Archive - Авăн 2014 - Тантăш

Ку шкулта пирĕн хастар автор нумай. Тăваттăмĕш класра вĕренекенсем «Тантăш» тесенех йăл кулăпа çиçеççĕ, куçĕсем телейлĕн çуталаççĕ. Юратнă хаçат парнелекен ырă туйăмсене епле пытарăн-ха? Хăйсен пичетленнĕ кашни сăвви-калавне тĕплĕн упраççĕ вĕсем. Эпир хăнана килсен пире çав ĕçсен куравĕпе паллаштарчĕç.

Пĕтĕм тĕнчери «Раççей – спорт çĕр-шывĕ» 5-мĕш форума республикипех тăрăшса ха- тĕрленеççĕ. Шупашкарти Олег Беспалов ячĕллĕ 7-мĕш шкул вĕренекенĕсем те айккинче юлмаççĕ.

Манăн кукаçи, Владислав Лаврентьевич Лаврентьев, ял историйĕ-пе питĕ интересленетчĕ. Кала- вĕсем хаçатра та пичетленетчĕç. Унпа пупленине халĕ те асра тытатăп-ха. Калавĕсене вуланă хыççăн вара Шăмăш ялĕ епле пуçланса кайни хама та кăсăклантарса ячĕ. Унăн историне пĕлмелле кăна мар, вăл манăçа ан тухтăр тесе ăна хут çине çырса хăвармалла.

Пирĕн ял Шупашкарпа Çĕнĕ Шупашкар хушшинче вырнаçнă. Совет влаçĕ вăхăтĕнче вăл питех аталанман, çĕнĕ çурт лартакан та пулман. Мĕншĕн тесен ăна хулапа пĕрлештерме шухăшланă. Паянхи кун вара ял аталанать, унăн пуласлăхĕ пур, çĕнĕ çуртсем те ÿсеççĕ.

Хăçан тата мĕнле пуçланнă-ха Уçырма? Халăхра сыхланса юлнă халап тăрăх Уçырма ялне никĕсленĕ чăвашсем 400 çул каялла Вырăскас Пикшихпе Энтри-ялĕнчен килнĕ-мĕн. Ку акă мĕнле пулнă.

Валентина Ивановна Зенкина Брест крепоçне хÿтĕленĕ çĕре хастар хутшăннă, фашист тыткăнне те çакланнă. Тыткăнран пур пĕрех тарнă вăл, партизан отрядне кĕрсе фашистсене хирĕç çапăçнă. Вăрçăран чĕрĕ-сывă çăлăнса юлнă. Çапăçусен вăхăтĕнче вара çак пĕчĕк те черченкĕ хĕр ача аслисене хăюлăхĕпе тата паттăрлăхĕпе тĕлĕнтернĕ. Çавăншăнах ăна Хĕрлĕ Çăлтăр орденĕпе чысланă.

Вăрçă

Авăн уйăхĕн 5-мĕшĕнче чăваш ятне уçлăха çити çĕкленĕ Андриян Николаев çуралнăранпа 85 çул çитнине халалласа тĕрлĕ мероприяти иртрĕ. Тĕплĕнрех – 3-мĕш страницăра.

«Пĕррехинче» рубрикăра Луиза Васильевăн калавĕсене пичетлерĕмĕр.

Юмахри пек сарă кун тăрать. Çакна май Кольăн чун-чĕрине çутă-çутă хаваслă туйăм хăпартлантарать. Вăл автобус чарăнăвĕ енчен васкамасăр килĕ еннелле утрĕ. Хитре вăхăт, вăрман, уй-хир уçлăхĕ, хавхалантарса та çĕклентерсе, ырă тĕлĕке аса илтерчĕ ăна. Хулари тĕтĕмлĕ, тусанлă сывлăш хыççăн çакăн пек илĕртекен вырăнта – тăван кĕтеспе – утма мĕн тери аван! «Уйрăмах тата тăван ялта, тăван килте кĕтекен анне пулсан», – терĕ вăл хăй ăсĕнче.

Авăн уйăхĕн 5-мĕшĕнче СССР космонавт-летчикĕ, авиаци генерал-майорĕ, Совет Союзĕн икĕ хут Геройĕ, ЧР Хисеплĕ гражданинĕ Андриян Григорьевич Николаев çуралнăранпа 85 çул çитрĕ. Виççĕмĕш космонавта, Чăваш Енĕн мухтавлă ывăлне асăнса шкулсенче уçă уроксем иртрĕç, класс сехечĕсем тата ытти кăсăклă мероприяти пулчĕ.

«Çурта лартнипе çурт лартаймăн», – тенĕ ĕлĕкех хисеплĕ шур сухалсем. Чăнах та, çурт-йĕр çавăрасси нихăçан та çăмăл ĕç шутланман. Хăтлă та илемлĕ пÿрт хуçи пуличчен самаях тар тăкмалла. Юрать-ха, халăхра пĕр-пĕр-не пулăшас йăла пур. Унсăрăн тата та тертлĕ килмелле. Телее, хăш-пĕр тăрăхра ниме йĕркине халĕ те пăрахăçламан. Ку, паллах, савăнтарать. Ырă тĕслĕхе ыттисем те тĕпе хурсассăн, паха йăлана каялла тавăрсассăн тем пекех аванччĕ... Хавхаланса, пĕр-пĕрне ăнланса ĕçлени йывăрлăхсене парăнтарма, тăрăшуллăрах пулма хистет-çке-ха. Кил илемĕ – килĕшÿ.

2015 çулхи çу уйăхĕн 27-мĕшĕнче вилĕмсĕр «Нарспи» авторĕ Константин Иванов çуралнăранпа 125 çул çитĕ. Константин Васильевич историе поэт пек кăна кĕрсе юлман. Вăл çавăн пекех – драматург, тăлмачă, прозаик, фольклорист, ÿнерçĕ тата чăваш литературин никĕс-левçисенчен пĕри. Унăн пултарулăхне чăвашсем кăна мар, ытти халăх çыннисем те пысăка хурса хакланă, хаклаççĕ, хаклĕç те.