Архив - 2015 - Хресчен сасси

Шупашкар районĕнчи «Чурачикский» пĕрлешÿ пурнăç таппинчен юлмасть, чĕртаварне вырăнтах тирпейлесе суту-илĕве ăсатать. Çакă çĕр ĕçченĕсене пысăк тупăш кÿрет.

«Чуна парса вăй хумалла»

Куславкка районĕнчи Василий Семенов фермер хуçалăхĕ 1999 çулта йĕркеленнĕ. Çак тапхăрта вăл аталанса ура çине çирĕп тăнă. Хальхи вăхăтра хуçалăхăн усă куракан çĕрĕсем 400 гектар. Çĕрулми, купăста, хăяр, томат, çĕрçырли, тырă туса илеççĕ. Пахчаçимĕçе вырăнтах тирпейлеççĕ.

Унăн амăшĕ - Кубань казакĕсен таса йăхĕнчен, ашшĕ - Сочи таврашĕнчи грек. Йышлă çемьере паян тĕрлĕ наци çыннисем. Тĕслĕхрен, пĕр пиччĕшĕ Пушкăртстан хĕрне арăм тунă, теприн мăшăрĕ - мордвинсенчен. Аппăшĕсен упăшкисем - грек, казак çыннисем. Патăрьел районĕнчи Çĕнĕ Ахпÿртре пурăнакан Александр Сергеевич Тесленко пирки калатăп эпĕ. Вăл чăваш пикине кăмăлланă. Ку çеç-и? Чаплă Сочи хулине чăваш ялĕпе улăштарнă. Вунпиллĕкмĕш çул арăмĕн ялĕнче, Çĕнĕ Ахпÿртре, пурăнать.

Филологи наукисен кандидачĕ, литература тĕпчевçи Николай Степанович Дедушкин доцент 1915 çулхи мартăн 28-мĕшĕнче Тутарстанри Пăва районĕнчи Элшей ялĕнче хресчен çемйинче çуралнă. Ачаранах ашшĕ-амăшне кил-тĕрĕшре пулăшнă, шкулта та «5» паллăпа çеç вĕреннĕ. Ялти ытти ача пекех пĕчĕкренех ĕçпе пиçĕхсе ÿснĕ. Шел, хальхи вăхăтра ашшĕ-амăшĕ тĕпренчĕкне ĕç патне питех çыпăçтармасть. Ăна пула çеç çын чапа тухать-çке. Ахальтен ваттисем: «Ÿркев ÿкерет, ĕç - çĕклет», - тесе каламан.

Унăн кил-çуртне музейпе танлаштарма пулать. Çенĕкренех тĕрĕ илĕртет куçа. Пÿрте кĕнĕ май тĕлĕнмелли татах тупăнать: кашни стена тĕрĕпе тулнă, алăк каррисене, минтер пичĕсене тĕрлĕ эрешпе илемлетнĕ. Хĕр упраç кунĕ-кунĕпе тĕрĕ умĕнче ларни никама та тĕлĕнтермест паллах. Тен, хальхи вăхăтра тĕлĕнтерет те.

/Çуралнăранпа - 90 çул/

Ăшă йăран

Акса ĕлкĕреймен-и? Темех мар

Юн çăра пулсан...

Чун-чĕре те таса пултăр

Пускилĕн пахча çимĕçĕ яланах йăтăнса пулать. Çакна вăл «ăшă йăран» тунипе çыхăнтарать. Мана та çавнашкал йăран тума вĕрентеймĕр-ши?

Иван Ильин.

Помидор вăрри акса ĕлкĕреймен-и? Ан пăшăрханăр, «кая юлнисем» валли хăвăрт пулакан томат ушкăнĕ пур, вĕсене апрель варринче те акма юрать: Дружок F1, Леопольд F1, Семечко-Синбад F1, Ля-ля-фа F1 гибридсем; Рыжик, Ракета, Гаврош, Аляска сортсем. Пахчана куçарса лартнă тĕле /июнĕн пĕрремĕш çурри/ калча çирĕпленсе ĕлкĕрет, чи кирли вара - ытлашши ÿссе каймасть. Çав вăхăта унăн 5-6 çулçă, çирĕп туна, пирвайхи чечек папки те пулать. Кунашкал калча куçарса лартнине те çăмăллăн чăтса ирттерет.

Çăра юн пĕчĕкçĕ юн тымарĕсене лексе ăна кислородпа тата тутлăхлă япаласемпе тивĕçтереймест. Халăх медицининче юна шĕветме темиçе тĕрлĕ рецепт пур.

• 2 стакан пыл, 1 стакан вĕтетнĕ укроп вăрри, 2 кашăк чухлĕ авăртнă валериан тымарĕ илсе хутăштармалла. Çакна пĕтĕмпех тин вĕретнĕ 2 л шыва ярса пĕр талăк термосра тытмалла. Кайран сăрăхтармалла. Пĕр уйăх таран апат умĕн çур сехет маларах пĕрер кашăк ĕçмелле.