Archive - 22 Кăрлач, 2016

Чăваш Енре тата республика тулашĕнче пурăнакан йăхташсен пилĕк пин ытла çемйине килсе тăракан «Хыпар» хаçатăн «çĕлĕкĕ» айне çапла çырнă: «1906 çулхи январĕн 21-мĕшĕнче тухма тытăннă. Никĕслевçи - Н.В.Никольский». Ун çумне тата çапла хушса каланă пулăттăм: «Хыпар» сăпки - Хусан хули.

«Хыпара» никĕсленĕренпе - 110 çул. Çав шутра 30-шĕ - Шупашкарта пурăнакан Демьян Филиппович СЕМЕНОВĂН.

Аваллăха - чаплă ĕçсем тунă несĕлĕмĕрсем патне - «кĕрсе тухăр», çакă Сире тата Сирĕн тăхăмăрсене малашлăха çул уçса парĕ.

Вулаканăмăрсене паян паллаштарас текен çын çинчен йăхташăмăрсенчен чылайăшĕ илтнĕ çеç мар, ăна лайăх пĕлет те. Вăл - Владимир Иванов /Алмантай/, «Сувар» общество организацийĕн ертÿçи, сувары.рф сайт йĕркелÿçи. Вăл пуçарнипе 2007-2008 çулсенче сăвар-пăлхар-чăваш халăхĕн X-XIII ĕмĕрсенчи пурлăх культурине, çавăн пекех Чăваш Ен, Тутарстан тата Чулхула облаçĕн территорийĕсенчи XIV-XVIII ĕмĕрсенчи вилтăпри палăкĕсене тĕпчес тĕлĕшпе Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен институчĕпе, Тутарстанри Пăлхар хулинчи историпе архитектура музей-заповедникĕпе пĕрле ăслăлăх экспедицийĕсем ирттернĕ. Аллă çул каялла - 1966 çулхи ака уйăхĕн 17-мĕшĕнче - Елчĕк районĕнчи Хĕрлĕçырта кун çути курнă. Çĕнĕ Пăва вăтам шкулĕнчен вĕренсе тухнă, 1984-1986 çулсенче Совет çарĕнче службăра тăнă, ун хыççăн Хусан патшалăх педагогика институтĕнче "географи" специальноçпа пĕлÿ илнĕ. Иртнĕ çул Славян культурин патшалăх академине /Мускав/пĕтернĕ. Специальноçĕ - "культурăн теорийĕпе историйĕ" /культурологи/. Владимир Иванова хăйĕн шăпине тăван халăх культурипе, йăли-йĕркипе çыхăнтарма мĕн хистенĕ-ши?

Юлашки вăхăтра республикăра наркотиксемпе çыхăннă лару-тăру лайăх енне улшăннине час-часах палăртаççĕ. Çак чăнлăха РФ Наркотĕрĕслев службин Чăваш Енри управленийĕн ертÿçи Евгений Барсуков генерал-майор статистикăн типĕ хисепĕсемпе тата чĕрĕ тĕслĕхсемпе çирĕплетрĕ.

Пирĕн хутлăхра грипп çулленех кăрлач-нарăс уйăхĕсенче сарăлать.

Роспотребнадзорăн республикăри управленийĕн мониторингĕ тăрăх, кăçалхи кăрлачăн 11-17-мĕшĕсенче Шупашкарта кăна шăнса пăсăлнă 1815 çынна шута илнĕ. Асăннă кăтарту иртнĕ çулхи çав вăхăтринчен пĕчĕкрех пулин те лару-тăру сисчĕвлентерет: çитĕн­нисенчен виççĕшне А/Н1N1/ 2009 ернине тупса палăртнă. Çакнашкал тĕслĕх Улатăр хулинче тата иккĕ пулнă.

Кăрлач уйăхĕн 25-мĕшĕ - Раççей студенчĕсен кунĕ. Теприсем ăна Татьяна кунĕ теççĕ, мĕншĕн тесен шăпах çав кун тĕне ĕненекенсем çветтуй Татианăна - Римра кун çути курнă хĕре, Христос вĕрентĕвне çирĕп тытса пынăскере, хăйне темле асаплантарсан та унран сивĕнме килĕшменскере - асăнаççĕ. Çак çветтуй студентсен хÿтĕлевçи шутланать.

89 çула çитнĕ пулин те вăл паянхи кунчченех тĕрлĕ проект çырать. "Вĕсене пурнăçа кĕртме халь тин вăй-хăватăм çитес çук хамăн, халăх валли пултăр", - çапларах пуçларĕ сăмахне Йĕпреç районĕнчи Хурамалта пурăнакан Николай Шарипов.