Тантăш 3 (4823) № 26.01.2023

Тухтăр пулас тĕллевлĕ

Хĕрлĕ Чутай районĕнчи Мăн Этмен шкулĕнче вĕренекенсем «Тантăш» хаçатпа питĕ туслă. Хастар юнкорсем редакцие çыру хыççăн çыру шăрçалаççĕ, шкул пурнăçĕ, районта пĕр-пĕр ăмăрту е сумлă мероприяти иртни çинчен тăтăшах пĕлтереççĕ. Акă иртнĕ çул вĕсем ака уйăхĕн 25-мĕшĕнче, Чăваш чĕлхи кунĕнче, Чăваш Ен Пуçлăхĕпе Олег Николаевпа иртнĕ тĕл пулăва килчĕç. Каярах ЧР ял хуçалăх министрĕпе Сергей Артамоновпа пресс-конференцие хутшăнчĕç. «Тантăш» хаçатăн çамрăк корреспонденчĕсен слетне те килчĕç маттурсем. Чи хастаррисенчен пĕри – Юлиана Богатеева та пур. Хĕрачапа уроксем хыççăн çыхăнтăмăр.

— Пирĕн йышлă çемье Пĕчĕк Этмен ялĕнче пурăнать. Атте Владимир шкулта хуралçăра тăрăшать. Анне Алена те унтах, газ операторĕнче вăй хурать. Пичче Максим вун пĕрмĕш класра ăс пухать, Кирилл шăллăм саккăрмĕшĕнче, Славикпа иксĕмĕр тăххăрмĕшĕнче вĕренетпĕр, Матвей кăçал çеç пĕлӳ тĕнчипе паллашма тытăннă-ха. Çавăн пекех пирĕн аслă аппасем — Светăпа Олеся — пур. Вĕсем Шупашкарта пурăнаççĕ, иккĕшĕ те медсестра, — паллаштарчĕ хĕрача хăйĕн çемйипе.

Çитĕнӳ хыççăн — çитĕнӳ

Юлиана шкулта «4» тата «5» паллăсемпе кăна ĕлкĕрсе пырать. Унăн чи юратнă предмечĕсем — химипе биологи. Вĕсене хĕрача çăмăллăнах парăнтарать. Уроксем хыççăн тăххăрмĕш класс хĕрачи киле кайма васкамасть. Спортпа туслăскер волейболла, шахматла выляссипе кружоксене васкать. Вĕсене Юлиана пĕр сиктермесĕр çӳрет. Ахальтен-им унăн çитĕнĕвĕ чылай, портфолио хулăн. Район шайĕнче иртекен ăмăртусене хутшăнса пĕрре мар малтисен ретне лекнĕ вăл. Акă раштав уйăхĕнче шахмат турнирĕнче район шайĕнче иккĕмĕш вырăна тухнă хĕрача. «Сăр тăрăхĕ – шахмат тăрăхĕ» фестивальте пĕрремĕш вырăна тивĕçнĕ. Волейбол выляссипе шкулăн пĕрлештернĕ командинче тăрать вăл. Унăн чысне те районта пĕрре мар хӳтĕленĕ. Богатеевсен çемйи мĕн тери пултаруллă, хастар пулнине те палăртма кăмăллă. Ачисем кăна мар, аслисем те вĕсемпе пĕрлех конкурссене хутшăнаççĕ. Икĕ çул каялла вĕсем район шайĕнче иртнĕ «Çулталăк çемйи» конкурсра çĕнтерӳçĕ ята тивĕçнĕ. — Пултарулăх номерĕ хатĕрлеме хушрĕç. 2021 çул Чăваш Енре Сăрпа Хусан хӳтĕлев чиккисене тăвакансене халалланăччĕ. Çавна май эпир ăна суйласа илтĕмĕр. Сценарине чăваш чĕлхи вĕрентекенĕ Татьяна Горбунова çырма пулăшрĕ. Сцена çинче пăлхантарчĕ. Чи малтан эпир хамăр ăсталанă Сăр хӳтĕлев чиккин макетне кăтартрăмăр. Кайран вăрçă кунĕсем еплерех йывăр пулнине, вăл вăхăтра ялсенче мĕнлерех пурăннине каласа патăмăр. Унтан Максим шăллăм Сăр чикки пирки хаçатра пичетленнĕ статйипе паллаштарчĕ. Славикпе Матвей чăваш ташшипе савăнтарчĕç, — каласа пачĕ конкурс пирки Юлиана. Вĕсен пултарулăхне жюри членĕсем пысăка хурса хакланă. Богатеевсем çĕнтерӳçĕ пулса тăнă. Каярах район чысне республикăра хӳтĕленĕ, унта «Социаллă яваплă çемье» номинацире çĕнтернĕ. Çав çулах «Çемье ăшши» конкурсра «Килти Эрмитаж» номинацире – иккĕмĕш, пĕлтĕр виççĕмĕш вырăнсене тивĕçнĕ. <...>

