Archive - 2017 - Чăваш хĕрарăмĕ

«Ыйтакан нумай, паракан сахал» тенĕ халăхра. Алă тăсса пулăшу кĕтекен, чăн та, йышлă. Хула урамĕсенче час-часах курма пулать вĕсене. Чиркÿ умĕнче те тĕмсĕлсех укçа ыйтакана тĕл пулатăн. Сусăр е ваттисем кăна мар, вăй питтисем те Турра кĕлĕ тума килекенсем ырă пулса алла кĕмĕл хурасса шанаççĕ.

Çул урлă çĕр айĕнчен каçмалли вырăн та — ыйтакансен юратнă лапамĕ. Кунашкал çĕре çывхарнă май вак укçа тÿрех хатĕрлеме юрать. /Енчĕке кайран «тустармалла» ан пултăр/.

Шывпуç Чуракассинче мана Сергеевсен килĕ тĕлне лавкка умĕнче тăракансен ушкăнĕ кăтартса ячĕ. Телее, Наталья Николаевна килтехчĕ. Хĕрĕпе Розăпа ывăлĕ Юрий пĕрлехчĕ.

94 çулти кинеми ватлăх кунĕсене мăшăрĕпе Григорий Сергеевичпа иртнĕ ĕмĕрĕн 60-мĕш çулĕсенче çĕклесе лартнă йывăç çуртра ирттерет. Пÿрт-çуртпа хуралтăсене самаях кивĕ сăн çапнă, анчах шалта çутă та таса, кашни япала хăй вырăнĕнче. Пÿрте хутса ăшăтма çут çанталăк газĕ кĕртнĕ.

“ХХ ĕмĕрте лакейсем çук”, — ача чухне çапла шÿтлеме юрататтăмăр. Сĕнтĕрвăрри районĕнчи Аксаринра пурăнакан Вячеслав Васильев вара çакна сăмахпа кăна мар, ĕçпе те хирĕçлет — паян та пур лакей. Сăмахне çирĕплетсе хайхи япалана кăтартать — пушмак хывма пулăшаканскерне вăл, историе лайăх пĕлекенскер, шăпах “Лакей” ят панă. Ĕлĕк пуянсем вараланчăк пушмакне хăйсем хывман иккен, вĕсен урисенчен хайхискерсене шăпах лакейсем — кил-тĕрĕшре пулăшакан тарçăсем — хывса илнĕ. Вячеслав шухăшласа кăларнă япала та — чăн-чăн лакей.

“Никам та генерал пулса çуралмасть” текен каларăш пур халăхра. Турă пани пурин те пур, чăн та, пĕри çар енĕпе ăнăçтарать, тепри юрлама-ташлама маттур, виççĕмĕшне суту-илÿре çитекен çук. Çапла вара, тăрăшсан, хăйĕн пултарулăхĕ енĕпе кашниех “генерала” çаврăнма пултарать.

Хаярлăх, ырă кăмăллăх енĕпе вара мĕнле-ши? Нивушлĕ пепке çут тĕнченех çапла тĕлĕнмелле хаяр та шелсĕр çуралать-ши? Юнрах çапла çырса хунă-ши? Е, пултарулăх пекех, çын хăйĕн чунĕнчи хаярлăха е ырăлăха хăех аталантарса-ÿстерсе пырать-ши?

Светлана Асамат — чăн-чăн чăваш хĕрарăмĕ. Çут çанталăк ăна тĕлĕнмелле ăшă кăмăл, анлă шухăшлав, тарăн ăс-тăн, вĕри туйăмпа çивĕч хĕрÿлĕх парнеленĕ.

* «Ентеш» — 20 çулта

* Чулхуласен савăнăçĕ

* Чăваш тумĕ — Китайра

Сарă ту облаçĕнчи Базарно-Карабулак районĕнчи Шняево ялĕ никĕсленнĕренпе — 325, Сарă ту облаçĕнчи чăваш наципе культура «Ентеш» автономийĕ йĕркеленнĕренпе 20 çул çитнине халалласа утă уйăхĕн вĕçĕнче регионта пысăк уяв иртнĕ.

Чулхулари йăхташăмăрсем чăваш наципе культура автономийĕн кил-çурчĕ çуккишĕн питех те пăшăрханатчĕç. Халĕ акă унăн ертÿçи Алина Артемьева савăнăçлă хыпар пĕлтерет.