Archive - 2015 - Хресчен сасси

Çулсерен пĕр ÿкерчĕке сăнатăп: çуркунне пахча хыçĕнчи лаптăка сухаласа акаççĕ, кĕркунне йĕркеллĕ вырса илейменнипе тырпул юр айне юлать. Уйра калчаран маларах çумкурăкĕ ашкăрма тытăнать. Çу каçипе пуссах илет ăна. Çавăнпах вырса та тăкакланмаççĕ-и, тен? «Тăмлă çĕр çинче тырă çитĕнесшĕн мар çав», - пăшăрханатăп ашкăрса ларакан мăянсене курсан. «Çĕрĕ айăплă мар. Эпир акнă вăрлăхран хытхурасăр пуçне мĕн шăтса тухтăр?» - куçа уçма пулăшрĕç мана хуçалăхра вăй хуракансем.

Мăян та хытхура çĕкленет уйра

Канаш районĕнчи Пайкилт ял тăрăхĕ юлашки вăхăтра палăрмаллах улшăннă. Хăш-пĕр çĕрте ялсем пушанса пынине пăшăрханса пĕлтереççĕ пулсан кунта пач урăхла. Виçĕ ялта - Пайкилт, Çĕнĕ Мами, Тăрăн - пурнăç вĕресе тăрать. Кашнинчех çĕнĕ урамсем хушăннă. Чаплă çурт-йĕр, кайăк-кĕшĕк вĕçсе каçайми хуралтăсем...

Çул - хальхи пурнăçра чи хăрушă вырăн. "Манăн машина çук, мĕн шикленмелле?" - тесе алă сулмалла мар. Çуран-и эсĕ е транспортпа-и - асăрханулăха çухатсан инкеке лекесси куçкĕрет. Пĕлтĕр çуран çула тухнă миçе çыннăн пурнăçĕ вăхăтсăр татăлнине пĕлетĕр-и? Çук пулсан аса илтеретпĕр.

Машина çуран çын çине пырса кĕнипе республикăра 606 инкек пулнă. Вĕсенче 74 çын çут тĕнчепе ĕмĕрлĕхех сывпуллашнă. 559-ăшĕ аманнă.

242 транспорт хатĕрĕ çул çинче тÿннине пула 32 çын пурнăçран уйрăлнă, 320-ĕшĕ суранланнă.

Унăн чечекĕсем /тĕрĕсрех, вĕсен тымарĕ/, хурлăхан, крыжовник, слива йывăçĕсем халĕ шурă юр пĕркенчĕкĕ айĕнче канаççĕ. Ĕç пÿлĕмĕнчи чÿречерен ферма заведующийĕ вĕсен еннелле пăхать те тути йăл кулать. Ахăртнех, çуллахи илеме аса илет хĕрарăм.

Яла - çамрăксене

Аслă пĕлÿллĕ яш-кĕрĕме тăван тăрăхрах тымар яма условисем çителĕклĕ темелле. Хулана тухса кĕме ĕлĕкхи пек нушаллă мар, такăр çулпа вĕçĕмсĕр техника чупать. Ялсене тахçанах газ, шыв çитнĕ. Пÿртре кранран вĕри, сивĕ шыв юхать. Мĕнрен кая хуларинчен? Анчах çамрăксене илĕртмест ку, диплом илнĕ хыççăн хуларах юлма тăрăшаççĕ. Çавăнпах ялта кадрсен ыйтăвĕ çивĕч тăрать. Çакă медицинăра та сисĕнет.

Пĕр ĕмĕр ытла пурăнакан çынпа калаçма кăсăк пуласса шанса Мария Копташкина пурăнакан кил енне утрăм. Мана хĕрĕ Надя кĕтсе илчĕ. Хам мĕн тĕллевпе килнине пĕлтерсен амăшĕ юлашки вăхăтра чирлесе тăнине каларĕ. Çавна май участок тухтăрĕ Роза Муравьева ватă патне час-часах килсе çÿрет иккен. Вăл пулăшнипе халĕ кинемейĕн сывлăхĕ самайланнă курăнать. Эпĕ килнине пĕлтерсен кравать çинчен хăех тăрса ларчĕ.

Чăваш Республикин Пуçлăхĕ Михаил Игнатьев Патшалăх Канашне янă «Пирĕн вăй - пĕрлĕхре» Çырура Тăван çĕршывăн Аслă вăрçине халалланă асăну вырăнĕсемпе сооруженийĕсене, асăну объекчĕсене тирпей-илем кĕртмелли, юсаса çĕнетмелли çинчен каларĕ. Унта влаç органĕсем тата Чăваш Енре пурăнакансем хастар хутшăнасса пĕлтерчĕ.

Груша чирлерĕ. Мĕн пулчĕ-ши ман йывăçпа? Сиплеме май пур-ши ăна?

Мĕн каласа çырнă-ши? Чылай чухне вăрлăх пакетĕнче тĕрлĕ саспаллипе цифра асăрхама пулать. Мĕне пĕлтереççĕ-ха вĕсем?

Ырă арăм - ырă шăпа. Картасăр хуралтă хăвăрт саланать, арăмсăр кил-çурт та часах нĕрсĕре тухать.

Патшалăх пулăшăвĕпе çыхăннă. Чăваш Республикин Пуçлăхĕ Патшалăх Канашне янă Çырăва хакласа РФ Пенси фончĕн Чăваш Енри уйрăмĕн ертÿçи Роза Кондратьева çапла пĕлтерчĕ.

Виçеллĕ усă курмалла. Панулми сĕткенне ĕçни усăллă-и? Усăллă пулсан ăна кунне мĕн чухлĕ ĕçмелле?

Виçĕм çул груша хунавĕ лартнăччĕ. Чĕрĕлчĕ, турачĕсем те хушăнчĕç, анчах тепĕр çулне йывăç çулçисем хăмăр тĕспе витĕнчĕç, унтан типсе çĕре тăкăнчĕç. Сентябрь тĕлне йывăç çап-çараччĕ ĕнтĕ. Мĕн пулчĕ-ши ман йывăçпа? Сиплеме май пур-ши ăна?

Нина Петрова. Çĕрпÿ районĕ.

Чылай чухне вăрлăх пакетĕнче тĕрлĕ саспаллипе цифра асăрхама пулать. Мĕне пĕлтереççĕ-ха вĕсем?

А - паллă пурри вăрлăха альтернариоз чирĕ çулăхсах кайманнине пĕлтерет. Помидор çулçипе çимĕçне ерекен хура паллăсене е хăяр çулçинче хуралса типсе кайнă вырăнсене асăрханă-и? Шăпах çав чир палли ĕнтĕ ку.

С - кладоспориоз ересрен çирĕп пулни, урăхла каласан помидор çулçине хăмăрлатакан вируса парăнманни.