Татьяна ИШМУРАТОВА.

♦   ♦   ♦

Все: что ты делаешь

Из чего состоит школьный медиацентр? Из записных блокнотов, техники и, самое главное, людей. Будь то руководитель, корреспондент или тот, кто всегда остается «за кадром». Не каждый знает, кто же это, но без его непосредственного участия ничего бы не получилось. Например, Лев Карасев, ученик 11-го класса 17-й школы города Новочебоксарск, стал верстальщиком газеты «Школьный экспресс». Он линейкой вымеряет каждую строку, подбирает фотографии и делает все, чтобы очередной выпуск газеты был красивым и вышел вовремя.

«Медийные штуки»

Как же так получилось, что именно этот школьник стал верстальщиком? Лев вспоминает, что все началось в сентябре далекого 2021 года. Тогда он учился в 10-ом классе. В команду медиацентра его пригласила руководитель проекта «Школьный экспресс» – Людмила Чувашова. Лев пробовал что-то верстать еще до школьной газеты, поэтому трудностей никаких не возникло. Лишь бы все было ровненько, и ничего нигде не торчало – тогда внутренний перфекционист Льва будет спокоен. «Само собой, не всегда есть много свободного времени, чтобы спокойно этим заниматься. Да и я сам люблю все до последнего откладывать. Иногда даже появлялись мысли об уходе из газеты, но я брал себя в руки и принимался за очередной выпуск. Все же верстка мне и правда нравится», – рассказывает Лев. Кроме того, недавно школьный медиацентр запустил еще один проект – видеоновости школы. Лев стал одним из ведущих. Он считает, что это новый уровень для их небольшого коллектива. Теперь они не просто выпускают газету или ведут группу в социальных сетях, а готовят полноценные видеовыпуски! Свою активность в этой сфере Лев обћясняет так: «Мне нравятся все эти «медийные штуки». Я все делаю от души. С удовольствием, с любовью, поэтому все у меня идет как по маслу». <...>

Надежда МАКАШИНА.

♦   ♦   ♦

Путешествие Пети во времени (1 часть)

