Archive - 2016 - Хыпар

"Чăваш Республикинче хаçат-журнала ман пек çырăнса илекен çук пулĕ. "Хыпара" 1944 çулхи юпа уйăхĕнчен пуçласа пĕр кăларăм сиктермесĕр вулатăп. Унсăр пуçне "Канаш Ен", "Пенсионер", "Кил-çурт, хушма хуçалăх", "Российская газета" хаçатсене вулама ларатăп", — тет 96 çула пуснă Иван Гаврилович Гаврилов. Канаш районĕнчи Вырăскас Пикшихре унран аслăрах çын çук. Вăл — Тăван çĕршывăн Аслă вăрçин участникĕ. Килĕнче мăшăрĕпе Варвара Филипповнăпа тата кĕçĕн ывăлĕпе пурăнать.

Муркаш районĕнчи Тивĕш ялĕнче пурăннă Михаил Алексеевич Волковăн фронтран янă темиçе çырăвĕпе вулакана маларах паллаштарнăччĕ эпир. Хĕрĕ, Галина Волкова, вĕсене паянхи кунчченех типтерлĕн упрать, час-часах уçса вулать. Тепĕр чухне хаклă çак çырусемпе сцена çине тухать. Вăрçă хаярлăхĕ, вăл никама кирлĕ мар пулни уççăн палăрать йĕркесенче. Михаил Алексеевичăн тепĕр виçĕ çырăвĕпе вулакана паллаштарас килет. Вĕсене вуланă май пурнăçа ытларах та ытларах хаклама вĕренетĕн.

Кĕрĕке килте тасататпaр

Градусник çĕмĕрĕлсен

Ясмaк кунта çитĕнет-и?

Чага сывлaх парнелет

Хĕлле ăшă кĕрĕкрен /дубленка/ пахи мĕн пултăр? Вăл сывлать, чăтăмлă, хакĕпе те йӳнĕрех. Ытти япала пекех вăл та вараланать, вăхăт-вăхăт тасатма тивет. Химчисткăна парса тасатас тесен те чăрмавлă. Пĕрре — хаклă, тепре — чăннипех те лайăх химчистка сайра. Кĕрĕке пăсса хума пултарас хăрушлăх та пур.

Градусник çĕмĕрĕлсен ун ăшĕнчен шĕвĕ ртуть юхса тухать. Вăл шыв пек пĕр вырăнта выртмасть, пĕчĕк-пĕчĕк çаврасем пулса саланса каять. Ртуть — наркăмăшлă. Вăл пӳлĕмре пулсан пĕчĕккĕн пăсланса сывлăша варалать, сывланă майăн çын организмне лекет. Ртутьлĕ сывлăшпа ялан сывласан вăл пӳрере, пĕверте, пуç миминче пуçтарăнать, çын ртутьпе наркăмăшланать. Çыннăн пуçĕ ыратма пултарать, çăварта тимĕр тути тăрать, дерматит, стоматит паллисем пулаççĕ, сĕлеке юхма, ăш пăтранма пултарать, çын вăйсăрланать. Ртуть нерв тытăмне аркатать, наркăмăшлă сывлăшпа ялан сывлакан ăсран тайăлма та пултарать.

Хаçатра ясмăк яшкин рецептне вуланă ма­йăн çак ӳсен-тăрана эпир манма пуçлани çинчен шухăшларăм. Кукамай-асаннесем ясмăк çинчен калаçнине ас тăватăп. Эппин, пирĕн патра та акса туса илнĕ ăна. Ясмăк çинчен тĕплĕнрех çырса параймăр-ши, акса пăхас кăмăл çуралчĕ. Унăн вăрлăхне ăçта туянма пулать?

Людмила ЗАЙЦЕВА.

Патăрьел районĕ.

Хурăн çинче ӳсекен чага кăмпа питĕ сиплĕ. Ăна сиплĕхĕшĕн «çутçанталăк тĕлĕнтермĕшĕ» теççĕ. Кăмпа тĕрлĕ минералсемпе, антиоксидантсемпе пуян. Микробсемпе кĕрешет, вар-хырăм ĕçне йĕркелет, кĕсен-сурансене ӳт илме пулăшать, сывлав тытăмне тата чĕре ĕçне лайăхлатать, юн пусăмне, веществосен ылмашăвне йĕркелет, иммунитета çирĕплетет, юна çĕнетет, юнри сахăр шайне сахаллатать — çакă йăлтах чага кăмпа пирки.

Тĕнче литературинче сумлă ят хăварнă чăваш халăх поэчĕ Петр Петрович Хусанкай çуралнăранпа 2017 çулхи кăрлачăн 22-мĕшĕнче çĕр вунă çул çитет. «Чăваш Республикин учителĕсен ассоциацйĕ» общество организацийĕн чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсен секцийĕ «Тантăш» хаçатпа пĕрле вилĕмсĕр поэта чысласа пултарулăх ăмăртăвĕ ирттерес терĕмĕр. Вăййа хутшăнакансен çак ыйтусене хуравласа ал çырусене «Тантăш» хаçат редакцине кăрлач уйăхĕн 12-мĕшĕччен ярса памалла. Тĕрĕс хуравлакансене Тав хучĕпе парнесем кĕтеççĕ.

Раштав уйăхĕн 5-мĕшĕнче Пĕтĕм тĕнче волонтерсен кунне çулсеренех уявлать. Çавăн пек ыркăмăллăх юхăмĕсем Чăваш Енре те пур. Шкулсенче уйрăмах хаваслă ĕçлеççĕ вĕсем.