Archive - Нарăс 2016

«Хыпар» хаçат ыйтăвĕсене ЧР Министрсен Кабинечĕн Председателĕ Иван МОТОРИН хуравлать

Ӳснĕ те, чакнă та

- Иван Борисович, республика экономикин аталанăвĕн иртнĕ çулхи кăтартăвĕсене мĕнле хаклатăр?

Çул хыççăн çул сисĕнмесĕрех иртет.

«Чăваш тĕнчи» кăларăм тухма пуçланине те паянхи пекех астăватăп, унтанпа вара 18 çул та çитрĕ.

«Хыпарти» «Чăваш тĕнчи» страница çак ятпах кун çути куракан хаçатăн аслă пиччĕшĕ вырăнĕнче пулчĕ. Халĕ «Хыпарпа» Чăваш наци конгресĕн /учредителĕсем/ хаçатне бюджет укçи-тенкипе уйрăм кăлараççĕ. Апла пулин те эпир асăннă кăларăма «Хыпарта» та тытса пырас тĕллевлĕ.

Чăваш Республикин Патшалăх электрон тата кинодокументаци архивĕнче чăвашла фильмсем упранаççĕ-и?

И.ОСИПОВА.

Тăвай районĕ.

Архив директорĕн заместителĕ Татьяна Куликова хальхи вăхăтра учреждени фондĕнче фильмсен 10066 копийĕ пурри çинчен пĕлтерчĕ.

Нарăс уйăхĕн 14-мĕшĕ - Çветтуй Валентин кунĕ. Тепĕр майлă ăна Юратакансен кунĕ те теççĕ. Пĕр-пĕрне савакансем çак кун хăйсен туйăмĕсем пирки пĕлтереççĕ е тепĕр хут аса илтереççĕ, чĕре евĕр открытка, çемçе тетте, пылак çимĕç парнелеççĕ. Уявра, паллах, Валентинсемпе Валентинăсене те саламлаççĕ.

Ĕç çынна çĕклетĕр

Лашине кура çуни

Ĕçченĕн сĕтелĕ пуян

Чăх ÿсĕрет, сунаслать

Выльăх-чĕрлĕх алла пăхать

Витесем мĕншĕн пушанаççĕ?

Çын ĕçсĕр пурăнаймасть, ĕç çынсăр пулса пымасть. Пĕрне тепринчен уйăраймăн. Çак çыхăну çирĕп чух кăна çĕршыв вăйлă, хăватлă, аслă. Ĕç çынни кинематографишĕн те - пуянлăх. Раççейре 2016 çул Кино çулталăкĕ ятпа иртнине курах пулĕ чăвашсем çак çула ĕç çыннипе çыхăнтарас тенĕ.

Хĕрлĕ Чутай районĕнчи «Свобода» колхоз кантурĕ умĕнче ир-ирех çынсем. Хуçалăхра хĕлле те алă усса лараймăн: выльăх-чĕрлĕх пăхмалла, çуракине хатĕрленмелле.

Сĕт йÿнелет, кĕсье çÿхелет

Çĕршывра «кризис» теççĕ. Кун пирки пире массăллă информаци хатĕрĕсем кашни кунах аса илтереççĕ. Анчах вăл ялта хулари пекех сисĕнмест. Кунти халăх никам çине те шанмасть, хăйĕн ĕçне пурнăçлать: выльăх-чĕрлĕх пăхать, вăхăтра тырă-пулă, пахчаçимĕç çитĕнтерет, выльăх апачĕ хатĕрлет. Ĕçлеме ÿркенмен çын ялта выçă лармасть: унăн сĕтелĕ çинче аш-пăш, сĕт-çу, улма-çырла нихăçан та татăлмасть. Çитменнине вăл экологи тĕлĕшĕнчен таса çимĕçпе апатланать. Ара, хамăр валли ÿстеретпĕр мар-и? Çавăнпа кирлĕ-кирлĕ мар им-çампа усă курмастпăр.

Хĕлле тата çуркунне пуçламăшĕнче килти чăх-чĕп ытларах чирлеме пултарать. Çак вăхăтра сывлав органĕсемпе çыхăннă инфекцисем сарăлма пуçлаççĕ, вĕсемпе уйрăмах чăх аптăрать.

Ку инфекцин тĕп паллисем ÿслĕкпе, сунасланипе, йывăррăн сывланипе çыхăннă, чăх куçĕнчен тата сăмсинчен шĕвек тухать. Унсăр пуçне чирлĕ чăх апат та çимест. Сайра тĕл пулакан инфекцисене шута илмесен чăх-чĕп чирĕ çын сывлăхĕшĕн хăрушă мар.

Паян тăтăш тĕл пулакан сывлав чирĕсем çинчен тĕплĕн калаçăпăр.

Инçетри Çĕпĕрте, Красноярск тăрăхĕнчех юлнă пулсан Валя инке паян тайгара, тен, кедр мăйăрĕ пуçтарса çÿретчĕ. Чăваш Енре кедр вăрманĕсем çукран хĕрарăм вырăнти "Заветы Ильича" хуçалăха васкать тата картиш тулли выльăх усрать. Ĕне кăна тăватă пуç. Çакăншăн пач та ÿкĕнмест, йывăрлăх çинчен те аса илмест, уншăн ялти пурнăçран лайăххи çук. Лăпкăлăха, уçă сывлăша, тавралăх илемне вăл нимĕнпе те улăштарма килĕшмест.