Архив - Мар 2014 - Чăваш хĕрарăмĕ

Майра Вери

Патăрьел районĕнчи Чăваш Ишекре пурăнакан Каролина Уткина йышлă çемьере çуралса ÿснĕ май кил-çурт ача-пăчапа кăна илемлĕ те пуян, тулли пулнине лайăх ăнланать. Шкулта вĕрентекенре ĕçленĕ май ир тухса кайса каç енне çеç киле çитекенĕн, тĕрĕссипе, пачах та кичемленсе ларма вăхăчĕ çук. Çапах та икĕ хĕрĕпе пĕр ывăлĕ çитĕнсе килтен тухса кайнине кура мăшăрĕпе иккĕшĕ хăйсен хÿттине ачасем илме тĕв тытнă.

Раççейре кашни кунах 47 хĕрарăм кăкăр шыççипе вилет. Республикăра çулталăк пуçламăшĕ тĕлне усал шыçăллă 22 пин ытла çынна шута илнĕ, вĕсенчен 60% - хĕрарăмсем. Иртнĕ ытлари кун Республикăри онкологи диспансерĕнче çак чирпе аптăракан хĕрарăмсене пулăшмалли центр уçăлчĕ.

«Почтальонпа пĕр кун» акцие малалла тăсса Шупашкар районĕнчи Чурачăк почта уйрăмне çула тухрăмăр. Яла Шупашкартан маршрутка çÿрет-ха, анчах палăртнă рейсран 5 минут юлнă иккен, теприне 2 сехете яхăн кĕтмеллеччĕ. «Çак вăхăтра миçе экземпляр хаçат çырăнтарма пулать?» - тесе шухăшласа Ишлее каякан ГАЗеле йăпăр-япăр кĕрсе вырнаçрăм. Салара такси чупать - кирлĕ çĕре çавăнпа çитме тĕв турăм. Ан тив, «Чăваш хĕрарăмĕн» корреспонденчĕсене таксипе çÿремелĕх те шалу тÿлеççĕ тесе тĕлĕнтĕр ял халăхĕ. Почта уйрăмне туххăмрах вĕçтерсе çитрĕм.

Çак эрнере пирĕн республикăра «Раççей юррисем» марафон фестиваль кĕрлесе иртрĕ. Унăн авторĕ тата йĕркелÿçи - Раççей халăх артистки Надежда Бабкина. Вăл хăйĕнпе пĕрле 120 ытла артист илсе килчĕ. «Русская песня», «Славяне», «Владимирские рожечники», «Криница» /Краснодар/, «Айкай» /Удмурт Республики/ ансамбльсем, «После одиннадцати»» ушкăн, «Живая планета» шоу-балет, Евгений Гор тата ыттисем Шупашкарта, Çĕнĕ Шупашкарта, Канашра, Элĕк, Куславкка районĕсенче концерт йĕркелерĕç.

Чăваш калем ăстисем Турцире иртнĕ Тĕрĕк журналисчĕсен пухăвне хутшăннă

Пурнăçра та - кинори пек

Роза Шевченко 65 çулта пурнăçне йăлт çĕнĕрен пуçланă. Карагандаран Чăваш Республикине куçса килсен хăй ĕмĕтленнĕ пекех ялти чи хĕрринчи пÿртре хăтлăх тупнă. «Чи малтанах пахчара сулăнса утă çулнине çынсем карта хушăкĕпе сăнатчĕç», - аса илет вăл. Кайран вăр-варскер ял-йышпа туслашнă.

Нарăсăн 27-мĕшĕнче 100 çул тултарнă Дарья Михайловна Калинникова Патăрьел районĕнчи Чăваш Ишек ялĕнче пурăнать. 1921-22 çулсенчи выçлăха, коллективизаци вăхăтне, тылри тертлĕ те нушаллă кунсене, ун хыççăнхи йывăр тапхăра чăтса ирттернĕ чăваш хĕрарăмĕпе тĕл пулма ятарласа ун патне çитсе килтĕмĕр.

Ака уйăхĕн 25-мĕшĕнче - Тăван чĕлхе кунĕнче - пĕлтĕртен кĕртнĕ йăлапа чăвашсем пĕтĕм халăх диктантне çырĕç. Кăмăл тăвакансене И.Я.Яковлев ячĕллĕ Чăваш патшалăх педагогика университетĕнче кĕтеççĕ. Çавăн пекех компьютерпа çак ĕçе пурнăçлама май пур - текста Наци радиовĕпе вулĕç. Акцие республикăра пурăнакансем кăна мар, тĕнчен пур кĕтесĕнче тĕпленнĕ йăхташăмăрсем те хутшăнма пултараççĕ. Текста пĕлтĕр Юрий Сементер хатĕрленĕччĕ, кăçал çак тивĕçе пурнăçлама ЧР искусствăсен тава тивĕçлĕ ĕçченне, нумай кĕнеке авторне Марина Карягинăна шаннă.

Апакассинче пурăнакан Виталий Данилов тивĕçлĕ канăва тухсан йăлт аптраса ÿкнĕ. Кăвак çутăпа вăранса ир-ирех колхоз хирне васкама хăнăхнă тракторист вăхăта епле ирттермеллине те пĕлмен. Килте выльăх пăхасси, мăшăра пулăшасси кулленхи самантлăх ĕç пек кăна туйăннă.