Archive - 1 Ака, 2017
«Чăваш хĕрарăмĕ» 12 (985) №. 1.04.2017
«Раççейри пĕрремĕш дояр» хусах. Хальлĕхе...
Новосибирск облаçĕнчи Бердск хулинче иртнĕ Хĕллехи ял спорт вăййисенче Чăваш Республикин команди виççĕмĕш вырăна тухнине иртнĕ номертех çырса кăтартнăччĕ. Механизаторсен хушшинче чи маттурри пулса тăнă Аленăпа паллаштартăмăр ĕнтĕ. Доярсенчен вара Вăрнар каччи Александр Политов пĕрремĕш вырăн йышăннă. Паян вулакана ун çинчен тĕплĕнрех каласа кăтартăпăр.
Хĕрарăма «куçа курăнман алă» пулăшать тейĕн...
Британи философĕн, экономисчĕн Адам Смитăн «Халăхсем пуясси епле пуçланнине тĕпчесе пĕлни» экономикăна пуçарса яракан пĕрремĕш ĕç шутланать. Унта автор «куçа курăнман алă» пур тесе ĕнентерет. Вăл «хуçине» тухăçлă ĕçлеме пулăшнă май обществăна та усă кÿрет имĕш. Ку, паллах, кирек хăш тытăма та пырса тивет. Çапах та ял хуçалăхри «куçа курăнман алă» паян ытларах çынсен яваплăхĕ, тăван çĕре хаклама пĕлекенĕн чун ыратăвĕ çинче тытăнса тăрать. Пĕтĕм ĕçе мотоблокпа, лашапа /тĕрĕссипе, вĕсем çукпа пĕрех халĕ/ е алă вĕççĕн туса пĕтереймĕн. Ирĕксĕрех трактор-машинăллă çынран пулăшу ыйтма тивет. Теплицăсемпе йĕркеллĕ усă курас тесен те самай тар тăкмалла.
Çăкăр перекетлеççĕ... кайăксем
«Курак килет — юр каять» тенĕ ваттисем. Орнитологсем сăнанă тăрăх, кураксем республикăна уйăх каяллах вĕçсе килнĕ. Юрĕ, чăн та, тахçанах ирĕлме пуçларĕ-ха. Çанталăк та ăшă кунсемпе савăнтарма ĕлкĕрчĕ. Юлашки кунсенче çеç тем аташать. Тавралăха çутатса хĕвел йăл кулать кăна — унччен те пулмасть, кăвак пĕлĕт хупласа килет те кутсăр-пуçсăр çил тăман вĕçтерет. «Курак тăманĕ» тетчĕ вĕсене кукамай. Çавсем алхасаççĕ пулинех...
Юратăва 70 çул упраççĕ
"Мăшăра хытăрах ыталăр!.." — сăн ÿкерме хатĕрленнĕ май вĕткеленетĕп Етĕрне районĕнчи Мăн Йĕкĕтри Ярандайкинсен килĕнче. Калаçăва çакнашкал пуçласса кĕтмен 93-ри Иван Моисеевич сасăпах кулса ячĕ. Вăй-хал тапса тăнă вăхăтра ял-йыша сывлăх сунса иртнĕ чухнехи пекех çĕкленÿллĕ унăн кăмăлĕ.
Сысна кăшкăрни — ырра мар...
Тĕлĕнмелле канасланса кайрĕ пурнăç. Пирĕн асатте-асанне тĕлленме те пултарайман япаласем çиçĕмле хăвăртлăхпа кĕрсе пыраççĕ йăлана. Калăпăр, хулара пурăнакансене нумай пулмасть кăна-ха ăмсанса пăхаттăмăр — ара, вĕсем килтен тухмасăрах пĕр-пĕринпе хутшăнма пултараççĕ-çке, телефонпа шăнкăравласа кăна калаçаççĕ... Халĕ вара çак ырлăх яла та çитрĕ. Кинемейсем те хапха умне тухса лараççĕ те ачи-пăчи, мăнукĕсем патне шăнкăртаттараççĕ, лешсем мĕнле пурăннине ыйтса пĕлеççĕ.
Çĕрлехи тĕлпулу
Шак! Шак! Шак! Илтĕнчĕ чÿречерен шакканă сасă. Аня васкаса тăчĕ. Хăйĕн çине алăк умĕнче çакăнса тăракан пысăк ăшă тутăрне уртрĕ те васкасах çенĕке тухрĕ. "Кам унта?" тесе те ыйтмарĕ вăл. Коля иккенне ахалех пĕлет.
— Хăçантанпа курман-çке. Тунсăхларăм, — алăк уçнă-уçман савнийĕн мăйĕнчен уртăнчĕ вăл. Арçын та ăна хыттăн çупăрларĕ. Пĕр кана вырăнтан хускалмасăр антăхса каясла чуптурĕç.
«Вĕренмелле тата вĕрентмелле»
Шупашкарти Воробьев композиторсен урамĕ — илемлĕ вырăнсенчен пĕри. Хула варринче — истори никĕсĕнче — вырнаçнă вăл. Икĕ кĕпер хушшинчи урама чăваш музыкин историйĕнче тарăн йĕр хăварнă ашшĕпе ывăлне халалланă.
«Çиме çăкăр та çукчĕ»