Пирĕн кашнин Тăван çĕршыв историне пĕлмелле, хисеплемелле. Хамăр тăрăхра çуралса ÿснĕ паттăрсене ĕмĕр асра тытмалла. Чăваш Енрен сахал мар çын 1812 çулхи Тăван çĕршыв вăрçине хутшăннă. Камсем вĕсем? Ячĕсем, ăçта çуралса ÿсни паллă-и?
О.БОРИСОВ.
Элĕк районĕ.
Чăваш халăхĕн республика тулашĕнчи историйĕпе культурине тĕпчесси, ман шухăшпа, пирĕн паянхи гуманитари наукин çивĕч ыйтăвĕ.
Ялсенче пурăнман кил-çурт нумай пирки пăсарасем /хорек/ ĕрчесе кайрĕç. Килти чăх-чĕпе, хур-кăвакал чĕпписене, кроликсене тапăнаççĕ. Пăсарасене мĕнле пĕтерме пулать-ши?
Пушаннă йăрансене кĕркунне сидератсем акма юрать. Сидерат - çĕнĕ ăнлав, вăл çĕре пулăхлатма акмалли культура тенине пĕлтерет.
Тăпрана пулăхлатас тĕлĕшпе кĕркунне горчица, фацелий, рапс, вика акма юрать. Çак культурăсене йăрансем ирĕкленсенех /август çурринчен - сентябрь пуçламăшĕччен/ акмалла. Вĕсем ăшăпа шăтса тухса аталанса ĕлкĕрччĕр. Каярах ирĕкленнĕ йăрансене ыраш акма юрать. Вăл калчаланса ĕлкĕрмелле. Ку тапхăр, çанталăка кура, сентябрь вĕçĕччен пырать.
Пахчара кăçал лачака курăкĕ вăйлă сарăлчĕ. Ăна мĕнле пĕтермелле-ши?
Çумкурăкпа кĕрешесси - пахчаçăн тĕп ĕçĕсенчен пĕри. Çуркуннерен пуçласа хура кĕркуннечченех канăç памаççĕ вĕсем хресчене.
Нÿхреп тунă е унпа усă курнă чухне пысăк пĕлтерĕшлĕ ĕçсенчен пĕри - уçăлтармалли пăрăхсене тăвасси тата вĕсемпе тĕрĕс усă курасси.
Хунă çĕрулмипе тымар çимĕç упрама кирлĕ температурăна çитиччен сивĕтме, ытлашши ăшăпа нÿрлĕхе тата продукцирен тухакан газсене кăларса яма, уçă сывлăш кĕртме нÿхрепе уçăлтармалла тăваççĕ. Çак тĕллевпе икĕ пăрăх лартаççĕ. Пĕри - сывлăш кĕртмелли пăрăх, тепри - сывлăш кăлармалли. Сывлăш лайăх куçтăр тесе, вĕсене икĕ шайра тăваççĕ тата тĕрлĕ вырăнта вырнаçтараççĕ.
Чăвашла верси
Русская версия
