Archive - Нарăс 2017 - Хыпар

— Институтра вĕреннĕ чухне общежитири пÿлĕме икĕ каччă кĕрсе тăчĕ. Пĕри, питĕ вăйлă калаçаканни, Вăрнар тăрăхĕнченччĕ. Хăйсен ял хĕрĕ патне килнĕччĕ вăл. Тепри вара ним чĕнмесĕр шăп çеç ларчĕ. Хайхи Вăрнар каччи пирĕн пата тепĕр кунхине каллех çитрĕ, мана куç хывнă-мĕн. Хĕр чухне питĕ суйлама юрататпăр çав. Генăпа калаçасах килмерĕ. Тепрехинче мана халалласа пĕр тетрадь çырса килчĕ. Мĕн унта, сăвăсемччĕ-ши — уçса та пăхмарăм. Йăнăшнă, кайран ÿкĕнтĕм — мĕншĕн илмен-ши? Пĕррехинче вулав билетне эпĕ чăваш чĕлхи пÿлĕмĕнче манса хăварнăччĕ. Чупса çитрĕм — алăк хупă, библиотекарь килессе чÿрече патĕнче кĕтсе тăратăп. Пирĕн пÿлĕмре шăп çеç ларнă хайхи каччă коридорпа утать, ман пата пырса тăчĕ. Сăмах çине сăмах, хăвăртах пĕр чĕлхе тупрăмăр. Каçхине пĕрле уçăлса çÿреме чĕнчĕ. Елчĕк каччипе çапла туслашса кайрăмăр. Вăл çар хыççăн студент пулса тăнăскер манран икĕ курс каярах вĕренетчĕ. «Эсĕ диплом илĕн те мана манăн, юттине качча тухăн», — шикленнипе 5-мĕш курсрах мăшăрĕ пулма ыйтрĕ. Пуш уйăхĕнче туй кĕрлеттертĕмĕр. Вăхăт епле хăвăрт иртет, çÿç пĕрчисем те кĕмĕлленчĕç ав, кăçал пĕрле пурăнма тытăнни 50 çул çитет, — çамрăклăхĕнчен, мăшăрĕпе Сильвестр Ивановичпа епле паллашнинчен пуçларĕ калаçăва Елчĕк районĕнчи Çирĕклĕ Шăхальте пурăнакан Тамара Ипатьевна.

Хамăр çитĕнтерни пахарах

Мамăк минтер çемçе

Распоряжение Главы Чувашской Республики от 16 февраля 2017 года № 55-рг.

Распоряжение Главы Чувашской Республики от 16 февраля 2017 года № 56-рг.

Распоряжение Главы Чувашской Республики от 20 февраля 2017 года № 61-рг.

ЛАВР ÇУЛÇИ ПУЛĂШАТЬ

ПУРНĂÇ ЙĔРКИНЧЕН КИЛЕТ

АПАТ ТА ĂШĂТАТЬ

СЫВЛĂХШĂН СИЕНЛĔ ХĂНĂХУСЕМ

Лавр çулçи аппетита уçать, апат ирĕлессине лайăхлатать, микробсене хирĕç кĕрешет, шыçнине ирттерет.

Хырăмлăха пулăшма, апат ирĕлесси пăсăласран хÿтĕленме йывăрах та мар. Мĕн çинипе, мĕнле апатланнипе тимлĕ пулмалла тата пурнăç йĕркине хăш-пĕр улшăну кĕртмелле.

1. Хырăм тулсах лариччен çимелле мар.

Тăтăшрах тата сахалшарăн çини хырăмлăх канăçсăрлантарасран, апат ирĕлесси япăхасран, юнри сахăр шайне йĕрелесе тăракан инсулин гормон шайĕ улшăнса тăрасран сыхланма пулăшать. Унсăр пуçне апатăн пысăк виçи хырăмлăх стенкине сарать.

2. Ирхи апат валли вăхăт тупмаллах.

Сивĕ çанталăкра шăнасран хулăн тăхăннипе пĕрлех тĕрĕс апатланни те пĕлтерĕшлĕ. Çак йĕркесене шута илни кирлĕ пулма пултарать.

Кăшман, кишĕр, çĕрулми. Тымарçимĕçсем лайăх тăрантаççĕ кăна мар, организма энергие вăйлатакан кирлĕ япаласемпе, клетчаткăпа, сахăрпа тивĕçтереççĕ. Çавăнпа сĕтел çинче хĕрлĕ кăшман, кишĕр, çарăк, кăшми, çĕрулми яланах пулсан аван.

Пирĕн сывлăха сиенлĕ витĕм кÿрекен йăнăшсемпе апатлану хăнăхăвĕсем пур. Мĕнлисем тата вĕсенчен мĕнле хăтăлмалла? Çак сĕнÿсем уйрăмах вырăнлă пулĕç.

1. Калори нумай тесе какай, пулă çиместĕр, сĕт ĕçместĕр. Кăлăхах! Вĕсенче япаласен ылмашăнăвне хăвăртлатакан белок пуринчен те нумайрах. Ку калорисенчен спортзала каймасăрах, апат ирĕлтернипех хăтăлма май парать.

2. Çăкăр пачах çиместĕр-и? Чăн та, шурă çăкăр, булка — пилĕк тăшманĕ. Тулли тĕшĕллĕ /цельнозерновой/ çăкăр вара сиен кÿмест. Вăл инсулина вăраххăн хăпартать, кĕлетке виçи ÿсес хăрушлăха чакарать.

Умра – пысăк тĕллевсем

Йĕпреçсем каллех малта

Йывăрлăха парăнмасăр

ЧР ял хуçалăх министерствин коллегийĕн тата агропромышленноç комплексĕн ыйтăвĕпе, республикăри апат-çимĕç рынокĕнчи улшăнăва сăнаса хăвăрт йышăну тата мониторинг тăвассипе ĕçлекен правительство комиссийĕн пĕрлехи анлă ларăвĕ иртнĕ. Унта пĕлтĕрхи ĕç кăтартăвĕсене пĕтĕмлетнĕ, çывăх вăхăтра пурнăçламалли тĕллевсене палăртнă.