В нашей деревне есть огромный лес, где я люблю собирать ягоды, грибы вместе с бабушкой Галей. Из ягод обычно получается вкусное варенье, а из грибов бабушка варит суп. А еще в лесу есть неглубокое озеро, где я с друзьями купаюсь летом. Зимой озеро леденеет, и мы катаемся на коньках. Однажды мама сказала: «Выйдешь из дома в 16 часов, а то не успеешь на маршрутку. Через 30 минут я собрался выходить, и тогда мама добавила: «Иди на остановку и садись на «газель» номер 36». В тот день я наконец-то вновь ехал в деревню! Вот только номера я не расслышал, а переспрашивать не стал. На остановке почти не было людей, только какая-то старушка с большой сумкой. Я подумал: «Интересно, что лежит в этой сумке? Может, там золото или бриллианты». В этот момент старушка посмотрела на меня и сказала: – Нет, в сумке не золото и даже не бриллианты. Там гостинцы для моей подруги, – усмехнулась бабушка. – Мальчик, ты чего один тут стоишь? – спросила старушка, вновь посмотрев на меня. И тут я заплакал. – Мальчик, не рыдай, что случилось? – Я должен ехать в село Вельям, но не знаю, на какую «газель» надо садиться… – Эх, ты! Тебе повезло, что я тоже еду в эту деревню, – ободрила меня старушка, махнув рукой в мою сторону. Мне очень хотелось прыгать от счастья. В последний раз в деревне был год назад. После я сильно заболел и поэтому не мог приехать. И вот – через 5 минут подĕехала «газель», и я вприпрыжку сел на свое место. Когда мы доехали, старушка хотела меня проводить, но я отказался и пошел один. Иду-иду и, вдруг, кто-то кричит: «Петя, Петя!». Я оборачиваюсь, а там Ленка! Сестренка моего друга Васи. Она младше меня на 1 месяц. Мы с Леной очень любим разгадывать тайны. Однажды мы нашли пещеру и целый день изучали ее. Я Лену пригласил в гости. Мы договорились встретиться завтра в 8:30 и разошлись по своим делам. Вот я подошел к огромному зданию, там живет моя любимая бабушка Галя. Раньше это был особняк прапрадедушки, который когда-то был миллионером! Около входа меня встретила бабушка, она ничуть не изменилась. Бабуля пригласила меня пообедать, мы поели суп и пироги – она знала, что я их обожаю. Когда я ел, задумался: «Почему меня бабушка на чердак не впускает, может там есть что-то очень памятное для нее…». После обеда я решил в очередной раз попробовать пробраться в тайник, я уже пробовал 4 раза, но каждый раз не получалось. «В этот раз точно получится», – подумал я и приступил обдумывать план. Когда наступила ночь, я встал с кровати и тихим шагом подошел к старой лестнице. Впопыхах я начал подниматься наверх. Когда наступил на последнюю ступеньку, я увидел бабушку. Она что-то держала в руках. Кажется, это была старая кассета. На глазах у бабушки были видны слезы. Вдруг, она повернулась и пошла в мою сторону. Я быстро возвратился в свою комнату и укрылся одеялом. Бабушка зашла в мою комнату и заметила, что я не сплю. Она просто взглянула на меня и ушла. На следующий день я встал рано, чтобы еще раз подняться на чердак, но бабушка отгородила путь. Я был расстроен, но вспомнил, что через 10 минут должна прийти Лена. Вот с ней-то мы точно разгадаем тайну чердака! Совсем скоро в дверь позвонила Лена, и я пошел ей открывать. Когда девочка зашла, я начал рассказывать про загадочный чердак. <...>

Диана АЛЕКСЕЕВА, 4-й класс. Чебоксары, 56-я школа.

