Archive - 14 Кăрлач, 2016 - Çамрăксен хаçачĕ

Шупашкар районĕнчи Кÿкеçре пурăнакан Игорьпе Алевтина Окликовсем çамрăк чухнех юрра-ташша ăста пулнă. Çемьери уявсенче халĕ те юрă-кĕвĕ хуçаланать. Вĕсен виçĕ тĕпренчĕкĕ те çак енĕпе ухута. Кашниех музыка, искусство шкулĕсенче ăсталăхне туптанă.

Çĕнĕ çулхи каникулсем… Пĕрисем çулталăкĕпех ĕçлесе ывăннă хыççăн чунпа та, ÿтпе те канаççĕ, теприсем кĕлеткине пиçĕхтерес тесе йĕлтĕр сыраççĕ, конькипе чупаççĕ… Ара, вăхăчĕ тем тумалăх та пур. Раççейре 2004 çулччен Çĕнĕ çул хыççăн 2 кун кăна, кăрлачăн 1 тата 2-мĕшĕсенче, каннă. 2005 çулта вара çĕршыв правительстви Çĕнĕ çулхи каникула 10 кунлăха тăсма йышăннă. Шел те, вăраха тăсăлнă канмалли кунсем статистикăра «хура йĕрпе» палăрма ĕлкĕрнĕ. Шăпах ун чухне преступленисен, пушарсен йышĕ ÿсни никамшăн та вăрттăнлăх мар.

2005 çулта Раççей правительстви Çĕнĕ çул каникулне 10 кунлăха тăссан савăнакан та, сивлекен те тупăннă. Пĕрисем уяв хыççăн ĕçе тухмалла марришĕн, кунĕпе телевизор пăхса канма май пурришĕн хĕпĕртенĕ. Теприсемшĕн вара вăраха тăсăлнă каникул - ĕçсĕр аптăрамалли вăхăт. Çавăнпа темиçе куна çуркуннене куçарма ыйтакан та пулнă. Пирĕн туссем, «Çамрăксен хаçачĕн» вулаканĕсем, мĕн шухăшлаççĕ-ши кун пирки?

«Хăйĕн историне пĕлмен халăхăн пуласлăхĕ çук», - теççĕ. Эпир, чăвашсем, хамăр историе пĕлетпĕр-и? Ачасем кăна мар, аслисенчен чылайăшĕ тĕшмĕртмест çакна ахăртнех. Шкулта ăна вĕрентмеççĕ, хăв тĕллĕн литература шĕкĕлчесен кăна ăс пухайăн ку енĕпе. Манăн шухăшпа, чăвашла калаçма именни, наци йăли-йĕркине манăçа кăларни те хамăр халăх историне пĕлменнипе çыхăннă.

Раççейшĕн пĕрре те çăмăл пулмарĕ хыçа юлнă 2015 çул. Тĕпрен илсен, экономика кризисĕ кăларса тăратнă йывăрлăхсене парăнтарма тиврĕ. Раççей Президенчĕ Владимир Путин пуш уйăхĕнче тÿре-шара шалăвне 10 процент чакарма хушу кăларчĕ. Хĕвеланăçри çĕршывсем санкци хыççăн санкци кĕртрĕç. Пĕр енчен, ку пирĕншĕн усса кăна кайрĕ. Раççей чикĕ леш енчен хатĕр тавар кÿрсе килес вырăнне пĕчĕккĕн хăй туса кăларма тытăнчĕ.

Вăхăт урхамахне чараймăн. Туйăмсен вылявне кура вăл хăш чух пурнăç уйĕ тăрăх сиккипе чупать, тепĕр чух утăм хыççăн утăм аран тăвать. Акă Литература çулĕн алăкне тулли кăмăлпа хупрăмăр та Кино çулталăкĕн хапхине уçрăмăр. Мĕн кĕтет пире кăçал? Чăваш киновĕн малашлăхĕ мĕнлерех-ши?

Эсир асăрханă-и? Пĕтĕмĕшле илсен, иртнĕ ĕмĕрĕн 30-мĕш çулĕсенче кулаксен йышне кĕртнĕрен шар курнисен йăхĕнчисемех çĕнĕ саманара ура çине çирĕп тăчĕç, кил-çуртне хăтлăлатрĕç, чылайăшĕ харпăр ĕç пуçарса аталанчĕ. Тĕлĕнме кирлĕ мар - вĕсенчен ытларахăшĕн тар тăкса ĕçлесси, мула пĕрчĕн-пĕрчĕн пухасси юнра.

Килте страус усрасси çинчен Аслă Елчĕкре пурăнакан Казначеевсем чылай хутчен калаçу çĕкленĕ. Çапах витене экзотика кайăкĕн чĕпписем çитиччен арăмĕ ку сăмах чăнлăха çаврăнасса ĕненсех кайман. Арçын вара каланă - тунă: утă уйăхĕнчи илемлĕ пĕр кун Интернетра тупнă адреспа Самар облаçне тухса вĕçтернĕ.

«Чи хакли - яш ĕмĕр», - тенĕ чăвашсен паллă поэчĕ Митта Ваçлейĕ. Чăнах та, çамрăк чухне сывлăх та вĕри кăвар пекех хĕмленсе тăрать, кăмăл-туйăм та яланах çĕкленÿллĕ, ĕмĕтсем вара тухăçăн сенкер сăпкинче ярăнса хăпаракан хĕрÿ хĕвел пекех çутă. Ял-хулари çамрăксен вăй-халне, пархатарлă хавхаланăвне пĕр тĕвве пĕрлештерсен мĕнле кăна ырă ĕç тума пулмасть-ши?