Archive

Çурла уйăхĕн 2-мĕшĕнче тĕне ĕненекенсем Илем ?Илле пророк% кунне уявларĕç. Илья - Руçре халăх сума сăвакан чи паллă çветтуйсенчен пĕри.

Вăл çамрăклах пуш хирте çирĕп типпе пăхăнса тата кĕлĕ туса пурăнма тытăннă. Чылай вăхăт типĕ тăрсан халăх Илле пророкран çумăр çутарма ыйтать. Çанталăк ытлашшипех йĕпе-сапана кайсан çумăра чарма тархасланă. Илем ?Илен% кунĕнче ĕçлеме юраман. Хурт-хăмăра пăхнăшăн вара ятламан. Ара вĕлле хуртне авалтанах сăваплă хурт, ылтăн хурт тенĕ.

Çĕнĕ Шупашкарти Ÿнер музейĕнче хăйне евĕр курав уçăлнă. Унăн авторĕ - тăватă çулти Варвара Гусельщикова.

Тин кăна шкулсенче юлашки шăнкăрав янăранă пекчĕ, халĕ ак кĕçех Пĕлÿ кунĕ çывхарать. Чылай пĕлÿ çуртĕнче халĕ юсав ĕçĕсем пыраççĕ, ашшĕ-амăшĕ тĕпренчĕкĕсем валли ятарлă тум, вĕренÿ хатĕрĕсем туянать.

ЧР Чĕр чун тĕнчин объекчĕсене, вăл пурăнакан вырăна сыхлас, тĕрĕслес, чĕрлĕхпе усă курассине йĕркелес тĕлĕшпе ĕçлекен патшалăх служби утă уйăхĕнче республикăра 940 сăвăр, иртнĕ çулхинчен 190 нумайрах, шута илнĕ.

Куç умне аякри ачалăхăм тухса тăрать. 1945 çул. Вăрçă пирĕн çĕнтерÿпе вĕçленчĕ. Салтаксем яла таврăнаççĕ. Атте аппăшĕн Альтюк аппан икĕ ывăлĕ, Тимуш тата Петюк тетесем, тăван яла сывах çаврăнса çитрĕç. Вĕсен ашшĕ, Ĕлĕкки йысна, ĕмĕрлĕхех Воронеж çĕрĕ çине выртса юлнă.

Иртнĕ ĕмĕрĕн 70-80-мĕш çулĕсенче республикăра кролик ферми йышлăччĕ. Хăвăрт çитĕнекен, какай, тир, мамăк паракан çак чĕр чун хисепреччĕ. Килти «мулкач» теттĕмĕр ăна.

Çут çанталăк тусĕсем 140 ытла ăслăлăх ĕçĕпе 6 монографи çырнă биологи наукисен кандидатне Виктор Балясный эколога лайăх пĕлеççĕ. 2011 çултанпа, Чăваш Ен юманлăхне тĕпчекен центра пĕтернĕренпе, вăл - «Сăрçи» заповедникăн ертсе пыракан специалисчĕ. Унпа «Хыпарăн» общество корреспонденчĕ Людмила Майорова тĕл пулнă.

- Эсир ăçта çуралнă?

- Украинăри Луганск облаçĕнчи Аношкино ялĕнче, - терĕ Виктор Иванович. - Утă уйăхĕн 20-мĕшĕнче 70 çул тултартăм.

- Саламлатăп, ырлăх-сывлăх сунатăп!

- Тавах, мăнукăм.

- Ăçта çитĕннĕ?

Аслă тата Кĕçĕн Пăла шывĕсен хутлăхĕнчи чылай яла 300-400 çул каялла республикăн çурçĕр-хĕвел тухăç тăрăхĕсенчен, тĕрĕсрех, паянхи Вăрмар тата Куславкка районĕсенчен, çавăн пекех Хусан кĕпĕрнин авалхи Сĕве уесĕнчи саласенчен куçса килнĕ чăвашсем никĕсленĕ.

Тĕп хулара пĕр уголовлă ĕçпе харăсах пиллĕкĕн суд умне тăнă. 22-34 çулсенчи çамрăксене Шупашкарти Калинин районĕн сучĕ Уголовлă кодексăн темиçе статйипе айăпланă: кашнин айăпне кура - çаратнăшăн, хурахла тапăнушăн, хĕрарăмсене мăшкăлланăшăн явап тыттарнă.

Уголовлă ĕçе Следстви комитечĕн Чăваш Енри следстви управленийĕн уйрăмах пĕлтерĕшлĕ ĕçсене тĕпчекен пайĕ суда çитернĕ. Следстви тата суд çирĕплетнĕ тăрăх - пĕлтĕрхи çу уйăхĕн варринче çак ушкăн тĕп хулари проституткăсем тĕлĕшпе преступленисем тунă. 20-44 çулсенчи 11 хĕрпе хĕрарăма шар кăтартнă.

Статистика çирĕплетнĕ тăрăх - маларах саккунпа урлă пулнă çынсем татах преступлени тунă тĕслĕх ытла та нумай. Рецидив текен пулăм вăй илни те вăрттăнлăх мар. Çавна май преступлени тунă хыççăн ирĕкрех хăварнисене, условнăй майпа айăпланнисене кирлĕ пек сăнаса тăни пысăк пĕлтерĕшлĕ. Район прокуратури ку ыйтăва куçран вĕçертмест.