Архив - 2014 - Чăваш хĕрарăмĕ

Пурнăç таканари шыв пек хумханса тăрать... /Е вăрман пек кашлать тесен тĕрĕсрех пулать-ши?/ Пĕр вăхăт лăпланать, унтан шавлать, кĕрлет, айăн-çийĕн пăтранать те çил лăплансан каллех малтанхи пекех пĕр тикĕссĕн юхма тытăнать. Çакă кăна кăсăклă - çилĕ ăçтан тухать-ши тата ăçтан вĕрет-ши?..

Раççей халăх артисчĕ Владимир Маторин пултарулăхĕпе 2008 çултах чăваш халăхне тыткăнланине аса илтерсе хăварас килет. Ун чухне Д.М.Михайлов ячĕллĕ Пĕтĕм тĕнчери опера фестивалĕнче М.Мусоргский ĕçĕнче Борис Годунова сăнарланăччĕ вăл. Çак спектакльпе артист тĕнчен тĕрлĕ кĕтесне çитнĕ.

«Хуласене ялта хăпартмалла, унта сывлăш лайăхрах», - тенĕччĕ пĕр философ. Чăнласа та, шÿтлесе те каланă пулĕ. Ял пĕтнишĕн чунран кулянакан, пурнăçне çынсене сиплес-сыватас енĕпе ирттернĕ, общество ĕçне хастар хутшăнакан хĕрарăмпа ку сăмахсене епле çыхăнтарма пулать-ха?

Чăвашăн пултаруллă ывăл-хĕрĕ сахал мар. Вĕсен йышне Трак тăрăхĕнчи Геннадий Гурьева та кĕртмелле.

Элĕк тăрăхĕнче кĕрлесе тăракан юрă-кĕвĕ çак кунсенче таçтан аякранах илтĕнет теççĕ: ара, ялĕ-ялĕпе пухăнса репетицисем ирттереççĕ-çке. Шÿт-им - Раççейре кăçал Культура çулталăкĕ вĕçленсе пынине кунта “Хорсен çапăçăвĕпе” вĕçлеме палăртнă!

Афган вăрçин паттăрне Владимир Тукмакова Çĕнĕ Ахпÿртре ватти-вĕтти таранах пĕлет. Ăна вунтăхăр çултах Хĕрлĕ Çăлтăр орденĕпе наградăланă. Шел те, Володьăн ĕмĕрĕ вăрăмах пулайман. 39 çултах пурнăçран уйрăлнă вăл. Ăна тăван тăрăхĕнче манмаççĕ. Ун ячĕпе Çĕнĕ Ахпÿртре кашни çулах хоккей турнирĕ иртет.

Федор Петровичпа Александра Макаровна патне кĕрсе, тен, йăнăш та турăм-и? Ывăлĕ пирки аса илтерсе амăшĕн чунне татах та ыраттартăм-çке. Аслă ывăлĕн Володьăн пысăклатнă сăнÿкерчĕкĕсем çине пăхса йĕчĕ вăл.

"Тăван çĕршыв ăçтан пуçланать-ши?" - шкулта вĕреннĕ вăхăтра çакнашкал ятпа сочинени çырни асран тухмасть. Çакă пирĕн тавракурăмпа çыхăннă. Пĕрремĕш утăмсем тунă чухнехи çывăх çынсен калаçăвĕ, юратăвĕ, вĕрентĕвĕ, килти килĕшÿпе хăтлăх халĕ те куç умĕнче. Кайран тавралăха сăнама пуçланă, юлташсем тупнă. Походсемпе экскурсисене çÿреме пуçланă. Пирĕн тĕнчекурăм кунсерен аталанса пынă. Ял ачисене илемлĕ фильмсемпе спектакльсем çав тери кăсăклантарнă. Атте-анне, вĕрентекенсем таçта та илсе çитернĕ пире. Кинотеатрпа театра билет илсе панисĕр пуçне тĕрлĕ хулари музейсемпе паллаштарнă.

Вĕрентекенсем тĕрлĕ конкурсра час-часах тупăшаççĕ. Чăваш чĕлхипе литературин учителĕсем те тĕрлĕ ăмăртура тĕл пулаççĕ. Пĕлĕвне, пултарулăхне хаклама, пĕр-пĕрин ĕçĕпе паллашма пуçтарăнаççĕ. Шкулта ачасене тăван сăмахлăхпа паллаштаракансем ку эрнере "тытăçура" тĕл пулчĕç. Хăйне евĕрлĕхĕпе, çĕнĕлĕхĕпе, кĕтменлĕхĕсемпе вăл нумайччен асра юлĕ-тĕр. Тĕрĕссипе, çитес çулччен, иккĕмĕш хутчен пуçтарăниччен: ара, "Мăн тытăçу" кăçал пĕрремĕш хутчен иртрĕ-çке. "Ют чĕлхесен шкулĕ" йĕркеленĕскер халĕчченхи ытти конкурсран палăрмаллах улшăнса тăрать. Çуркунне кун евĕрскерне ачасем валли йĕркеленĕ.