Архив - 2015 - Çамрăксен хаçачĕ

Çуллахи вăхăтра вожатăйсем лагерьте канакан ачасемшĕн тус-юлташ çеç мар, атте-анне те пулса тăраççĕ. Вĕсем çывăх çынсем пекех арçын ачасемпе хĕрачасемшĕн яваплă-çке. Апатне çителĕклĕ çиеççĕ-и, пĕр-пĕрне кÿрентермеççĕ-и... - вожатăйăн йăлтах сăнамалла. Хальхи вăхăтра çак ĕçе студентсем те явăçаççĕ. Экзаменсене тытнăскерсемшĕн кану лагерĕ - опыт пухмалли шкул. Унта кашниех хăйне тĕрĕслеме пултарать. Республикăри аслă шкулсенче вĕренекенсем Чăваш Енри çеç мар, Хура тинĕс хĕрринчи кану лагерĕсенче те вожатăйра тăрăшаççĕ. Ачасемпе пĕр чĕлхе тупма çăмăл-и?

Юлашки вăхăтра ЮТВ телеканал Шупашкарта пурăнакансемшĕн чи юратнисенчен пĕри пулса тăчĕ. Сăлтавĕ те çук мар. Юрий Гурьянов ертсе пыракан каналта çĕнĕрен те çĕнĕ кăларăмсем эфира тухаççĕ. Унсăр пуçне ялан тенĕ пек пурте пĕлекен çынсене - артистсене, эстрада юрăçисене... - кăтартаççĕ.

Люксембургра пурăнакан Томас Файдерпа пĕлтĕрхи сентябрь уйăхĕнче курнăçнăччĕ. Ун чухне вăл Чăваш Ене чăваш чĕлхине вĕренме ятарласа килнĕччĕ. Томас чăваш чĕлхи пирки пĕлĕшĕсенчен илтнĕ те унпа кăсăкланма тытăннă. Вăл ун чухне чĕлхене ăса хывас тĕллевпе Етĕрне районĕнчи Пушкăрт ялĕнче пурăннă.

"Икĕ кун çакăнта тăратăн, тарăхтарса çитертĕн! Кай кунтан, ботаник!" - тавралла илтĕнмеллех кăшкăрчĕ çулланнă арçын пĕр çамрăка. Чăнах та, хайхискере эпĕ те Шупашкарти тĕп пасар çывăхĕнче пĕрре мар асăрханă. Унта çеç мар, тепĕр суту-илÿ центрĕ умĕнче те куркаланăччĕ-ха ăна.

"Çамрăксен хаçатне" анне çырăнса илет те - ăна юратсах вулатăп. Ялта пурăнатăп, колхозра выльăх пăхаканра ĕçлетĕп. Хаçата пăхатăп та: арçынсем те хутран-ситрен çыру çыраççĕ. Хальхинче хам та чăтаймарăм. Паян юлташпа пĕр-ик черкке ÿпĕнтертĕмĕр те - хĕрсех кайрăм. Иртни куç умне тухсан çилĕ хăпарса килчĕ. Урса кайнипе стенана пĕтĕм вăйран тапрăм. Пулăшмарĕ. Ура çеç чăтма çук ыратма тытăнчĕ. Тен, çырура сирĕнпе чуна уçни кăштах лăплантарĕ?

15 çул тултарнăччĕ эпĕ, ун чухне пуçланчĕ те асран тухми пĕрремĕш, таса та вăрттăн юрату. 7-мĕш класра вĕренеттĕм, хитре те ытарми чипер Надя - 8-мĕшĕнчеччĕ. Иксĕмĕр те пĕр ялтанччĕ. Кÿршĕ яла шкула çÿренĕ вăхăтра та, ытти чухне те ăна кăна курас, ун сассине илтес, йăл куллине сăнас килетчĕ. Анчах Надьăна савнине калама хăюлăх çитереймерĕм эпĕ.

Туйăм кунран-кун вăй илсе пычĕ, чĕрем çулăмсăр çунчĕ. Апат çиме ларсан та, яшка чашăкĕнче унăн сăнĕ тухса тăратчĕ, хăлхара сасси янăратчĕ. Урăх шухăш та çук, тĕнчере те Надя кăна тейĕн. Урокра учитель ăнлантарни те пуçа кĕми пулчĕ.

Вăрмар районне çитнĕ май илемлĕ пĕр ялта пулса курма тÿр килчĕ. Чĕкету тенĕрен яла сăртлă вырăнта курма ĕмĕтленнĕччĕ. Йăнăшнă иккен: самай айлăмлă вырăна çитрĕмĕр. Калама çук хитре унта. Энĕш юханшывĕ пысăках мар ял хĕррипе авăнса юхать, таврара - йывăçсем.

Нимĕçсем Совет Союзне тапăнса кĕнĕренпе, пирĕннисем вĕсене çапса аркатнăранпа çул хыççăн çул хыçа юлать... Шел те, асаплă çав кунсене чăтса ирттернисен йышĕ чакса пырать. Вăрçă тутине астивнисем пурте тенĕ пекех 80 çултан иртнĕ ĕнтĕ. Чĕрисенче капланнă хурлăхпа вĕсем ĕмĕр ĕмĕрлеççĕ.