ЧР ял хуçалăх министрĕ Сергей Артамонов Швецирен килнĕ ĕçлĕ çынсен ушкăнне йышăннă. Вĕсене Чăваш Енре выльăх ĕрчетессипе, ял хуçалăх культурисем, вăл шутра хăмла çитĕнтерессипе çыхăннă проектсене пурнăçа кĕртесси кăсăклантарнă.
Çăва кĕрсен икĕ сысна çури туянтăм. Чиперех пăхатăп ĕнтĕ, çанталăкĕ те сивĕ мар, вĕсем пур ÿсĕркелеме тапратрĕç, сÿрĕкленчĕç. Мĕнле сиплемелле-ши çăвăрсене?
ТАМАРА.
Çуллахи вăхăтра сысна çури ÿсĕркелеме пуçланин сăлтавĕ, ахăртнех, шĕвĕрĕлчен ерни пулма пултарать. Сысна çурине ветеринара кăтартмалла, вăл тĕрĕс диагноз лартма пулăшĕ. Чирлĕ выльăха тимлĕрех сăнамалла. Шĕвĕрĕлчен ернĕ сысна çурин ÿт температури ÿсет, ÿсĕркелет, сĕлеке юхтарать, апат япăх çиет. Икĕ-виçĕ эрнерен чир паллисем улшăнаççĕ.
Атте-анне çурчĕ ялăн айлăмлă урамĕнче. Çĕнĕ çурт тăвас тесен унти шыв сийĕ мĕн тарăнăшĕнчине пĕлмелле теççĕ тата çурт лартма ирĕк илмелле, проектне хатĕрлемелле иккен, ăна ăçта параççĕ?
Виктор ГРАЧЕВ.
Элĕк районĕ.
Тăпрари шыв сийĕ мĕн тарăнăшĕнче пулни çурт-йĕр тăвас ĕçре пысăк пĕлтерĕшлĕ. Нÿхреп, çăл пусси, тĕпсакай чавма, çурт никĕсне яма шыв сийĕн тарăнăшне тĕрĕс палăртмалла.
Япала çумалли порошок хутаçĕ çине «энзим хушнă» тесе палăртни пур. Вăл мĕне пĕлтерет?
Ольга СТЕПАНОВА.
Вăрмар районĕ.
Энзим – чĕрĕ биологи япали, çутçанталăкра кашни чĕрĕ организмра пур вăл, веществосен ылмашăвне йĕркелеме пулăшакан фермент. Энзим ĕçленипе организмра апат ирĕлет,тĕрлĕ хими реакцийĕсем пĕр чарăнми пулса пыраççĕ.
Порошокри энзимсем вараланчăк япалари органика сийне тасатма пулăшаççĕ. Çу, сĕткен, белок, крахмал вараланчăкĕсемпе реакцине кĕрсе вĕсене «çисе» яраççĕ.