Кашни ялăн — хăйĕн историйĕ, йăли-йĕрки… Йăх-несĕлĕмĕрсен тĕнче курăмĕ, шухăш-кăмăлĕ паянхи кунччен сыхланса юлнă чăваш сăмахлăхĕнче аван курăнать. Вĕсене тишкернĕ май пирĕншĕн çĕнни те, тĕлĕнмелли те пайтах. Чăваш çынни авалтанах çут çанталăкпа тачă çыхăнура пурăннă.
Нарăс сиввинче çут тĕнчене килнĕ Анюк аппа. Урамра вăйлă çил-тăман тустарнине пăхмасăрах ашшĕпе асламăшĕ пепкене тăлăппа чĕркенĕ те лаша кÿлсе пиллĕкмĕш кунхинех Турхан чиркĕвне вĕçтернĕ. Мĕн чухлĕ маларах тĕне кĕртетĕн, çавăн чухлĕ лайăхрах пулĕ, ачана чир-чĕр, тĕрлĕ амак çакланмĕ тенĕ. Çурални çинчен калакан хут та панă чиркÿре, "1927 çулхи нарăсăн 20-мĕшĕ" тесе палăртнă унта. Тĕрĕссипе, çак уйăхрах, анчах та 15-мĕшĕнче кун çути курнă-мĕн вăл. Ашшĕ-амăшĕ пепки валли хальхи пек ят суйламан ун чухне, пачăшкă чиркÿре хăех палăртнă. Чăн та, юмахри пек çирĕп ÿснĕ Анюк, сăпкара лăпкă çывăрнă, çывăх çыннисене каçсерен йĕрмĕшсе тарăхтарман. Хăйĕнпе пĕр вăхăтра çуралнисенчен утма та, калаçма та маларах вĕреннĕ.
— Институтра вĕреннĕ чухне общежитири пÿлĕме икĕ каччă кĕрсе тăчĕ. Пĕри, питĕ вăйлă калаçаканни, Вăрнар тăрăхĕнченччĕ. Хăйсен ял хĕрĕ патне килнĕччĕ вăл. Тепри вара ним чĕнмесĕр шăп çеç ларчĕ. Хайхи Вăрнар каччи пирĕн пата тепĕр кунхине каллех çитрĕ, мана куç хывнă-мĕн. Хĕр чухне питĕ суйлама юрататпăр çав. Генăпа калаçасах килмерĕ. Тепрехинче мана халалласа пĕр тетрадь çырса килчĕ. Мĕн унта, сăвăсемччĕ-ши — уçса та пăхмарăм. Йăнăшнă, кайран ÿкĕнтĕм — мĕншĕн илмен-ши? Пĕррехинче вулав билетне эпĕ чăваш чĕлхи пÿлĕмĕнче манса хăварнăччĕ. Чупса çитрĕм — алăк хупă, библиотекарь килессе чÿрече патĕнче кĕтсе тăратăп. Пирĕн пÿлĕмре шăп çеç ларнă хайхи каччă коридорпа утать, ман пата пырса тăчĕ. Сăмах çине сăмах, хăвăртах пĕр чĕлхе тупрăмăр. Каçхине пĕрле уçăлса çÿреме чĕнчĕ. Елчĕк каччипе çапла туслашса кайрăмăр. Вăл çар хыççăн студент пулса тăнăскер манран икĕ курс каярах вĕренетчĕ. «Эсĕ диплом илĕн те мана манăн, юттине качча тухăн», — шикленнипе 5-мĕш курсрах мăшăрĕ пулма ыйтрĕ. Пуш уйăхĕнче туй кĕрлеттертĕмĕр. Вăхăт епле хăвăрт иртет, çÿç пĕрчисем те кĕмĕлленчĕç ав, кăçал пĕрле пурăнма тытăнни 50 çул çитет, — çамрăклăхĕнчен, мăшăрĕпе Сильвестр Ивановичпа епле паллашнинчен пуçларĕ калаçăва Елчĕк районĕнчи Çирĕклĕ Шăхальте пурăнакан Тамара Ипатьевна.
— Хĕл хырăмĕ аслă. Çу çитсен иртен пуçласа каçченех хĕвел çинче эпир: гектарĕ-гектарĕпе утă çулатпăр, — ăшшăн кулать Елчĕк районĕнчи Патреккелти Валерий Выйгетов.
— Çĕнĕ Эйпеçрен Кавала çити хурах! кăшкăрса пытăм, çул çинче каччăна мĕн кăна каласа вăрçмарăм-ши, çапах вĕçертмерĕ. Вăйăра пĕрре курсах килĕштернĕ вăл мана — çав каçах вăрлама тĕв тунă. Мĕн тăвăн, ун чухне йăли çапла пулнă. Каялла тухса утсан хĕрĕн ячĕ кайнă, хапхана тикĕтпе вараланă. Хальхи çамрăксем пек пĕр-пĕрне юратса çÿремен пулин те, 61 çул ĕнтĕ пĕрле. Нушине те, ырлăхне те куртăмăр. Тинĕс те тикĕс мар, пурнăçра та çавах, темĕн те сиксе тухать. Каçарнă, çийĕнчех маннă, ĕмĕр ĕмĕрлемелле, ачасене ÿстермелле-çке. Вăл мансăр, эпĕ унсăрăн пĕр кун та пурăнайман, çак ĕнтĕ вăл — юрату тени. Халĕ те пĕрле савăнатпăр, пĕрле кулянатпăр, ку тарана çитсе çемьере пĕр-пĕринчен вăрттăнлăх пулса курман. Иккĕн-иккĕнех, шăкăлтатсах кун иртет, — кăмăллăн калаçрĕ Елчĕк районĕнчи Кавалти Венера Новикова.
Чăвашла верси
Русская версия
