Архив - Ноя 2015 - Хыпар

Чăваш Республикин Патшалăх Канашĕн черетлĕ вăтăр виççĕмĕш сессийĕ каллех тулли йышпа ĕçлеме пуçларĕ. Кун йĕркине çирĕплетнĕ хыççăн Юрий Попов спикер Чăваш патшалăх гуманитари ăслăлăхĕсен директорне Юрий Исаева пиллĕкмĕш суйлаври парламент депутачĕн статусне тивĕçнĕ ятпа саламларĕ. Юрий Николаевич çак тивĕçе "Единая Россия" партин Чăваш регион уйрăмĕн пĕрлехи суйлав округĕпе ЧР Патшалăх Канашне суйланнă Михаил Резников ЧР Министрсен Кабинечĕн Председателĕн заместителĕн должноçне йышăннă май депутат полномочийĕсене вăхăт çитмесĕрех чарнă хыççăн илчĕ.

Чÿк уйăхĕн 25-мĕшĕнче ЧР Правительство çуртĕнче Чăваш Енре пурăнакансен сывлăхне сыхлас ыйтусемпе Правительство комиссийĕн ларăвĕ иртрĕ. Ăна Чăваш Республикин Министрсен Кабинечĕн Председателĕн заместителĕ Алла Салаева ертсе пычĕ.

Вун-вун çул каяллахи вăхăта аса илетĕп те ял хуçалăхĕн паянхи çамрăк специалисчĕсене ăмсанатăп. Колхоз-совхозра агроном, зоотехник, инженер, ыттисем те çитнĕрен диплом илсен республикăра тытăнса юлма май çукчĕ. Виçĕ çуллăха ĕçлесе татма направленипе Çĕпĕре çитиех кăларса яратчĕç. Ку енĕпе халĕ ирĕклĕ - Чăваш Енĕн кирек хăш районне кайса вырнаç. Ял хуçалăх специалисчĕ пур çĕрте те çитмест. Чăваш патшалăх ял хуçалăх академийĕ, темиçе техникум пур пулин те.

Хальхи вăхăтри шкул ÿсĕмĕнчи ачасен хушшинче вулав культури начар аталанни çинчен час-час сăмах хускататпăр. Телее, кĕнекене хаклă тупра вырăнне хуракансем пур-ха çитĕнекен ăрура. Тĕслĕх-и? Çĕрпÿ районĕнчи Патăрьел вăтам шкулĕнче вĕренекенсемпе паллашсан ун пеккисем кунта чылай пулнине пĕлтĕм.

Республикăри туризма аталантарас енĕпе ĕçлекен ведомствăсен хушшинчи тата курав-ярмăркка ĕçĕ-хĕлне йĕркелесе пыракан канашсен ларăвĕсене пĕрле ирттернĕрен сÿтсе явмалли ытлах пулмасть те пулĕ тенĕччĕ. Çук иккен. Сехет çурă яхăн тăсăлнă калаçу хĕрÿ пулчĕ.

Ют çын сассине илтнĕ Нина аппа пÿртрен çенĕкелле туххăмрах тухрĕ. Умра тăракан кинемей 90-ра пулнине ĕненес те килмерĕ: çÿллĕскерĕн утти халĕ те йывăрланман, кĕлетки курпунланса пĕкĕрĕлмен. Пурнăçра терт-нуша мĕн чухлĕ тÿснине пуçа илсен вара...

Садра - кану кĕтесĕ

Консервланă çимĕçсем усăллă-и?

Хăмла çырли тутлă-и?

Чăваш ялĕсенче ĕлĕкренпех пахчара урам енне тухакан чÿречесем умĕнче чечек ÿстерме тăрăшатчĕç. Пурнăç аталанса пынăçемĕн чылай çĕр ĕçченĕшĕн сад-пахча улма-çырла, пахча çимĕç туса илмелли вырăн çеç мар, çутçанталăкра киленмелли, чунпа канмалли кĕтес те пулса тăрать. Ялсенчи садсенче кану кĕтесĕ йĕркелесси йăлана кĕрсе пырать. Эппин, ял халăхĕн пурнăç хавхи-хавхаланăвĕ пур-ха. Ял та çĕнелсе, çĕнĕ сăн-сăпатпа пуянланасса шанма пулать.

Пахча çимĕçпе улма-çырлана консервланă чухне витаминсен пĕр пайĕ арканать, упранă май çухалать.

Хăмла çырли тутлă та сиплĕ çимĕç пулнине пĕлетпĕр, çиме пурте юрататпăр темелле. Анчах çырлари вĕтĕ сарă-шурă хуртсем нумай пулни çиес кăмăла пĕтерни те пулнă. Татнă кашни иккĕмĕш çырла хуртлăрах пулсан унран варени-компот тума та аптăратăн.