Архив - Авг 2016 - Хыпар

- Варук аппан мăнукĕ тупăннă. Нарспи пек сăн-питлĕ, яштака хурăн пек çÿллĕ те илемлĕ хĕр катемпиех çаврăннă. Çийĕнче кивĕ тумтир. Кукамăшĕ чиркĕве çÿрени, ир тăрсан та, каç выртсан та кĕлĕ туни пулăшрĕ пулинех. Тыткăнра пулнă тет, - ял çийĕн çиçĕм евĕр хăвăрт вĕçрĕ хыпар.

Ял-йыш Варук аппан хуйхи-суйхине ăнланатчĕ, малтан хĕрĕ вилчĕ, унтан мăнукĕ таçта кайса кĕчĕ. Çавăнпа та май пур таран ырă сăмахпа та пулин чунне ăшăтма тăрăшрĕ. Хальхи саманан пăтăрмахĕсем кашни киле кĕме пултараççĕ, ытла та пăлханать тĕнче. Хулара пурнăç тата та хăрушăрах. Мĕн чухлĕ çын йĕп пек çухалать.

Чи пĕлтерĕшли — туслăх!

Шупашкарта «ЭПĔ — РАÇÇЕЙ ГРАЖДАНИНĔ» конкурс иртнĕ

«Чаплă кантăмăр!»

Лагерьте — хăрушсăрлăх кунĕ

Тăван ялăм тухать куç умне

Хĕвел хĕртсе пăхнă чух камăн килте ларас килтĕр-ха? Вăл урама тухма чĕннĕнех илĕртет- çке. Акă савăнăçлă арçын ачасен ушкăнĕ те килти ĕçсене тунă хыççăн ял хĕрринчи стадиона пуçтарăнчĕ. Ку вĕсен — ырă йăлара.
 

Çурла уйăхĕн 22-мĕшĕнче çĕршывĕпех Раççей ялавĕн кунне халалланă мероприятисем йĕркелерĕç.
Чăваш Республикинчи çамрăксен «Эпĕ Гражданин» организацийĕ республикăн Общество палатипе тата ача усрава илнĕ çемьесен ассоциацийĕпе пĕрле ача-пăча ÿкерчĕкĕсен «Эпĕ — Раççей гражданинĕ» конкурс ирттернĕ. Ăна Раççей Федерацийĕн патшалăх ялавĕн кунне халалланă, ÿсекен ăрăва кăмăл-сипет тата патриотлăх тĕлĕшĕнчен тĕрĕс воспитани парас тĕллевпе пурнăçланă.

Акă хаваслă çуллахи каникул та вĕçленсе пырать. Часах черетлĕ çĕнĕ вĕренÿ çулĕ пуçланĕ, урока йыхăрса шăнкăрав янăрĕ, çуллахи вăхăтра ÿссе тĕрекленнĕ вĕренекенсем каллех парта хушшине ларĕç…
Унччен вара каникулти йăл кулăллă, савăнăçлă, çутă, ăшă самантсемпе киленсе юлар. Чылай шкулта çуллахи лагерьсен алăкĕсем уçăлчĕç, ачасем унта вăхăтне кăсăклăн ирттерчĕç. Нĕркеç шкулĕнче те кăçал çавăн пек лагерь ĕçлерĕ. Хĕрачасемпе арçын ачасем лагерь 21 куна çеç тăсăлнăшăн кулянаççĕ те: «Тата кăштах вылясчĕ, тантăшсемпе пĕрле пуласчĕ», — тесе ĕмĕтленеççĕ.

Пушар хăрушлăхĕ пирки ачаранах пĕлсе ÿсетпĕр. Вут- çулăм алхасма пуçласан мĕнле телефон номерĕпе шăнкăравласа пушарнăйсене чĕнмеллине кĕçĕн çултисене те вĕрентеççĕ. Раççей МЧСĕн Чăваш Енри тĕп управленийĕн ВДПО ĕçченĕсем çуллахи вăхăт-ра пушар хăрушсăрлăхĕ тĕлĕшпе ача сачĕсенче, кану лагерĕсенче профилактика занятийĕсем, мероприятисем, вăйăсем ирттереççĕ. Нумай пулмасть Муркаш районĕнчи «Березка» лагерьте канакан шкул ачисем те «Пушар хăрушсăрлăхĕн Азбуки» спортпа ăс-тăн вăййинче туслăн тупăшрĕç.

Çуллахи хĕвеллĕ кун. Ăшă варкăш çил пите ачашлать. Кайăксем хăйсен пурнăçĕпе киленсе чĕвĕлтетеççĕ, чĕпписене вĕçме вĕрентсе каллĕ- маллĕ ыткăнаççĕ. Хушăран пире те сĕртĕнессĕнех туйăнать. Çакăн пек çут çанталăк ырлăхĕ пурне те савăнăç парнелет, пурнăçра пĕр йывăр самант та пулассăн туйăнмасть.

Энзим килте хатĕрлетпĕр

Тĕрĕс валашка кирлĕ

Богомол — кунта та пур

Дайкон

Хаçатăн 30-мĕш номрĕнче порошокри энзим пирки çырнăччĕ. Ÿсен-тăрана ÿсме пулăшакан энзим хатĕрленине те илтнĕччĕ. Энзима килте мĕнле хатĕрлесси тата вăл мĕн тума кирли пирки çырса кăтартаймăр-ши?

Сергей МАТВЕЕВ.

Йĕпреç районĕ.

Энзим — чĕрĕ организмри веществосен ылмашăвне йĕркелеме кирлĕ фермент. Çак ферментсем çут çанталăкра тĕрлĕ енлĕ ĕçлеççĕ, вĕсене пула чĕрĕ тĕнчере пĕр чарăнми хими реакцийĕ парать.

Сысна кирек мĕнле апата та тиркемест. Ешĕл çимĕçе çăнăхпа пăтратса парсассăн та хапăлласах чаплаттарать вăл. Анчах валашкана тĕрĕс мар хатĕрленĕ пулсан апат нумай юрăхсăра тухать: тăкăнать, вараланать. Çитменнине сысна валашкана урисемпе кĕрсе тăрса çăрать, каяшлама та пултарать. Вараланчăк апат вара — инфекци çăлкуçĕ. Апат нумайрах пĕтет. Çавăнпа валашкана тĕрĕс хатĕрлемелле.