Архив - Фев 2017

Чăваш Енри тата Венгри Республикинчи Хевеш облаçĕнчи ĕç çыннисен туслăхĕ мĕнле майпа çирĕпленнĕ?

И.КРАСНОВ.

Канаш районĕ.

Чир-чĕртен пурте хăратпăр, усал шыçăран пушшех. Ку амак пирĕн хутлăхра кăна мар, тĕнчипех сарăлса пырать. Ăна пула пурнăçран уйрăлакансен йышĕ чĕрепе юн тымарĕн чирĕпе нушаланакансенчен те ытларах. Инкек юнашарах-мĕн: пире пырса тивмессе шанса асăрхаманçи тусан та кĕтмен çĕртен çапса антарать, пин-пин çыннăн кун-çулне икке — пурăнса ирттернĕ тапхăра тата умри кунсене — уйăрать.

Пĕччен хулă пулас марччĕ

Ванна пӳлĕмĕ йĕркелер-и?

Пӳлĕмри чечексене тымарлантаратпăр

Алă айĕнче

Чĕрĕп шăши тытать-и?

Ӳслĕк аптратсан

Ялсенчи çуртсенче халĕ шыв кĕртеççĕ, ванна, туалет пӳлĕмĕсем хăтлаççĕ. Ăçтарах тата мĕнлерех йĕркелемелле-ха çав пӳлĕмсене?

Чи кирли çак «нӳрĕк» пӳ­лĕмсене вентиляципе лайăх тивĕçтермелле. Вĕсене çын пурăнман пӳлĕмсем çийĕнче /икĕ хутлă пулсан/ вырнаçтарма тăрăшмалла. Хула çурчĕсенче ванна, туалет пӳлĕмĕсем чӳречесĕр. Ялта ванна пӳлĕмне пĕчĕкрех чӳрече касни пăсăк пулмĕ. Пĕрре вăл уçăлтарса тăма май парать, тепре — çутă, электроэнерги перекетлесси те шутра пулмалла.

Нарăс уйăхĕ çитрĕ. Кун вăрăмланма тытăнни палăрть. Пӳлĕмре ӳсекен чечек-курăк тĕнчи те вăранма пуçлать. Хăшĕ-пĕри папкаланма, çулçă кăларма тытăнать. Шăпах пӳлĕмри ӳсен-тăрана тымарлантарса ĕрчетмелли вăхăт вăл. Чечексене ĕрчетесси пӳлĕмри ӳсен-тăрана пăхас ĕçре чи кăсăкли. Туратран тымарлантарса ĕрчетнĕ çамрăк хунава тус-юлташпа ылмаштарма, килте çук çĕнĕ, сайра тĕл пулакан экземплярлă пулма май парать. Паллах, тымарлантарас ĕç йĕркине пĕлсессĕн чечек-курăка ĕрчетме çăмăлрах. Хăшпĕр курăк турачĕ 4-5 уйăх тымар ямасăр ларма пултарать.

Пӳлĕмри температурăра тытмалли типĕ апат-çимĕçе пăрса уçмалли хупăлчаллă банкăсенче упрама меллĕ. Кухньăри стена çумĕнче çакăнса тăракан шкап тĕпне банка хупăлчине винтпа пăрса çирĕплетмелле çеç. Хупăлча çумне типĕ çимĕç тултарнă банкăна пăрса хуратпăр. Çак меслет шкапра ытти япала валли вырăна ирĕклетет. Куç умĕнчи кирлĕ япалана суйласа илме те çăмăл.

Чĕрĕп килти шăшисене тытать теççĕ, тĕрĕсех-и?

Владимир ВОЛКОВ.

Çĕрпӳ районĕ.

Аптекăсенче «витĕмлĕ» эмелсем тем чухлех. Тепĕр чухне арпашăнсах каятăн: «Хăшне туянмалла?» Ĕлĕкрех вара асанне-кукамай эмелпе питех сипленмен. Пыр ыратсан та, температура ӳссен те халăх медицинин меслечĕсемпе усă курнă. Витĕмлĕ те, ансат та, эмелтен чылай йӳнĕрех.

Пĕр стакан хăвăра килĕшекен чей хатĕрлемелле, унта пĕр лимон сĕткенне пусса кăлармалла, пĕр апат кашăкĕ пыл хушса пăтратмалла. Ӳслĕк аптратсан, пыр ыратсан ĕçмелле. Чейе пĕр апат кашăкĕ коньяк е бальзам хушма юрать. Кун пек хатĕрленĕ чейе каçхине, çывăрас умĕн ĕçмелле.

***