Archive - Нарăс 2017 - Хыпар

Паян, космос ĕмĕрĕнче, тимĕрçĕ лаççине пĕрлешӳллĕ хуçалăхсене йĕркелес тапхăрпа çыхăннă кинофильмсенче кăна куратăн. Эпĕ, кĕçех çитмĕл çул тултараканскер, тăван Хачăкра Ункă юханшывĕнчен инçех мар вырнаçнă тимĕрçĕ лаççине астăватăп. Унăн вучахĕнче çĕр кăмрăкĕ ялкăшса çунатчĕ, сӳнесрен ăна вĕркĕчпе сывлăш парсах тăратчĕç. Пичĕ-куçĕ хĕрлĕ-хура тĕспе витĕннĕ арçын хĕртнĕ тимĕр татăкне шыв чанне пăрахса сивĕтетчĕ. Хăй вара умне хулăн саппун çакнă, алсиш, хура куçлăх тăхăннă. Паллах, пире, шĕвĕрккесене, шала кĕртместчĕç.

Пахчаçăн каллех канлĕх пĕтрĕ — калча валли вăрлăх туянмалла. Сентре çинчи хутаçсем куçа илĕртеççĕ, суйла кăна темелле. Анчах вăрлăх пахалăхĕ тивĕçтерет-ши? Раççей ял хуçалăх надзорĕн специалисчĕсем вăрлăх туяннă чухне тимлĕ пулма сĕнеççĕ. Сăлтавсăр мар.

Наталья Владимировнăпа Алексей Николаевич Чумеринсем иккĕшĕ те Çĕмĕрле районĕнчи Хутар салинчи чиркӳре тăрăшаççĕ. Кил хуçи чылай çул — пачăшкăра /протоиерей санне илнĕ\, мăшăрĕ те тĕн çуртĕнчи ĕçсенче пулăшса пырать. Вĕсем 11 ача пăхса çитĕнтереççĕ. Çемьере ашшĕпе амăшĕ ачисене пур енлĕн ырă тĕслĕх кăтартнăран, тивĕçлĕ воспитани панăран РФ Президенчĕн Указĕпе Чумеринсене тата Муркаш районĕнчи Нина Геннадьевнăпа Юрий Игнатьевич Яковлевсене "Ашшĕ-амăшĕн мухтавĕ" орденпа наградăланă.

Хăйсене, унсăр пуçне вăйсăррисене хӳтĕлеме пултарни пурнăçра яланах кирлине палăртаççĕ Елчĕк районĕнчи Кармал ялĕн çыннисем. "Апла сирĕн ялта асăрханса çӳремелле, ытлашши тавлашакана алă вăйĕпе те парăнтарĕç", — шӳтлеме пăхрăм вĕсемпе. "Çук, хăйсене кӳрентермесен тĕкĕнмеççĕ", — ăшă кулăпа çемçен хуравларĕ Елена Николаевна Лапшина.

Вăл яланах çын хушшинче. Хăй вăхăтĕнче Тивĕшри фельдшерпа акушер пунктĕнче ĕçленĕскер паян кун та ял-йыша сиплет. Пулăшу ыйтакана нихăçан та хирĕçлемест. Унсăр пуçне пĕрне сиплĕ курăксемпе, теприне эмелпе тивĕçтерет. Сăмахăм Тивĕшре пурăнакан Галина Волкова çинчен пырĕ.

Медсестра та, вĕрентекен те

Зоя Васильевна Васильева 60 çул ытла Нимĕчкассинче пурăнать пулин те Çĕньял Упи ялĕнче ирттернĕ ачалăхне пачах та манăçран кăлараймасть. "Мăн Çавал хĕрринчи сиплĕ çăлкуç шывне ĕçни, улăх тăрăх çарран чупни, ĕне-сурăх кĕтĕвне пăхни, туссемпе хуçалăх ĕçне хутшăнни, вăрмана кăмпа-çырлана çӳрени асран тухмасть", — терĕ вăл.

Çăкăр хакне пĕлсе ӳснĕ

ЧР Художниксен пĕрлĕхĕн членĕ, халăх ӳнер промыслисен ăсти Галина Васильевна Изратова пурăннă пулсан кăçалхи кăрлач уйăхĕн 30-мĕшĕнче 60 çул тултармаллаччĕ. Шел, йывăр чире пула вăл пиртен пĕлтĕр уйрăлса кайрĕ.

Елчĕк районĕнчи Лаш Таяпари вăтам шкулта вĕренекенсемпе çамрăксем юлашки çулсенче Афганистанра, Çурçĕр Кавказра е ытти хĕрӳ точкăсенче тĕрлĕ çапăçăва хутшăннă çар çыннисемпе, ку тăрăхран тухнă çĕршывĕпе паллă спортсменсемпе, сумлă ветерансемпе час-часах тĕл пулаççĕ. Вĕсемпе паттăрлăх урокĕсем, çарпа спорт вăййисем тата ытти мероприяти йĕркелеççĕ. Çакна палăртма кăмăллă: Лаш Таяпари шкулта вĕреннĕ атлетсенчен вуннăшĕ тĕрлĕ çулта СССР е Раççей спорт мастерĕн нормативне пурнăçланă.

Инкубатор - хамăр алăпа

Пӳртри панча

Миçе кунран шăтса тухать?

Вăрлăха стратификацилесси

Кивĕ çипуçран - кавир

Килте инкубатор хатĕрлесси кăткăс, тăкаклă ĕç тесе шухăшлама хăнăхнă. Тĕрĕссипе, ăна пит тăккаланмасăрах ăсталама пулать. Тăрăшсан вара çăмартасене вăхăт-вăхăт хăй тĕллĕн çавăракан, температурăна кирлĕ режимра тытакан инкубатор та тума пулать.