Archive - Ака 2017

Этемлĕх космоспа туслашма пуçланăранпа кăçал 60 çул çитет. 1957 çулхи юпа уйăхĕн 4-мĕшĕнче СССР Оборона министерствин ăслăлăхпа тĕпчев 5-мĕш полигонĕнчен /каярах вăл Байконур космодром ят илнĕ/ «Спутник» ракетăпа /Р-7/ Çĕрĕн пирвайхи искусствăллă спутникне тӳпенелле янă. Вăл 92 кун вĕçнĕ, планета тавра 1440 çаврăм тунă /60 млн км яхăн вĕçсе/.

Пирвайхи космос аппарачĕ ансат пулнă, çавăнпа ăна ПС-1 /простейший спутник\ ят панă.

Кĕçĕн Арапуçĕнче пурăнакан Николай Михайлович Селиванова чылай çул паллатăп — чĕрĕк ĕмĕртен те ытла-тăр.

Пĕлменни юлман та темелле кун пек чухне. Анчах кашни тĕл пулмассерен çĕннине илтетĕп те тĕлĕнмеллипех тĕлĕнетĕп унран. Хам çырнă очеркри сăмахсем аса килеççĕ:

Сĕнтĕрвăрри районĕнчи Нарат Чакки ялĕнче пурăнакан Людмилăпа Валерий Даньковсене хĕвелпе танлаштарас килет манăн. Вĕсем пĕр-пĕрне килĕштерсе, ăнланса, пулăшса пурăнаççĕ. Туслă мăшăр хĕрпе ывăл çуратса çитĕнтернĕ, пурнăç çулĕ çине кăларнă.

Мăнкун куличĕ

Çĕр пулăхлăхне пуянлатма

«Пĕлес килет-и? Хаçат çырaн»

Ăна пĕçернĕ чухне пĕлмелли самантсем. Чуста шĕвĕ пулмалла мар — сарăлса каять, çăра та пулмалла мар — хăвăрт типет, тĕпренет. Чустана касса пăхăр, вăл çĕçĕ çумне çыпăçмалла мар. Лайăх çăрмалла — алă çумне, сĕтел çине çыпçăнми пуличчен. Чустана виçĕ хутчен хăпартмалла, пĕрремĕшĕ — кăваслантарнă чухне, иккĕмĕшĕ — пĕçерме кирлĕ мĕн пур япалана хушса чуста çăрсан, виççĕмĕшĕ — формăна тултарсан. Формăна çурри таран тултарса 30-45 градус ăшша лартса хăпартмалла, унтан 200 градус хĕртнĕ духовкăра пĕçермелле.

Кашни пахчаçă хăйĕн пахчинчен пысăк тухăç илме тăрăшать. Çавăнпах акма-лартма пахчаçимĕçĕн чи паха сорчĕсене шыратпăр. Анчах пахча çимĕç илесси тăпраран чылай килет. Пулăхсăр тăпрана лартнă ӳсен-тăранăн çимĕçĕ «йăтăнса анас пек» пулнине кĕтсе илеймĕн.

Пахчари тăпра тытăмне пĕлни унпа мĕнлерех усă курмаллине, ӳсен-тăрана мĕнле пăхмаллине, тăпрана мĕнле пулăхлатмаллине ăнланма май парать.

«Эпĕ кăçал килте пулманнипе «Кил-çурт хушма хуçалăх» хаçата çырăнаймарăм. Халĕ ăна кӳрше каçса вулатăп. 80 çула кайрăм, пурпĕр хаçат вулас килет. Шухăшăмсене юратнă хаçатпа пайлас тетĕп. Ялта ялан пурăнакансем питĕ сахал, ялĕ те пĕтсе пырать темелле. Пирĕн ялта нимĕн те çук, лавкка та. Çăкăр илме виçĕ çухрăма каймалла. Çапах та ватлăхра тăван тăрăха таврăнса пурăнакансем те пур.

Кире пуканне чечек çыххи евĕр тыттарнă

Ӳнерçĕсем те, химиксем те çитĕнеççĕ

Шкулта пĕр кун вĕренмесĕрех - вундеркинд

16 килограмлă кире пуканне хăрах алăпа вăл 100-тен кая мар çĕклет, тепринпе те çавнашкалах.

Çитес вĕренÿ çулĕнче Питĕркасси шкулне уçнăранпа пĕр ĕмĕр çитет. Чи малтанах ачасем хресченсен çурчĕсенче вĕреннĕ. Тепĕр вунă çултан шкулăн тĕп çуртне хута янă. Хурапыр, Кÿпеш, Вишенер ялĕсенче пуçламăш шкулсем ĕçленĕ.