Архив - 2015 - Çамрăксен хаçачĕ

2014 çул вĕçĕнче "Хыпар" Издательство çурчĕ ырă йăла пуçарчĕ. Чăваш хаçат-журналне кăларса тăракансем республикăри темиçе районта ял çыннисемпе куçа-куçăн курса калаçрĕç. Муркашпа Йĕпреçре те, Вăрмарпа Вăрнарта та, Елчĕкре те питĕ ăшпиллĕ иртрĕç тĕлпулусем.

Йĕркеллĕ çемьере ашшĕ-амăшĕ ачисене çын япалине тĕкĕнме юраманнине вĕрентет. Тепĕр чухне çывăх çыннисем тĕпренчĕкĕ киревсĕр ĕçсемпе аппаланнине курсан шалт! тĕлĕнеççĕ. Ун пек воспитани паман-çке вĕсем, усала вĕрентмен. Психологсем ачана урам, тус-юлташ та витĕм кÿнине палăртаççĕ. Путсĕр тантăшĕсене кура вĕсем те хыççăн каяççĕ. Çамрăксем мĕншĕн киревсĕр хăтланаççĕ? Юлашки вăхăтра çак ыйту нумай шухăшлаттарчĕ. Сăлтавĕ те пур. Шупашкарти вăл е ку вырăна вандалсем тискерлетни мана кăна мар, ыттисене те шалтах тĕлĕнтерчĕ ахăртнех. Çĕнĕ те илемлĕ вырăнсем куç умĕнчех сăнсăрланчĕç...

Кăçал чăваш литературин классикĕ Константин Иванов çуралнăранпа - 125, вилнĕренпе 100 çул çитрĕ. Çавна май Чăваш патшалăх академи драма театрĕ çĕнĕ спектакль хатĕрлерĕ. И.С.Максимов-Кошкинскин иртнĕ ĕмĕрĕн 50-мĕш çулĕсенче çырнă пьеси тăрăх «Вĕри юнлă çемçе чун» /Константин Иванов/ драма лартрĕ.

Ăнсăртран сирĕн çурăм шурални, пушмак кантри салтăнса кайни çинчен вĕçĕмех асăрхаттараççĕ-и? Апла апрелĕн 1-мĕшĕ çитрĕ! Пирĕн çĕршывра вăл официаллă уяв шутланмасть, çапах пысăккисем те, пĕчĕккисем те ăна савăк кăмăл парнеленĕшĕн юратаççĕ. Шÿт-кулă этем ĕмĕрне вăрăмлатать-çке.

Юлашки вăхăтра пирĕн хаçатра çар летчикĕсем - Федот Орлов, Геннадий Матвеев - çинчен çырнă статьясем кун çути курчĕç. Вĕсен професси уявĕ те аякра-ха - августăн 12-мĕшĕнче кăна. Çапах ентешсен паттăрлăхĕ çинчен каласа кăтартни пĕртте ытлашши мар тесе шухăшларăмăр. Çитĕнекен ăру вĕсенчен тĕслĕх илессе шанас килет. Тепĕр енчен, летчик профессийĕ мĕнле çамрăка илĕртмĕ? Тÿпене вĕçесси романтикăпа тыткăнлать те ку ĕçĕн хăрушă енĕ çинчен манăçтарать. Çар тумĕ тăхăннă яша ытларах сума сăваççĕ, хĕрĕсем те хытăрах юратаççĕ...

Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ артистки, "Çеçпĕл" ансамбль солистки Ольга ПРОКОПЬЕВА сцена çине юрлама тухсан зал илемпе тата çутăпа тулнăн туйăнать. Йăрăс пÿллĕскер, пиçсе çитеймен çĕмĕрт куçлăскер, пукане пек хитрескер сассипе çеç мар, хусканăвĕпе те куракана тыткăнлать.

"Лайăх та шанчăклă юлташ, ырă кăмăллă çын", - теççĕ ун пирки тусĕсем. Шăмăршă районĕнчи Кивĕ Чукалта çуралса ÿснĕ Мария Тридворнова чăннипех те çавнашкаллине унпа тĕл пулсан хам та ăнлантăм. Çынна ырă тума тăрăшакан, йывăрлăхра пуç усман пике пурнăçа юратать, малашлăха савăк кăмăлпа тинкерет.

Чылайăшĕ студент вăхăчĕ пурнăçри чи интереслĕ самантсенчен пĕри пулнине палăртать. Заняти пуçланасса 15 минут кĕтни, лекцисенче çырусем вĕçтерни, сессие хатĕрленни... Аслă шкул çĕнĕ çынсемпе туслаштарать, нумайăшне Турă çырнине тĕл пулма та вăлах пулăшать. Студент вăхăтĕнче çуралнă юрату - чи çирĕппи теççĕ. Чуна çунатлантаракан туйăма пĕр-пĕрне савакансен шухăш-кăмăлĕ те, вĕсем хăш тĕне ĕненни, хăш халăх çынни пулни те ура хураймаççĕ. «Студентсен утравĕн» паянхи хăнисем те студент чухнех мăшăрланнă.

Çумăр та чăрмантарман

«Колонкăран икĕ витре шыв ăсса кĕтĕм. Сурăхсене пăхатăп, урай та, кĕпе-йĕм çăватăп. Шап-шурă вырăн çинче çывăрма юрататăп та. Кукăль пĕçерме ÿркенместĕп...» - çак сăмахсене вăйпитти хĕрарăмран илтес пулсан ăса та хывмăттăм. 92-ри кинемей, Тăван çĕршывăн Аслă вăрçине хутшăннă Нина Истомина, правурлăхĕ чăннипех те тĕлĕнтерчĕ. Вăрттăнлăхĕ - нушапа пиçĕхнинче. Кунсăр пуçне кунсерен физзарядка тăвать вăл. «Шăм-шак çăмăл, хама аван туятăп. 90-ран каçни пĕртте туйăнмасть. Куç лайăх курать, хăлха илтет...

"Çамрăксен хаçачĕн" мартăн 26-мĕшĕнчи номерĕнче "Çитет чăтса - çавăтса кăларса яратăп" статьяна вуланă хыççăн компьютер умне электрон çыру çырма кĕрсе вырнаçрăм. Шалта темĕн тулашать, ăшши-пăшине кăларса ямасăр лăпланаймастăп. Ара, Владимирăн Кристини пек хĕре хам та пĕлетĕп. Çавна аса илтĕм те йăлт юн вĕресе кайрĕ.