынна яланах пулăшма хатĕр. Ахальтен мар «Раççей хисеплĕ донорĕ» ята тивĕçнĕ вăл. Ирина Апполоновна 1983 çулта, Шупашкарти техникумра вĕреннĕ вăхăтрах, юн тÿлевсĕр пама пуçланă. «Инкеке лекнĕ çыннăн ĕмĕрне тăсма май килни - калама çук пысăк савăнăç. Çакăнта манăн тÿпе те пурри пушшех хăпартлантарать», - тет хĕрарăм.