Archive - 19 Чÿк, 2016 - Хыпар

Вăтану туйăмĕ çук

Колхоз салансан çухалса кайман

Калаçнипе çырлахмаççĕ

Кирек мĕнле лава тапса туртма хăнăхнă

Чăваш Ен опычĕ - çĕршывра чи лайăххисенчен пĕри

Хĕл, яланхи пекех, кĕтмен çĕртен ларчĕ...

Тăван кил ăшшине упракансем

Хапха уçакан пулмарĕ

— Паян халăх çынлăха çухатса пырать. Пĕр-пĕрне ăнланасси, пулăшасси, хутшăнусенче ăшăлăхпа çепĕçлĕх чакать. «Кăмăл-туйăмсăр общество» темелле-ши? Ырă кăмăллăх юлманпа пĕрех. Укçа-тенкĕ, мул хăйне евĕр виçе пулса тăчĕ.

Кĕрхи ĕçсем вĕçленсен тÿрех пÿлĕмсене çĕнетме пуçланă Етĕрне районĕнчи Кĕçĕн Чутайри Малиновскисем. Хăтлăха юратакан мăшăр пире тĕпелелле иртме чĕнчĕ. Çемçе диван çине вырнаçрăмăр çеç — кил хуçи хыпăнса ÿкрĕ, телефонпа шăнкăравлама пуçларĕ. Ара, уроксем пĕтнĕ, иккĕмĕш класра вĕренекен Данила вара килте çук. Ытти чухне яланах амăшĕ кĕтсе илет ăна. Хальхинче Виктор Валерьяновичпа Светлана Юрьевна салтакри тепĕр ывăлĕ валли кучченеç илмешкĕн Етĕрнене кайнă. Чăнах, ăçта Данила? Нумай чухне ачи-пăчишĕн ахалех пăшăрханаççĕ çывăх çыннисем. Ашшĕпе телефонпа калаçнă хыççăнах йывăр сумкине çĕклесе çитсе кĕчĕ шкул ачи. Уроксем хыççăн кăмăлĕ лайăх унăн. Пушă вăхăтра Данила пластилинпа аппаланма юратать. Машинăсемпе юмах сăнарĕсене сĕтел çинех лартнă — кураври пекех.

Малтанах палăртнă та, иртнĕ эрнекун черетлĕ канашлăва пăрлă çумăра пăхмасăрах пухăнчĕç Республикăри хĕрарăмсен союзĕн правленийĕн хастарĕсем.

Чăваш республикинчи хĕрарăмсен союзĕн Çĕрпÿ районĕнчи уйрăмĕ ялсемпе хулари 17 пĕрлĕхрен тытăнса тăрать. Халĕ пирĕнпе пĕрле тачă çыхăнура Çĕрпÿ районĕнчи ашшĕсен канашĕ ĕçленине палăртма кăмăллă. Икĕ пĕрлĕх “Пĕрле хамăр тĕнчене илем кÿретпĕр” девиза ăша хывса алла-аллăн тытăнса малалла аталанать.

Чÿк уйăхĕн 12-мĕ­­шĕнче Ярославльте Чăваш Ен Пуçлăхĕ Михаил Игнатьев РФ Патшалăх канашĕн президиумĕн тата Патшалăх канашĕ çумĕнчи субъектсен инвестици илĕртÿлĕхне ÿстермелли мерăсем енĕпе ĕçлекен консультаци комиссийĕн Раççей Президенчĕ Владимир Путин ертсе пынипе иртнĕ пĕрлехи ларăвне хутшăннă.

Унтанпа вăхăт нумаях та иртмен пек, çапах та паянхи ăрушăн çакă динозаврсем пурăннă вăхăтри пекех туйăнать-тĕр — шкула кÿршĕ яла çуранах çÿреттĕмĕр, кĕçĕн классенче интернатра та пурăнаттăмăр. Çапах та атте-аннешĕн тунсăхласах çитсен хĕл варринче те уй-уй урлă киле çул тытаттăмăр. Тăм ан илтĕр тесе юратнă вĕрентекен мăн тутăра пит урлах çавăрса çыхса шкултан ăсатса кăларса яратчĕ. Паянхи пекех асра — шурă-шурă юр пĕрчисем сывлăшра явăна-явăна анаççĕ. Шурă пулнăран-ши е пĕрремĕш ÿкнĕрен-ши — юр пĕрчисем чунра уяв туйăмĕ вăратаççĕ. “Хĕл ларать!

Етĕрне районĕнчи Талуй ялĕнче пурăнакан Александровсем нумаях пулмасть мĕнпур тăванне кĕреке юрри шăрантарма йыхравланă. Сăлтавĕ те пĕлтерĕшлĕ: Галина Анатольевнăпа Александр Юрьевич йăх-несĕлĕмĕр йăли-йĕркине сăвап туса çĕнĕ пÿрт ĕçки ирттернĕ.

Елчĕк районĕнчи Лаш Таяпа тăрăхĕнчи пĕчĕк яла тахçанах çитсе килме ĕмĕтленеттĕм. Ун çывăхĕнчен темиçе те иртсе кайнă-ха, анчах та е вăхăт çитмест, е урăх сăлтав тупăнать. Çак кунсенче тинех аякри-аякри Атăкçырмине те çитрĕмĕр. Чăваш ялĕсенчен уйрăлнăн уй-хир варринче пĕччен те тăлăххăн ларать вăл. Те çын çуккипе çеç çапла туйăнчĕ-ши пире? Апла-и, капла-и, 116 çул каяллахи икĕ урамлă пĕчĕк çеç ял Çĕр чăмăрĕ çинчен паянхи кун та ниçта та çухалман. Тутарстанпа чикĕленет вăл. Елчĕкрен 35 километрта, Шупашкартан 190 километрта вырнаçнă. Ку тăрăхрисем ăна Участка, Атăкçырми теççĕ. Ял Аттик ятлă арçын ятĕнчен пулса кайнă-мĕн. Вут-кăвартан хытă хăранă вăл вăхăтра, шыв çывăхра пултăр тесе çĕнĕ вырăна куçса килнĕскер пĕчĕк кÿлĕ хĕрринче çурт лартнă. Çавăн пиркиех яла Атăкçырми тенĕ те.

Историе илес пулсан, пушарта çунса кĕлленнĕ хыççăн ку тăрăха 1910-11 çулсенче Яманчÿрелтен 14 хуçалăх куçса ларнă. 1926-30 çулсенче çуртсен шучĕ 21-не те çитнĕ. Çамрăксем уйрăлса тухса çак ялтах йăва çавăрнă. 1931 çулта хăйсен вăйĕпе «Красный Восток» колхоз йĕркеленĕ. Теветкеллĕхĕпе уйрăлса тăнă вĕсем. ВДНХна хутшăнса 1 степень дипломне тивĕçнĕ Атăкçырмин ĕçчен çыннисем.