Archive - 20 Раштав, 2013 - Çамрăксен хаçачĕ

Асамат эскизĕсене пăхса медальсем кăлараççĕ

Нумаях юлмарĕ - Çĕнĕ çул алăкран шаккĕ. Уява хатĕрленме тытăнмарăр-и-ха? Лаша çулне мĕнле кĕтсе илмелле?

Çитес çул палли - кăвак йывăç Лаша. Вăл - пархатарлă чĕр чун. Ăна тĕрлĕ культурăра чăтăмлăхĕшĕн, ырăлăхĕшĕн, ĕçченлĕхĕшĕн хисеплеççĕ. Китайри ĕлĕкхи астрологсем лашана çут çанталăк вăйĕн палли тенĕ. 2014 çул талисман пекех аталануллă пулĕ. Йывăç Лаша ыттисенчен ырăлăхĕпе, лайăх, çемçе кăмăлĕпе, шухăш хастарлăхĕпе уйрăлса тăрать.

Сисмерĕмĕр те - Çĕнĕ çул çывхарчĕ. Эпир, çитĕннисем, Хĕл Мучине тахçанах ĕненме пăрахнă. Анчах, психологсем пĕлтернĕ тăрăх, Хĕл Мучи пуррине шанакан ачасен пурнăçĕ ĕненменнисенчен чылай хаваслăрах та илемлĕрех пулĕ, çавăнпа пĕчĕкскерсене асамлăха шанма вĕрентмелле. Çĕнĕ çулччен шутлă кунсем юлчĕç.

Шупашкарти театрсем хăйсен репертуарне çултан-çул пуянлатаççĕ. Чăваш патшалăх академи драма театрĕ юпа уйăхĕн 17-мĕшĕнче куракансене «Сутăн илнĕ чыс» премьерăна йыхравларĕ. Афганистанра иртнĕ ĕмĕрĕн 80-мĕш çулĕсен вĕçĕнчи тата ун хыççăнхи вăхăта сăнлаканскере эпĕ те кайса куртăм. Çитĕннисем кăна мар, ачасем те нумаййăнччĕ - зал туллиехчĕ. Çав çулсенче аякри тăрăхра мĕн пулнине аслă ÿсĕмрисем, унта лексе курнă салтаксем лайăх ас тăваççĕ, пĕлеççĕ.

Вăл - Пинерпи те /«Айтар»/, Лисук та /«Кушар»/, Лариса та /«Парнесĕр хĕр»/, Лидия Павловна та /«Аркатакансем»/, Акулина та /«Çын куççулĕ çĕре ÿкмест»/, Селиме те /«Хура çăкăр»/, Эрпике те /«Тутимĕр»/, Илем те /«Телейпе Илем»/, Форд миссис та /«Ашкăнчăк инкесем»/...

Кĕçех Çĕнĕ 2014 çула кĕретпĕр. Тухăç календарĕ тăрăх вăл Кăвак Лаша çулĕ шутланать. Саккунлă вăя 2014 çулхи кăрлачăн /январĕн/ 31-мĕшĕнче кĕрет те 2015 çулхи нарăсăн /февралĕн/ 18-мĕшĕччен «хуçаланать». Хăш-пĕр астролог çитес çула Симĕс Лаша çулĕ тесе те калать. Кăвак тĕс лăпкăлăх, кăмăл-туйăм çирĕплĕхĕн символĕ шутланать.

Çак çулăн вăй-хăвачĕ /стихия/ - йывăç. Çавăнпа та Çĕнĕ çула кĕтсе илнĕ чух хăвăр ума тĕп тĕллев лартăр. Каярахпа пĕтĕм вăй-хăвата ăна пурнăçлама усă курăр.

Кашни килтех уксус пулмаллах. Мĕншĕн тесен вăл кирек хăçан та кирлĕ пулма пултарать.

Пÿлĕмри табак шăршине пĕтерме те уксусах пулăшать. Çак ĕç килте тин çеç табак туртма пăрахнă чухне питĕ кирлĕ. Мĕншĕн тесен тивĕçлĕ «мерăсем йышăнмасан» табак шăрши килте темиçе уйăх та упранса юлма пултарать.

Чи малтанах турилккесене е тарăн мар анлă савăта çурринчен ытларах чухлĕ уксус ярăр. Унтан пÿлĕмри тĕрлĕ вырăна лартăр. Талăк иртиччен пÿлĕмри сывлăш тасалать.

Çак меслетпех плита çинчи апат-çимĕç çунăкĕн шăршине те пĕтерме пулать.

Çĕнĕ çул парнисене суйланă чух халăхра сарăлнă хăш-пĕр паллăна та шута илме сĕнеççĕ.

Калăпăр, çĕçĕ парнелесен - çынсем пĕр-пĕринчен уйрăлса каяççĕ имĕш.

Çавăн пекех сехет те парнелеме хушмаççĕ – вăл та уйрăлăва пĕлтерет тесе шутлаççĕ.

Парнелекен шарф пирки те юлашки вăхăтра çавăн евĕрлĕ шухăшах çÿрет, вăл та мăшăр е хĕрпе каччă пĕр-пĕринчен уйрăлса каяссине пĕлтерет теççĕ. Анчах та ку асăрхаттару алăпа çыхнă шарф пирки кăна теççĕ, шăпах вăл уйрăлу палли имĕш.

Тутăр парнелени – тунсăха пĕлтерет.