Хаçатăн 48-мĕш номерĕнче «Декабрист чечекре» статьяна тимлĕ вуларăм. Манăн декабрист вара икĕ çул пачах та чечекленмест, кăçал та çеçке кĕтсе илеймерĕм. Сăлтавĕ мĕнре-ши?
Наталья ВОРОНОВА.
Вăрмар районĕ.
Çак чечеке мĕнле пăхмалли çинчен çырса кăтартнăччĕ. Мĕншĕн чечек çурманнин сăлтавĕсене пăхса тухăпăр.
Мунчара вĕри тата нÿрĕклĕх пысăк. Çавăнпа унта ятарлă светильник кирлĕ. Унччен, вĕрирен тата нÿрĕкрен асăрханса, мунча тулашне чÿрече умне çакаттăмăр мар-и çутă плафонĕсене? Чÿрече умĕнчен çутатакан лампочка ĕмĕрĕ иртрĕ.
Хальхи вăхăтри мунчана çакмалли светильниксем илемлĕхĕпе, дизайнпа пÿртрисенчен пачах та уйрăлса тăмаççĕ.
Мунчари çутă приборĕсем хăрушсăрлăх йĕркине тивĕçтермелле: вĕсем пысăк температурăна чăтăмлă, пăспа нÿрĕкрен хăраманскерсем пулмалла.
Орегано. Темиçе çул ÿсекен курăк. Матрÿшке йышĕнчен. Сăмахĕ çĕнĕ пулсан та çичĕ тинĕс леш енчен кÿрсе килекен техĕмлĕх курăкĕ мар вăл, таçта та ÿсет. Аякри çурçĕр тăрăхĕсенче çеç тĕл пулаймăн ăна. Орегано матрÿшкен пĕр тĕсĕ çеç. Ăна матрÿшкепе /душица/ ылмаштарма пулать. Вăрман уçланкисенче, сăрт çамкисенче, çарансемпе уйсенче ешерет вăл. Ăна мĕн авалтанпах аш-пăш, пулă апачĕсене техĕмлетме, хĕрлĕ эрехе ырă тутă кĕртме, чей, тĕрлĕ ĕçме хатĕрлеме усă курнă. Культурăлланă ореганăна Америкăра, Францире, Хĕвеланăç Азире, Грузире çитĕнтереççĕ. Унăн 20 ытла тĕсне пуçтараççĕ.
ЧĂВАШ ЕН ПУÇЛĂХĔ МИХАИЛ ИГНАТЬЕВ РАÇÇЕЙĔН ОФИЦИАЛЛĂ ДЕЛЕГАЦИЙĔН ЙЫШĔНЧЕ ЯПОНИРЕ ĔÇЛĔ ÇУЛÇŸРЕВРЕ ПУЛНĂ.
Чĕпсене кĕркунне шутлаççĕ тенĕ. Çĕр ĕçченĕсен те иртсе пыракан çула пĕтĕмлетме вăхăт. Çак кунсенче Вăрмар район администрацийĕн ял хуçалăх тата экологи пай пуçлăхĕпе Николай Николаевпа тĕл пултăмăр.
- Николай Михайлович, çулталăк вĕçленсе пырать, Вăрмарсемшĕн мĕнле иртсе пырать вăл?
«Присурский» заповедникра Африка мурне тупса палăртнă хыççăн усал чир-чĕр çулне пÿлме тискер чĕрчунсене асăрхасах тăраççĕ. Çÿп-çап, апат-çимĕç каяшĕ упранакан вырăнсене те куçран вĕçертмеççĕ. Çакă вилнĕ чĕрчунсене çийĕнчех палăртма, тĕрĕслеме май парать.
Заповедникра чирлесе вилнĕ хир сыснисене çунтарнă. Кĕлне çĕре 3 метр тарăнăша чавса чикнĕ. Хăрушлăх енĕпе пĕрремĕш зонăна Улатăр районĕнчи Березовая Поляна поселока, Сурский Майдан салана, Пăрачкав тăрăхĕнчи Любимовка, Сыреси ялсене кĕртнĕ.
Канаш районĕнчи Маякра пурăнакан Виталий Косарев çамрăк чух пуç хĕрлĕ утса ял çыннисене сахал мар тĕлĕнтернĕ. Ачисене те мĕн пĕчĕкрен çапла вĕрентнĕ. Хăйĕн пултарулăхне юланут çинче те кăтартнă. "Халĕ те пуç хĕрлĕ тăма пултаратăп, анчах утаймастăп", — тет 84 çулти арçын.
«Ялта ĕç çук теекене ăнланмастăп эпĕ, - калаçăвне пуçларĕ Валерий Ермолаев хурт-хăмăр ăсти. - Ĕçлес шухăшлă çыншăн вăл çителĕклех. Тĕрĕссипе, çывăрма та вăхăт çук».
Вăл çак ĕçре 24 çул тăрăшать. Ял-йышпа, шкул ачисемпе тĕл пулса хăйĕн опычĕпе паллаштарать. Ытти çын та вĕлле хурчĕ ĕрчетсе тупăш илтĕр тесе тăрăшать. Мĕн тĕллевпе-ха? Çамрăксем çуралнă тăрăхра юлччăр, тăван çĕре юратчăр тесе.
Çирĕме яхăн ăратлă чăх-чĕпе музейри пек пăхса ытараймастăн. Канаш районĕнчи Ухманри Даниловсен хушма хуçалăхĕнче вĕсем çак вăхăтра уйрăм читлĕхсенче тăраççĕ, тĕрлĕ сас параççĕ. "Дзержинский гигант" йышши хальччен курманран мана та тĕлĕнтерчĕ. Чăхĕ те, автанĕ те темĕн çÿллĕш.
Чăвашла верси
Русская версия
