Магницкий тĕпчевĕсем
Чăвашсен культурине тата пурнăçне тĕпченĕ Василий Магницкий 1896 çулта Шăмат ялĕнче пурăнакансем валли пĕве чавнă чухне ХVIII ĕмĕрте пытарнă вырăна тупни çинчен хаçата пĕлтернĕ. 1898 çулта Василий Константинович çĕр айĕнчен кăларнă чăваш хĕрĕсен пиçиххи çинче эреш пайне Хусан университечĕ çумĕнчи археологи, истори, этнографи обществин музейне кайса панă.
Вăрмар районĕнчи Кĕтеснерте Чăваш халăх писательне Василий Алентее халалласа парк уçрĕç.
Савăнăçлă уява район адми- нистраци пуçлăхĕ А.Васильев, ЧР Патшалăх Канашĕн депутачĕ Ю.Зорин, Раççейри Ботаника сачĕн республикăри филиалĕн директорĕ А.Димитриев, писателĕн хĕрĕсем Нина, Елизавета, Антонина Васильевнăсем çемйисемпе тата ыттисем хутшăнчĕç. Ялти культура çурчĕ çумĕнчи фольклор ушкăнĕ пултарулăхĕпе савăнтарчĕ.
Пурнăç тĕлĕнмелле хăвăрт улшăнса-аталанса пырать. Ун хыççăн ĕлкĕрсе пыма та хĕн. Хальхи самана — кибернетика аталанăвĕн тапхăрĕ — хушăран анратсах ярать: фантастика шайĕнчи çитĕнÿ сахал-и! Малта пыракан технологисем — кашни хутлăхра. Хальччен этем алă вĕççĕн тунă ĕçсене мучисемпе кинемисем те ăслă техника вăйĕпе пурнăçлама хăнăхса пыраççĕ.
Элĕк районĕнчи Вутлан ялĕнчи Николай Сапожниковпа килĕнче калаçса ларатпăр. Сакăр вун пиллĕке çитнĕскерпе сăмах çăмхи майĕпен сÿтĕлсех пычĕ. Çакна ăнлантăм: Николай Ефимовича пурнăç такăнтарман, хăй вăл йывăрлăхсене çĕнтерсе пыма ялан вăй-хал çитернĕ.
— «Хунямапа кин» текен хутшăну пылак пулмасть ĕнтĕ. Мана та темшĕн юратмастчĕ иккĕмĕш анне вырăнне йышăнмалли хĕрарăм. Сăлтавсăрах вăрçатчĕ. Хĕр тупнăшăн та лекетчĕ: ача çуратма пĕлместĕп имĕш, — халĕ çакăн пирки шÿтлĕн каласа кăтартать те, Етĕрне районĕнчи Тептере пурăнакан Алевтина Мазурова чунне çак сăмахсем витермен те тейĕн.
Кабарда-Балкар Республикин халăх поэчĕ, Ленин, СССР, РСФСР Патшалăх премийĕсен лауреачĕ Кайсын Кулиев 1917 — 1985 Тăван çĕршывăн Аслă вăрçинче Орел çывăхĕнчи çапăçусенче хытах суранланнă. 1942 çулта Шупашкарти госпитальте сипленме лекнĕ унăн. Çав вăхăтра сăвă, калав, очерк нумай çырнă, чăваш сăвăçисемпе, çыравçисемпе Аркадий Ĕçхĕлпе, Çемен Элкерпе, Стихван Шавлипе, Александр Кăлканпа... паллашнă вăл. Петĕр Хусканкайпа туслă пулнă.
Кирек мĕнле вăрçă та хуйхă кăна илсе килет, çын кун-çулне татать, шăпана авать-хуçать. Чунĕ аманнисем пурнăçра хăйсен вырăнне тупаймасăр çаплипех асапланаççĕ. Чечен вăрçи те Чăваш Ене сахал мар инкек кÿчĕ... Çак аса илÿре ывăлне кĕтекен, тĕрĕслĕх шыракан амăшĕн сăнарне уçса парас килет.
Редакцие çыру килчĕ. «Шкулти физкультура урокĕ валли ашшĕ-амăшĕн йĕлтĕр илмелле-и?» — ыйтать И.Терентьева. Хурав шыраса Ленин район прокуратурине çитрĕмĕр. Ыйтăва прокурор пулăшуçи Анастасия Варягина хуравлама килĕшрĕ. Вĕрентÿ тытăмне пырса тивекен ытти хăш-пĕр ыйту хуравне те шырарăмăр.
Чăвашла верси
Русская версия
