Archive - 2015 - Хыпар

Паян канмалли кун та кунĕпех пÿртре тăрмашрĕ Маша. Тăрăша-тăрăша урай çурĕ, вĕтĕр-шакăра тирпейлерĕ, ытти ĕçпе аппаланчĕ. Амăшĕ евĕр Юлия Васильевна пекех тирпейлĕхе юратать çав вăл. Е тата ашшĕнех, Владимир Алексеевичах, илер-ха. «Пур япалан та çуртра хăйĕн вырăнĕ пулмалла», - тет.

«Чĕлхе пур - халăх пур, чĕлхе çук - халăх çук», - текен каларăш нихăçан та хăйĕн пĕлтерĕшне çухатмĕ. Кашни çыннăн хăйĕн тăван чĕлхине яланах хисеплемелле, унпа мăнаçланмалла, упраса хăварас тесе тăрăшмалла. Вăл - халăх пуянлăхĕ.

Чăваш Республикинчи Хĕрлĕ Чутай районĕн Çĕн Атикасси ялĕ... Çирĕммĕш ĕмĕрĕн хĕрĕхмĕш çулĕсене епле тÿссе ирттернĕ-ши вăл? Кун çинчен кам каласа параять?

Пирĕн Тĕп урамра пĕр ватă хĕрарăм пурăнать - Нина Ивановна Самсонова. Вăл 1929 çулхи январĕн çиччĕмĕшĕнче çак ялтах çуралнă. Тăван çĕршывăн Аслă вăрçи пуçланнă чухне вуниккĕри хĕрача Çĕн Атикассинчи çичĕ çул вĕренмелли шкулта ăс пухнă. Çав хаяр çулсене мĕнле астăвать-ши вăл? Пире мĕн каласа параять?

Эпир мĕн пĕчĕкрен сăвăсем вĕренсе, вĕсене аслисенчен илтсе ÿсетпĕр. Поэзи тĕнчи илĕртÿллĕ те асамлă, хăйне евĕрлĕ те тĕрлĕ енлĕ. Хăшĕ çакна тарăннăнах туйса ача чухнех сăвăсемпе туслашать, кайран хăй те илемлĕ йĕркесем шăрçалама пуçлать.

Нумаях пулмасть Вĕренÿ институтĕн-че тăван чĕлхепе литературăна вĕрентекенсен чăваш поэзийĕн классикĕ К.В.Иванов çулталăкне халалланă «Чăваш чĕлхипе литератури. Уçă урок-2015» виççĕмĕш фестивалĕ иртрĕ. Унта чăваш шкулĕнчен хĕрĕх тата вырăс шкулĕнчен тăхăр учитель хутшăнчĕ.

«Шкулти чи пĕлтерĕшлĕ пулăм, чи пысăк ăс паракан япала, вĕренекеншĕн чи чĕрĕ тĕслĕх вăл - вĕрентекен хăй», - тенĕ паллă нимĕç педагогĕ Адольф Дистервег. Чăнах та, вĕрентекен пирĕн-шĕн мĕн тери пысăк ĕç тунине яланах хакламастпăр та вĕт.

Красноармейски районĕнчи Супарта çуралса ÿснĕ Таисия Яковлевна Яковлева шифоньертан кивĕ сăнÿкерчĕксем кăларчĕ те диван çине ларчĕ. Алăра амăшĕн сăнÿкерчĕкĕ.

- Эх, аннем, ылханлă вăрçа пула эсĕ мăшăрсăр, эпир аттесĕр юлтăмăр. Пирĕн юратнă çыннăмăр ăçта пуç хунине те пĕлместпĕр, - терĕ пăшăрхануллăн.

Хăрушă хыпар

Таиç çемьере асли пулнă. Çавна май шăллĕсемпе йăмăкне астунă: апатлантарнă, тумтирĕсене çуса сапланă.

Чăваш кĕнеке издательствипе «Тантăш» хаçат сире, юратнă тантăшăмăрсем, çулсеренех иртекен «Чăваш кĕнеки. Пултаруллă çамрăксем» (Чувашская книга. Юные таланты) конкурса хутшăнма йыхравлаççĕ. Кăçал ăна издательство йĕркеленнĕренпе 95 çул çитнине, Раççейри Литература тата Чăваш Енри Константин Иванов çулталăкĕсене халалланă. Мероприяти тĕллевĕсем нумай енлĕ: çамрăк вулавçăсене чăваш литературипе кăсăклантарасси, ача-пăчан, яш-кĕрĕмпе хĕр-упраçăн пултарулăхне аталантарасси, вĕсен чунĕнче патриотизм, тăван ене хаклас туйăмсене чĕртесси.

Иртнĕ эрнере тĕп хуламăрти Ача-пăча тата çамрăксен вулавăшĕ библиотекарьсемпе çыравçăсене, учительсемпе вĕренекенсене, артистсемпе журналистсене пысăк уява пуçтарчĕ. Мĕн сăлтавпа-ха? Паллах, кĕнеке çуралнă кунне паллă тума! Хăнисем вара пурте - вулава парăннă çынсем.

Ĕнер Чăваш Ен Министрсен Кабинечĕн Председателĕ Иван Моторин ертсе пынипе правительствăн Чăваш Республикинче пурăнакансен сывлăхне упрас енĕпе ĕçлекен комиссийĕн ларăвĕ иртрĕ. Унта сÿтсе явнă тĕп ыйту - сывă пурнăç йĕркине тытса пырасси, халăха физкультурăпа спорта ирĕклĕ хутшăнмашкăн май туса парасси.