Рита АРТИ

25 Пуш, 2017

Авăннă та — хуçăлман...

Çын тени йывăрлăхсенчен сыхланма тăрăшать: пăтăри çу пек камăн ирĕлсе киленес килмĕ? Анчах та шăпах йывăрлăхсем кăмăла пиçĕхтерни, пурнăç çулĕ çинче малашне те тĕл пулакан кăткăслăхсене шакăрт кăна катма хăнăхтарни пирки шухăшласах каймастпăр. Муркаш районĕнчи Итакачкассинче çуралнă Любовь Васильевăна шăпа мĕн тĕллевпе çавăн чухлĕ асап ярса панă-ши — паллă мар. Çакна кăна çирĕплетсех калама пулать — хĕрарăма нимĕн те хуçайман. Мĕн кăна чăтса ирттермен пулин те Люба аппа, ялта ăна хисеплесе çапла чĕнеççĕ, чун çирĕплĕхне те, шÿтлеме ухута кăмăлне те, хăлха-куç çивĕчлĕхне те, уçă ăс-тăнне те çухатман. 90 çула çитнĕскер, тен, начар илтет пулĕ тесе, малтанах хыттăнрах калаçрăм та ман çине “мĕн кăшкăрать ку?” тенĕн пăхса илчĕ.

22 Нарăс, 2017

Хурçă пек çирĕпскер

— Маргарита, эсир кунта-и? — тĕттĕм залалла тинкерсе ыйтрĕ вăл. Кино мĕнле çуралнине курмашкăн репетицие чĕннĕччĕ журналиста. Кĕтнĕ çын çитсе ĕлкĕрнине пĕлсен камера умĕнчи пурнăç малалла тăсăлчĕ. Юрий Спиридонов хăйĕн ушкăнĕпе пĕрле “Битва за Новоюжку” фильмăн виççĕмĕш пайне ӳкерет.

Чăн та, пушă та тĕттĕм залран курса ларма кăсăклă. Камера умĕнче çынсем вылямаççĕ, пурăнаççĕ тейĕн. Йăлтах çăмăллăн пулса пынăн туйăнать. Анчах та режиссер пĕр сăмаха, пĕр сценăна иккĕмĕш, виççĕмĕш, тăваттăмĕш... хут выляттарать. Çук, никам та ӳпкелешмест. Пĕлеççĕ, тĕп вырăнта — ĕç пахалăхĕ. Унсăр пуçне Спиридоновăн хăватлă кулли такамăн кăмăлне те уçса ярĕ. Сцена пурнăçран пулсан та ăна выляма çăмăлах мар иккен. “Ачасем, кăшт сывлăш çавăрса илме парсамăр”, — “Чăвашфильм” тĕп продюсерĕ, хăй те фильмра выляканскер, хăйне ыттисемпе пĕр тан тытать. Вăл айккинелле пăрăннă вăхăтра кино ӳкерекен ушкăнран ыйтатăп: “Мĕнле ĕçлетĕр Спиридоновпа? Мĕнлерех çын вăл?” Хуравĕ кĕске — ушкăн алăри пуç пӳрнине туслăн çӳлелле çĕклесе кăтартать. Канма вăхăт çитни вара чăнласах сисĕнет — манпа калаçмашкăн шăпăр-шăпăр тар юхтарса пырса тăрать Юрий Спиридонов.

21 Кăрлач, 2017

“Эпĕ — ырă халăх тĕпренчĕкĕ”


Çапла та пулса иртет пурнăçра. Нумай çул пĕлнĕ тесе шутланă çынна кĕтмен çĕртен пач урăх енчен “уçатăн”. Паян вулакана каласа кăтартас текенскер — шăпах çакăн йышшисенчен. Пĕр шкултах ăс пухнă унпа. Тантăшĕсенчен нимĕнпе те уйрăлса тăманнипе — асăрхаман. Чăваш калашле, ыттисенчен мала та иртмен, кая та юлман вăл. Шкултан вĕренсе тухса кайнă хыççăн вара — ак тамаша! — ентешĕмĕре сцена çинче куртăмăр. Юрлать те, кирлĕ пулсан ташлать те хайхи. Пирĕншĕн, ялта çуралса ÿснĕскерсемшĕн, артист тени пачах урăх тĕнчерен килнĕскер пек туйăнатчĕ те... Кунта вара нумай-нумай çул пĕлнĕ-палланă каччă пултарулăхĕпе куракана тыткăнлать. Ăçтан, мĕнле майпа лекнĕ-ха Владимир Григорьев асамлăх тĕнчине /искусство чăнласах асамлăх мар-и вара?/.

17 Раштав, 2016

Парăнманскер...

Çанталăкăн хитре мар тапхăр çук теççĕ те, анчах хура кĕр кунне килĕштерекен те пур-ши? Вăрман çаралнă. Уйсем пушаннă. Вĕтĕ çумăр пĕрĕхет. Упа сурчăкĕ текенни. Юр пуçĕ курăниччен вăхăт самай-ха. Çавăнпах ял çынни выльăха, уткаласа уçăлса та пулин кĕтĕр тесе, уя хăвалать.

10 Раштав, 2016

Авланасчĕ те...

Чăваш патшалăх академи театрĕ куракана çĕнĕ ĕçсемпе савăнтарсах тăрать. Хальхинче Наталия Сергеева режиссер артистсемпе пĕрле “Ялта пулман пăтăрмах” спектакле сцена çине кăларнă. Пьеса авторĕ — Коми Республикин халăх писателĕ Алексей Попов /чăвашла Анатолий Большаков куçарнă/.

Pages