Archive - 2017 - Хыпар

Куславкка районĕнче "Энежъ" фермер хуçалăхĕнче купăста, пахчаçимĕç туса илессипе семинар иртрĕ.

Елчĕк районĕнчи Исемпел ялĕнче çуралса ÿснĕ, Чăваш патшалăх ял хуçалăх академийĕнче вĕренекен Надежда Чермакова "Лого" программăпа Германире пĕр фермер патĕнче çур çул практикăра пулнă. Хăйĕн асаилĕвĕсемпе пире те паллаштарма килĕшрĕ вăл.

"Сирĕн Сиккассинчи Барановсем патне çитсе килмелле. Иккĕмĕш сыпăкри шăллăм тивĕçлĕ канăва тухсан Комирен тăван ялне куçса килчĕ. Унăн мăшăрĕ — алă ăсти, темĕн тума та пĕлет. Нумаях пулмасть юбилейне паллă турĕ. Çавăн чухне манăн тăван пиччене те вĕтĕ шăрçапа тĕрленĕ турăш парнелерĕ. Ăна чăннипех мухтамалла ", — сăпайлăхне пытараймарĕ чăваш хĕрарăмĕ. Канаш районĕнчи Маяк ялĕнче пурăнакан Людмила Васильевна Косарева хăй каçсерен куç хупмасăр алă ĕçĕпе тăрмашман çын пекех калаçрĕ. Ун хыççăн çамрăк чухне мулинепе сахал мар тĕрĕ тĕрленине аса илчĕ. "Халĕ вара?.. — çине тăрсах калаçтарасшăн пултăм хĕрарăма. — Вĕтĕ шăрçапа тĕрлетĕр тенине илтрĕм".

Елчĕк районĕ вăрманпа пуян пулсан Раиса Онуфриевна Горшкова унта ÿсекен чечексемсĕр те пурăнаймастăп тетчĕ, ахăртнех. Ку тăрăхра уйсем ытларах пулнăран хĕрарăм хиртисене ытараймасть. Кĕтÿ кĕтме тухсан кашнине тимлĕ сăнать. "Мĕншĕн чечеке лармастăр? Вăхăт çитнĕ вĕт", — тесе хăшне-пĕрне тунинчен шаккаса та илет.

"Ачалăхăм нушапа иртрĕ. Эпир, выçăллă-тутăллă ÿс-нĕскерсем, пурнăç тути-масине аван чухлатпăр. Ун чухне эпĕ 5-мĕш класра вĕренеттĕмччĕ пулас. Чĕкеç Михали пĕррехинче мана сурăх кĕтĕвне илсе кайрĕ. Тепĕр çул вара ĕне кĕтĕвĕ кĕтме хам кĕрĕшрĕм. Уншăн апат-çимĕç, кĕркунне темиçе кĕрепенкке тырă паратчĕç", — иртнĕ кун-çулне куç умне кăларчĕ Патăрьел районĕнчи Нăрваш Шăхалĕнче пурăнакан Степан Павлов.

Пăруланa хыççăнхи шалкăм

Техĕмлĕх курaкĕсем

Перекетлĕ туянар

Пилеш кайăкĕ

Ĕне каçпа пăруларĕ. Тепĕр ирхине ĕне патне тухсан вăл сывă маррине асăрхарăм. Аран тăчĕ, урисем чĕтреççĕ. Юрать-ха, ветеринар ĕнене тÿрех сиплесе чĕртрĕ. Парез чирĕ иккен. Халиччен пĕрре те ку чирпе тĕл пулманччĕ, чиперех пăхатпăр тесе шухăшлатăп. Мĕне пула çак чирпе аптрарĕ-ха вăл?

Алина МАРКОВА.

Елчĕк районĕ.

Мускат мăйăрĕ /мускатный орех/ — йывăç çимĕçĕн вăрринчен тунă техĕмлĕх. Мускат йывăçĕ 100 çул ытла ÿсет, çимĕçне вара çамрăк чухне, малтанхи 40 çул çеç лайăх парать. Çимĕçĕ абрикос пысăкăш, пиçсе çитсен варринчен çурăлать, ăшĕнче — хыт хупăллă вăрă. Шăпах ăна мускат мăйăрĕ теççĕ. Унпа çынсем авалах сипленнĕ, апат-çимĕçе техĕмлетнĕ, сывлăша ырă шăршă кĕртнĕ. Çак йывăçа тропик çĕршывĕсенче çитĕнтереççĕ.

Хальхи вăхăтра япала туянмасăр никам та пурăнаймасть. Пĕриншĕн туянасси — киленĕç, хăпартлану пулсан, теприншĕн — пуçа ыраттаракан пулăм. Пĕри ăçта, мĕн туянмаллине, япалан чăн хакне тĕрлĕ журнал-буклетсăрах лайăх пĕлсе тăрать, тепри вара лавккаран лавккана çÿресе хăшкăлать, килĕшÿллĕ, пахалăхлă, юрăхлă япала тупайманнипе вĕчĕрхенет.

Пилеш кайăкĕ тĕнчипех анлă сарăлнă. Унăн 60 яхăн тĕсне палăртаççĕ. Хăшĕсем пысăкрах кĕлеткеллĕ, хăшĕсем пĕчĕк. Вĕсене пилеш кайăкĕ йышĕнчисем тесе палăртаççĕ.

Пилеш кайăкĕ шăнкăрч хыççă­нах вĕçсе килет. Кайăка асăрхиччен сассине илтетĕн, унтан сасă тăрăх юрăçа шыратăн.

Кĕркунне пилеш кайăкĕ хăвăрт вĕçсе каймасть, тăранса пурăнмалли çителĕклĕ, пилеш ăнса пулсассăн, вăл раштав уйăхĕсенелле çеç пĕчĕккĕн кăнтăр еннелле куçса пырать.