Archive - Нарăс 2015 - Хыпар

Яков Артемьевич Угольников таврапĕлÿçĕ 1937 çулта Хĕрлĕ Чутай районĕнчи Тихăнушкăнь ялĕнче çуралнă. Ялти пуçламăш, Хурашашри 8 çул вĕренмелли, Штанашри вăтам шкулсенче ăс пухнă. Тĕрлĕ çĕрте ĕçленĕ. Çав хушăрах Саратоври университетăн истори факультетне куçăнсăр майпа пĕтернĕ.

«Хыпарта» педагогика ăслăлăхĕсен кандидачĕ, Тăвай районĕнчи Тенеяльте /Кĕтне хĕрринче/ çуралнă Роза Петрова-Ахтимирова çав юханшыв çинчен çырнă статйине кăсăкланса вуларăм. Тавах ăна хăйĕн шухăшне пĕлтернĕшĕн. Хам Кĕтне хĕрринчи ялта пурăннăран темăна аталантарас килет.

Красноармейски районĕнчи Васнар ялĕнче пурăнакан Валентина Егоровна Новоселова нумаях пулмасть 100 çул тултарнине паллă турĕ.

100 çулти кинемей патне хăнана пĕрле кайма районти библиотека тытăмĕнче ĕçлесе тивĕçлĕ канăва тухнă Любовь Яковлевна Волковăна та чĕнтĕм. Иккĕн кăмăллăрах тенипе мар. Вăл хисеплĕ Валентина Егоровнăн яланхи кĕтнĕ хăни – ун патĕнче час-часах пулкалать: ватă çынна мĕн те пулин туса пулăшать, ăшă сăмахпа йăпатса хăварать, кинеми вуланă кĕнекене е хаçат-журналта çырнине сÿтсе яваççĕ...

Вăрнар районĕнчи Кивĕ Мĕлĕш ялĕнче çуралса ÿснĕ В.Н.Ларионов сунарçă ертсе кайнă ушкăн Йĕпреç вăрманĕнче 2 кашкăр тытнă.

Мăшăрăмпа иксĕмĕр хура куракла пурăнатпăр: хĕлле - хулара, çăва тухсан - ялта. Пире, çĕр çыннисене, усă курман лаптăксене хытхура тата хăй тĕллĕн шăтса тухнă хунав пусса илни шухăшлаттарать. Сухаламан, тухăçпа савăнтарман уйсем унта та кунта сарăлса выртаççĕ. Вăрмансенче те йĕрке çук, санитари тасатăвĕ ирттерменнипе вĕсем хăрăк туратпа, çĕршĕнсе хуçăлнă йывăçпа тулса ларнă. Иртнĕ ĕмĕрĕн 70-80-мĕш çулĕсенче çĕкленĕ выльăх-чĕрлĕх комплексĕсем паян арканса-ишĕлсе лараççĕ, тавралăха сăнсăрлатаççĕ. Пирĕн тăрăхри "Слава" совхоз çак ĕмĕрĕн пуçламăшĕнче путланчĕ. Икĕ хутлă кантурĕ пушах ларать.

Иртнĕ çулхи раштав уйăхĕн вĕçĕнче Вăрмар районĕнчи Пысăк Енккассири шкулăн 125 çулхи юбилейне паллă тумашкăн кунта тĕрлĕ вăхăтра пĕлÿ илнĕ ентешсем таçтан та пухăнчĕç. ЧР Вĕренÿпе çамрăксен политикин министерствин, район администрацийĕн представителĕсем те уява хутшăнчĕç. Вĕренÿ учрежденине парнепе чыслакан сахал мар пулчĕ паллах.

Мана вара урăххи канăçсăрлантарчĕ: тухса калаçакансем те, чыславшăн тав тăвакансем те пурте тенĕ пекех вырăсла пуплерĕç, шкул ачисем те вырăс юррисене шăрантарчĕç - итлесе ларакансене хăйсем çак чĕлхене аван пĕлнине кăтартасшăн пулчĕç ахăр.

Манăн кукамай - пĕрремĕш ушкăн инваличĕ. Тăван çĕршывăн Аслă вăрçи вăхăтĕнче ытти çамрăкпа пĕрле ăна та вăрман касма янă. Кунĕпе ĕçлесе ывăннăскерсем хĕллехи пĕр кун мунча кĕме кайнă. Çăвăнса тухнăскерсене типĕнсе çитмесĕрех тыл ĕçченĕсем пурăнакан общежитие каялла илсе пынă. Çатăр сивĕре кукамайăн çÿçĕ самантрах пăрланса ларнă, пуçĕ хытă шăннă. Ăшă пÿлĕме кĕрсен вăл кăмака çумне тĕршĕннĕ. Çине-çинех сунаслама тытăнсан хăлхи шавлама пуçланă, ун хыççăн унăн çурхахĕ çурăлса кайнă - çирĕм çиччĕри çамрăк хĕрарăм самантрах инвалид пулса тăнă. Тухтăрсен диагнозĕ: икĕ хăлхи те илтми пулни.

Аллă çул каялла "Пионерская правда" хаçатра пичетленнĕ чĕнÿ пĕтĕм çĕршыври çамрăк хоккейçăсене çĕнĕ турнира йыхравланă. Çапла çуралнă "Ылтăн шайба". Пиншер ачана савăнтаракан, пĕрлештерекен, туслаштаракан вăйă паян та илĕртÿллĕн пĕтĕм тĕнчене тухатлать.

Кăçалхи чи пĕлтерĕшлĕ те чи пысăк ăмăртусенчен иккĕшĕ - июнĕн 20-21-мĕшĕсенче Шупашкарта ирттерме палăртнă çăмăл атлетика енĕпе Европа чемпионачĕ тата февраль вĕçĕнче Пермь крайĕнчи Чайковский хулинче пуçланакан Пĕтĕм Раççейри ял спортсменĕсен хĕллехи вăййисем.