Archive - 2016 - Хыпар

Нумаях пулмасть республикăри ачасемпе çамрăксен вулавăшĕнче «Çыравçăпа ирттернĕ кун» мероприятисен ярăмĕпе килĕшÿллĕн Светлана Гордеева сăвăçпа, Валерий Кошкин сăвăç-куçаруçăпа, Роза Степанова юрăçпа тĕлпулу иртрĕ. Вĕсене курма, пултарулăхĕпе киленме тата тĕслĕх илме килнисем — Шупашкарти 49-мĕш шкулăн 4-мĕш класс ачисем.

Светлана Гордеева — сăвăç, ÿнерçĕ тата журналист. Вăл ачасене валли илемлĕ хайлавсем шăрçалать, кĕнекисене валли те хăех ÿкерет.

Кăçал Чăваш Енре — Ĕç çыннин çулталăкĕ. Çавна май Светлана Денисовна тĕрлĕрен специальноç пирки сăмах хускатрĕ.

«Чулпа перекене çăкăрпа пер», — тенĕ авалах. Анчах хытă кÿреннĕ, инкекĕсенче мĕнпур çут тĕнчене айăплама хатĕр çын çак тĕрĕслĕхе ниепле те йышăнаймасть. Хура туйăмĕсене ыттисенчен пытарас тесе çемçен калаçсан та чăнни çиеле тухатех. Тыткаларăшра, ĕçре палăрать вăл. Акăлчансен кун пирки питĕ аван ваттисен сăмахĕ пур: «Санăн ĕçÿсем хăв пирки янăравлă каланине пула эс пуплени илтĕнмест те».

Хаклă тантăшăмăрсем, Чăваш çĕршывне пĕлетĕр-и эсир? Тăван ен кун-çулне тĕпчетĕр-и, мухтавлă çыннисене паллатăр-и, культура çитĕнĕвĕсене асăнаятăр-и?

Джозеф Редьярд Киплинг /1865—1936/ акăлчан çыравçин ятне илтмен çын çук-тăр. Ачаранпах унăн юмахĕсене вулатпăр, вăл çырнă хайлавĕсене никĕсе хывса ÿкернĕ илемлĕ фильмсем пăхатпăр. Киплингăн чи паллă произведенийĕ — икĕ кĕнекерен тăракан «Книга джунглей» /1894, 1895 çç./.

Астăвăм парачĕ. Шупашкарти кадетсен 14-мĕш шкулĕнче кану мĕнне пĕлмеççĕ.

«Хастарлă, хыт утăмлă пулăр», - çапла пилленĕ Çеçпĕл Мишши çамрăк ăрăва.

БАЛЬЗАМ ХАТĔРЛЕТПĔР

ЧĔРЕНЕ МĔНЛЕ АПАТ КИЛĔШЕТ?

ÇАК ЯПАЛАСЕМ ПУЛМАЛЛА МАР

ĂНСĂРТРАН НИМĔН ТЕ...

1. Хырăмлăх сĕткенĕн йÿçек­лĕхĕ пысăк чухнехи язвăран. Вĕтетнĕ типĕ 1-ер апат кашăкĕ чапăр курăкне /чабрец/, исланди мăкне /цетрария/, тăрăхла шăнăр курăкне /подорожник ланцетолистный/, тÿрĕ шатра кĕпçин /калган, лапчатка/ тымарĕн порошокне, çур чей кашăкĕ гвоздика техĕмлĕхе, ырă шăршăллă пăрăçăн 3 пăрçине, 1 апат кашăкĕ пыла хутăштармалла. Çур литр шурă эрехе ямалла. Сулхăн тĕттĕм вырăнта 20 кун лартмалла. Кашни кун силлесе илмелле. 20 кунран сăрăхтармалла. Апат умĕн 1-ер апат кашăкĕ ĕçмелле. Курс — язвăна ÿт иличчен, диетăпа пĕрле — 1-2 эрне.

1. Олива çăвĕ. Апата кашни кун 1 апат кашăкĕ олива çăвĕ хушни артери юн пусăмне чакарма пулăшать — çакăн пек пĕтĕмлетÿ тунă итали ăсчахĕсем. Олива çăвне кăмăллакансен юн пусăмĕ чылай анать, хĕвелçаврăнăш çăвĕпе усă куракансен вара нимĕнле улшăну та пулмасть.

Пирĕн кил — пирĕн хÿтлĕх. Анчах йĕри-таврари хăнăхнă япаласем пирки уйрăммăн асăрхаттарса калани ытлашши пулмĕ, мĕншĕн тесен кашниех усă кÿмест.

Япала. Меллĕ тапочкине, сăтăрăнса-шăтса пĕтнĕ пулсан та, пилĕк çул ĕнтĕ юратса тăхăнса çÿретĕр-и? Хăвăртрах кăларса пăрахăр. Çаплах кивĕ çи-пуçа та. Кивелнĕ япаласем кил-çурта сиенлĕ энергипе тултараççĕ. Çак япаласем пурăнма чăрмантараççĕ, пăлханулăха вăйлатаççĕ.

Ирхине сăн-пите лайăх сăнаса пăхăр. Мĕнле те пулин улшăну пурри сывлăх тĕлĕшпе пĕр-пĕр кăлтăк пуррине асăрхаттарма пултарать.

Тута çуркаланнă. Тута çуркаланнипе пĕрлех кĕтесĕсенчи мышцăсем вăйсăрланнине, тимлĕх чакнине туйсан, çÿç хытă тăкăнсан организма В2 витамин çитмест. Пăсăлнă шайлашăва тавăрма сĕт çимĕçĕсем, çăмарта, арахис, персик, соя, груша, томат, тĕслĕ купăста пулăшаççĕ.

Чĕлхе çинче шурă сий. Нумай вăхăт выçă тытса сипленекенсен е шăнса чирленĕ çынсен пулать. Анчах шурă сийпе пĕрлех чĕлхе хĕррисем хĕрелнĕ пулсан гастрит пулма пултарать.