Archive - 2015 - Хыпар

Çу уйăхĕнче юлашки сивĕсем иртеççĕ. Çĕмĕрт сивви, юман çулçи тухнă вăхăтра. Пахчара улма-çырла йывăçĕсем çеçке çураççĕ. Шапа хупахĕ, ака уйăхĕнчех чечеке ларнăскер, май пуçламăшĕнче вăррине вĕçтерет. Хăлха çакки курăкĕ сарă çеçкепе ешĕл çарана тĕрлет. Ытти çурхи чечексем те вĕлле хурчĕшĕн пыл тума илĕртмĕш çимĕçсем. Вăйлă çемьесем çу уйăхĕнче 3-4 кг питĕ сиплĕ пыл хатĕрлеççĕ.

Тепĕр чухне чăх-чĕп сутакансем талăкри чĕпсене çăмарта тăвакан чĕпсем тесе сутаççĕ те ÿссессĕн çуррине яхăн автан пулать. Çăмарта тăвакан чăхсем пулакан талăкри чĕпсене ăçтан туянмалла-ши? Талăкри чĕпсене автан е чăх пулнине мĕнле пĕлмелле?

З.МИХАЙЛОВА. Шупашкар районĕ.

Çуркуннепе ĕнесене, сурăхсене уя кăларатпăр. Уя тухма вĕсене мĕнле хатĕрлемелле-ши?

Раиса ШАРОВА. Етĕрне районĕ.

- Сирĕн пахчара сирень тĕмĕ çитĕнет-и? Нумайăшĕ «çапла» тесе хуравлĕ. Тĕрĕс те. Тахçантанпах пĕлетпĕр çак ырă шăршăллă илĕртÿллĕ тĕме. Унăн шăрши аякка сарăлса хăй патнелле туртать. Кил умне лартнă сирень çеçкине хуçи куриччен татса илеттĕмĕр, пилĕк çеçкеллĕ чечекне шыраттăмăр. Пилĕк çеçкелли телейлĕ тесе çисе ямаллаччĕ... Сирень çыххине çывăрмалли пÿлĕме лартма юрамасть тетчĕç - пуç ыратакан пулать ирччен. Ара, шăрши вăйлă-çке.

Республикăри вăрçă ветеранĕсен клиника госпиталĕнче опытлă, анлă пĕлÿллĕ специалистсем ĕçлеççĕ. Вĕсем аслă ăрури çынсене сывлăха упрама пулăшас, паха сиплевпе тивĕçтерес тĕлĕшпе ырми-канми тăрăшаççĕ. Ветерансем госпитальти медиксен ĕçĕпе кăмăллă.

Организма шлаксенчен тасатма шапа хупаххинчен /одуванчик/ питĕ паха бальзампа квас хатĕрлеме пулать.

Бальзам. Пĕрремĕшĕ: стакана çурри таран шапа хупаххин вĕтетнĕ çулçине тултармалла, хĕрринченех шурă эрех хушмалла. Пĕр эрне сивĕтмĕшре лартмалла. Иккĕмĕшĕ: шапа хупаххин 50 чĕрĕ чечекне 1 стакан пылпа хутăштарса пĕр эрне лартмалла. Виççĕмĕшĕ: 15-20 чĕрĕ тымарне çумалла, хĕвел çинче типшĕнтермелле, вĕтетмелле. 1 стакан шыва ярса 10-15 минут пĕçермелле. Сивĕнсен сăрăхтармалла, тĕпĕнчине пăчăртаса юхтармалла.

Вăрман паранки /хохлатка полая/ апрель-май уйăхĕсенче чечеке ларать. Сиплевре ÿсен-тăранăн улмипе кăна усă кураççĕ, мĕншĕн тесен ытти пайĕ наркăмăшлă.

Улмине вăрман паранкин вăрри пулса çитсен /май-июнь/ пухса хатĕрлеççĕ. Ăна çÿхен вакласа уçă сывлăшра е лупас çинче типĕтмелле, хут хутаçа тултармалла. Сиплĕхне икĕ çула яхăн çухатмасть.

Препарачĕсем шыççа хирĕçле, юн кайнине чаракан, сурана ÿт илтерекен, тонуса çĕклекен, организма пĕтĕмĕшле çирĕплетекен витĕмпе палăрса тăраççĕ. Çавăн пекех хĕрарăмсен гормон шайне йĕркене кĕртме пултараççĕ.

Шыçă курăкĕ /чистяк весенний, пшонка, салат заячий, чистник, курослепник/ пирĕн тăрăхра таçта та ÿсет. Сиплевре тымарĕпе тата çулçипе усă кураççĕ. Халăх медицининче унăн препарачĕсемпе геморройран, ÿт чирĕсенчен сипленеççĕ.

Кĕçĕ, геморрой вĕрĕлни.

Ÿсен-тăранăн типĕ çулçисемпе тымарĕсене вĕтетмелле. 1 чей кашăкĕ чĕртавара тин вĕренĕ 1 стакан шыва ямалла. Хупă савăтпа вĕрекен шыв мунчине 30 минута лартмалла. Сивĕнсен сăрăхтармалла.

Куç улми çинче пăнчăсем пулсан, куç çивĕчлĕхĕ чаксан, глаукома аптратсан, куç, хупанкисем, куççуль хутаçĕ шыçсан куç курăкĕ /очанка лекарственная/ питĕ паха витĕм кÿрет.

Шĕвек хатĕрлеме 3-4 апат кашăкĕ типĕ курăка тин вĕренĕ çур литр шыва ямалла, 1 сехетрен сăрăхтармалла. Кашни куçа кунне 3 хут 3-4-шар тумлам ямалла. Юлнине сивĕтмĕше лартмалла, анчах виçĕ кунран ытла упрама юрамасть. Сиплев курсĕ - 14 кун. Шĕвекпе куç хупанкисем çине примочка хума юрать.

Çак шĕвекех кунне 3 хут апатчен 20 минут маларах 1-ер стакан ĕçмелле. Курс - 7 кун.