Архив - Мар 2016 - Хыпар

Çĕрпÿ тăрăхĕнче ака-сухана мĕнле хатĕрленеççĕ-ха? Нумай пулмасть темиçе хуçалăха çитсе лару-тăрупа вырăнта паллашрăмăр.

Çынсене çĕр ыйтăвĕ хумхантарнине Раççей ял хуçалăх надзорĕн республикăри управленине çулсерен çырусем йышлă килни те çирĕплетет. Акă 2014 çулта инспекторсем 19 çыру пăхса тухса хурав панă. Пĕлтĕр вара 61 çырăва тишкерме тивнĕ. 9-шĕпе вара администраци тĕпчевне ирттернĕ.

Ашкăрать çумкурăк

Республикăри нумай ачаллă çемьесене çурт-йĕр лартма, хушма хуçалăх аталантарма, сад ĕрчетме çĕрпе тивĕçтересси малалла пырать. Кăçалхи пуш уйăхĕ тĕлне хăй тытăмлăх органĕсем нумай ачаллă 7619 çемьене шута илнĕ, çав шутра 4130-шне çĕрпе тивĕçтернĕ ?54 процент%. Вĕсенчен 2651 çемье уйрăм çурт-йĕр çавăрма, 1428-шĕ хушма хуçалăх аталантарма, 51-ĕшĕ дача тума кăмăл тунă. Улатăр, Пăрачкав, Шăмăршă районĕсенче шута илнисене пурне те çĕр уйăрса панă. Канаш, Куславкка, Хĕрлĕ Чутай, Етĕрне тăрăхĕсенче те çак енĕпе лайăх ĕçлесе пыраççĕ.

"Упа пек пĕчченех пурăнатăп", - тет Комсомольски районĕнчи Дубовка ялĕнчи Сергей Валентинович Хораськин. Хĕрĕх урлă тинтерех кăна каçнă арçынпа пĕрре мухтанатăн, тепре ăна шеллетĕн. Кил хуçалăхне пĕччен тытса пырать. Ăста алăллăскер çĕнĕ кил-çурт хăпартнă, вите тулли выльăх-чĕрлĕх усрать, хур, чăх-чĕп ĕрчетет, пахчаçимĕç çитĕнтерет, кĕнеке вулама юратать... Вăл тума пултарайман ĕç çук та тейĕн, анчах Турă пÿрни, темшĕн-çке, халĕ те хапха умне çитсе тăрайман.

Экологи тĕлĕшĕнчен таса аш хатĕрлесси ял хуçалăх предприятийĕсемпе фермер хуçалăхĕсемшĕн малашне пĕлтерĕшлĕ ен шутланĕ. Паллах, йăлана кĕнĕ ĕç тытăмне часах улăштараймăн. Анчах халăх ытларах та ытларах таса çимĕçпе кăна апатланасшăн.

Раççейре ăнăçлă ĕçлесе пыракан экохуçалăхсем нумай мар. Ку тĕлĕшпе чылайăшĕ кăсăкланма тытăнĕ.

МĂКЛА ПУÇ

Вăрлăх йĕркеллĕ шăтманни, тухăç япăх пулни кăмăла хуçать. Нумайăшĕ çакна пахалăхсăр вăрлăхпа çыхăнтарать. Сăлтавĕ мĕнре?

Типĕ тытнă чухне те рационра белок, çу, углевод шайĕ çителĕклĕ пулмалла. Апата кунне 3-4 хутчен пĕчĕк порцисемпе çиме тăрăшмалла. Каçхине ытлашши çимелле мар. Белокпа пуян культурăсем - ясмăк, пăрçа астивмелле. Палăртнă кунсенче пулă та юрать. Сĕтел çинче ытларах пахчаçимĕç, улма-çырла пулсан аван. Енчен те пуç çаврăннине, вăй-хал пĕтнине туятăр пулсан тутлăхлă апат çине куçăр.

«Хресчен сасси» хаçатăн 6-мĕш номерĕнче Тутарстанри Пăлхар хулинчи Çветтуй Авраам чиркĕвĕнче вăй хуракан Владимир Головин протоиерей проповечĕн хăш-пĕр сыпăкĕсемпе паллаштарнăччĕ. Халĕ калаçăва малалла тăсар.

- Чиркÿри кирек мĕнле ĕç - Турра сăваплани. Вăл икĕ ăнлавран тăрать: Турă тата кĕлĕ туни. Анчах хăшĕ-пĕри ăна урăхла ăнланать. Вĕсен шучĕпе Турра кĕлĕ туни - «Турăшăн ĕçлени». Çапла шаманистсемпе суя тĕнлĕ çынсем калаççĕ.

Юлташ тупма «Тантăш» пулăшать

Ирех тăрать, тумланать, тÿрех ĕçе тытăнать…

Илем кÿрет кăна мар

Ăнтăлу çулĕпе

Тăван çĕршыв ăçтан пуçланать?

Хастаррисенчен пĕри вăл

Хамăрах нухрат пухатпăр

Сăнÿкерчĕкрен анса... пирĕнпе пурăнма тытăнсан-и?

Уроксем хыççăн пушă пÿлĕме ачасем хаваспах пуçтарăнчĕç. Пĕрисем «Тетте» вулама хапăл пулчĕç, теприсем «Тантăш» хаçата алла илчĕç. Унти заметкăсене, сăвăсене, калавсене тишкерсе тухнă хыççăн хăйсен шухăш-кăмăлне палăртма манмарĕç.