Çанталăк сивĕтнĕçемĕн пыл хурчĕсем ыйха путмаççĕ. Вĕсем вĕллере хăйсене хĕл каçма юрăхлă температурăна тытса тăраççĕ. Кĕркунне çитсенех «йăва» хатĕрлеме пуçлаççĕ. Пыла çÿлте вырнаçтарнă карассене хываççĕ, прополис пуçтарса вĕллери мĕнпур çурăксене çыпăçтараççĕ, кĕрсе тухмалли хушăка /леток/ пĕчĕклетеççĕ. Çакна йăлтах хĕле хатĕрленсе «çуртри» ăшша сыхлассишĕн пурнăçлаççĕ.
Урамра юр çăвать, тăман вĕçтерет. Пÿрте кĕретĕн те — чÿрече умĕнче çуллахи çырла пахчи. Хĕп-хĕрлĕ çырлаллă тĕмсем куçа илĕртеççĕ, ырă шăрши сăмсана кăтăклать. Кама килĕшмĕ çак ÿкекрчĕк?
Килте тĕрлĕрен чечек-курăк ÿстерекеншĕн çырла акса çитĕнтересси темле кăткăс ĕç пулмĕ. Ăна пăхасси ытти чечеке пăхассинчен нимпе те уйрăлса тăмасть. Эппин, ĕçе пуçăнар-и?
Хальхи вăхăтра çырла ÿстермелли тĕрлĕ методика пур. Çуртри пушă вырăна хăвăра килĕшнĕ пек пĕчĕк пахчана çавăрма пулать. Çав кĕтесре хĕлĕпех çырла, петрушка-салат, сухан çитĕнтерме те меллĕ.
— Чи, чи, кăсăя, ăçта каян кăсăя? — юрлаттăмăр ача чухне юрă урокĕсенче класĕпех. Кайăкĕпе паллаштарнă-ши, астумастăп. Халĕ ялта пурăнакансем те çут çанталăкпа сахалрах хутшăнаççĕ мар-и? Кайăк-кĕшĕкпе паллашас тесен тăван тавралăхпа тачă хутшăнмалла, уй-хир, вăрман пурнăçне сăнама пĕлмелле.
Кăсăя хĕл каçма кăнтăра вĕçмест, çулла вăрманта пурăнма кăмăллать, хĕлле апат çитменнипе ял-хулана явăçать. Чĕпĕ кăларать. Пуçĕ, çуначĕсем, хÿри тĕксĕм сăрă, хырăмĕ, ăмри сарă. Мĕн пĕлни те çакă çеç. Эппин, çывăхрах паллашар-ха унпа.
Шăматкун. Ача-пăча йышлă пулин те Вăрнар районĕнчи Çĕнĕ Сăрьелти Зайцевсен килĕнче — шăп, çурма тĕттĕм. Упăшкин пурăнасси нумаях юлманнине Любовь Ивановна чухланă. Юрăна шалкăм çапнă хыççăн 3 çул кашăкран çитерсе пурăннă вăл. Епле пăхмăн-ха! Юратнă упăшка-çке!
1941 çулхи çĕртме уйăхĕн 22-мĕшĕнче Элĕк районĕнчи Тимĕрçкассинчи колхоз правленийĕ умĕнчи радио нимĕçсем Совет Союзне тапăнни пирки хыпарласан çынсем тÿрех кулянса ÿкмен-ха. Вăрçă нумая пымассине, совет салтакĕсем тăшмана часах парăнтарассине ĕненнĕ вĕсем. 10 çулти Павел Федотов та çак хыпара илтнĕ. Анчах «вăрçă» сăмах мĕне пĕлтернине вăл лайăх чухламан. Унăн тути-масине арçын ача каярахпа питĕ аван ăнланнă. Ачан черчен хулпуççийĕ çине йывăр ĕç тиеннĕ, ытлă-çитлĕ пурнăç выçлăхпа ылмашăннă… Малалла вулас...
Чăваш эстради тавра мĕнле кăна сăмах çÿремест-ши? Куракансем билет хакланнăшăн кăмăлсăр, артистсем сцена тара илмешкĕн ытларах укçа ыйтнăшăн, билет сутăнманшăн пăшăрханаççĕ... Пĕрисем юрăçсене мухтаççĕ, теприсем вăрçаççĕ. Апла-и, капла-и — чăваш эстради пурăнать-ха, малаллах талпăнать. Манăн шухăшпа вара, чăваш эстради — чăвашлăх вучахне сÿнме паман вăйсенчен пĕри. Çивĕч ыйтусене уçăмлатас тĕллевпе «Чуна уçса калаçар» рубрика тĕпелне Чăваш эстрада артисчĕсен союзĕн ертÿçине Алина ФЕДОРОВА юрăçа йыхравларăм. Малалла вулас...
Словак каччин Филип Калашăн нумай нациллĕ Раççейпе паллашас ĕмĕт тахçанах çуралнă. Çав тĕллевпех вăл хăй тĕллĕн вырăс чĕлхине вĕреннĕ. Нумаях пулмасть ют çĕршыв каччи пĕлĕвне тарăнлатма Шупашкара килчĕ. Пĕтĕм тĕнчери студентсен “Грамотей” Интернет-олимпиадин çĕнтерÿçи пулнă май вăл И.Н.Ульянов ячĕллĕ ЧПУн вырăс тата чăваш филологийĕпе журналистика факультетĕнче практика курсне икĕ эрнене яхăн çÿрерĕ. Асăннă олимпиадăна И.Н.Ульянов ячĕллĕ ЧПУ йĕркелет, унта кăçал Словакири, Китайри, Казахстанри 20 çамрăк хутшăннă.
Юлашки вăхăтра китай чĕлхине вĕренесси анлă сарăлчĕ. Ăна, ыттисемпе танлаштарсан, ăса хывма йывăртарах пулин те çамрăксем тĕнчери чи йышлă халăхăн тăван чĕлхипе калаçма ăнтăлаççĕ. Китайла пуплеме хăнăхас тесен вăхăт чылай кирлĕ. Ара, чĕлхере 60 пин иероглиф-çке-ха. Вĕренÿ валли 2 хут нумайрах вăхăт уйăрмалла. Халĕ пирĕн республикăри шкулсенче те китай чĕлхин курсне çÿреме пулать. Преподавательсем Китайран та килеççĕ. Анчах чĕлхене хăйĕн çĕршывĕнче вĕреннине, унăн культурипе, йăли-йĕркипе тĕплĕнрех паллашнине мĕн çиттĕр? Пирĕн республикăри аслă шкулсем Китайри университетсемпе тачă çыхăнса ĕçлеççĕ, студентсемпе улшăнаççĕ. Хĕвелтухăç çĕршывĕнчи вĕренÿ пирĕннинчен уйрăлса тăрать-и? Китай студенчĕсене столовăйĕнче мĕн çитереççĕ? Çак тата ытти ыйту хуравне тупмашкăн И.Н.Ульянов ячĕллĕ ЧПУн историпе географи факультечĕн 3-мĕш курс студенткипе Кристина Яковлевăпа çыхăнтăм. Пике кăçалхи вĕренÿ çулне Китайри Аньхой университетĕнче пуçланă.
Чăвашла верси
Русская версия