♦   ♦   ♦

Çын пуласси ачаран паллă

Калав

Кăçал Лисукăн шкула каймалла. Çак куна вăл чăтăмсăррăн кĕтет. Шкул кĕпине, шурă саппунне, çӳç хитрелетмелли хăйăвне илсе хунă. Хĕрача вĕсене ытараймасăр кашни кун тытать, пăхать. Митюк тăхăнма ирĕк памасть, амăшне каласа парассипе хăратать. Пушмакĕ те хитре, урине шеп кăна. Лисук темиçе те тăхăнса ташласа пăхрĕ ĕнтĕ. Анчах ашшĕ сумка илме укçа çитерейменни пирки пĕлтерчĕ. Вырма пĕтсен, юпа уйăхĕнче, тин шалăвне параççĕ, çавăнпа амăшĕ çĕленĕ сумкăпах шкула кайма тивет хĕрачан. Вĕсем кӳршĕ колхозра комбайнпа тырă выраççĕ. Ир тухса каяççĕ те каçхине кăна килеççĕ. Ĕнине те амăшĕ çав вăхăтра çеç сăвать. Митюкпа Лисук вĕсем таврăннă çĕре лаçра хуран çакса апат пĕçереççĕ, выльăха кĕртеççĕ. Ĕнер кăнтăрла çитеспе кĕтӳ пăхакансем вĕсен аптранă ĕнине çавăтса килчĕç. Кремечкене ветеринар патне илсе каймаллине, унсăрăн кая юлассине пĕлтерчĕç. Шел, ашшĕпе амăшĕ килĕнче мар. — Митюк, эсĕ Кремечкене хăш еннелле каймаллине пĕлетĕн пулсан атя çавăтса кайăпăр, — терĕ Лисук. Анчах малтан Лякăр арăмĕнчен ыйтмалла. Вăл кашни кунах килте- çке. Вĕсен йытти те арçын ачана тивмест, ăна карта хушăкĕпе сахал мар çăкăр çитернĕ вăл. Халĕ те курсанах хирĕç чупрĕ. — Э-э-э, Митюк килнĕ-çке. Улайкка мĕншĕн хӳрине вылятса йăпăлтатать тетĕп, — терĕ уйран уçлакан кинемей вăйсăр куçĕпе Митюка тинкерсе. — Сире мĕншĕн Лякăр арăмĕ теççĕ? Ятăр çук-им? — кăсăкланчĕ ача. — Эй, çак ача-пăча! Мĕн шухăшлани пĕтĕмпех сирĕн чĕлхе çинче. Эпĕ Егор Тимофеевич арăмĕ, Перасковья Ивановна Петрова, пулатăп. Вăт, çынсем пĕр-пĕринпе калаçнă чухне Якур вырăнне Лякăр тенĕ те, хамăн ят çук пек, хушма ятпа пурăнатăп. Хăнăхрăм ĕнтĕ. Эсĕ тата мĕнле ĕçпе çитрĕн, ачам? Ахаль пулсан килес çук-ха, — терĕ кинемей Митюка пуçĕнчен шăлса. Митюк аванмарланчĕ, аслă ӳсĕм¬ри çын умĕнче намăсланчĕ. — Каçарăр, Праски кинеми, — терĕ вăл. Унтан хăй мĕн ĕçпе килнине ăнлантарчĕ. — Эй-яй-яй! Аçу-аннӳ килте çук, пĕчĕкренех ĕçпе пиçĕхсе ӳсме тивет. Ав, уялла тухакан çулпа утăр та унтан сылтăмалла пăрăнса тӳрĕ кайăр. Сукмакĕ хăех илсе çитерет. Утмалли сахал мар, пĕр тăватăпилĕк çухрăма яхăн. Вăрăмрах пăяв парса ярам-ха. Малта пырăр, хăрамалла çул çинче. Асăрханăр, — терĕ вĕсене. Праски кинеми панă пăявне çыхса Мартăна килтен çавăтса тухрĕç. Ĕне сукмакпа хăй тĕллĕн аванах пыратчĕ, сасартăк темиçе пăван тапăнчĕç. Вăл унталла-кунталла мăйракипе сулкалашма, хӳрипе çапкалашма пуçларĕ. Митюк çине чутах кĕрсе каятчĕ. Лисук туйипе хăмсарса аран лăплантарчĕ ăна. Хĕрача хупах çулçи татса илчĕ те ĕнепе юнашар утса пăвансене хăваларĕ. Юлашкинчен ывăнса çитрĕ. Чарăнса ĕнене курăк çитерме шухăшларĕç ачасем. Уйĕпех люцерна çитĕнет. Анчах ĕне пуçне те чикмерĕ, вăрăммăн ĕнĕрлесе ячĕ, уçă сассипе макăрчĕ. \ — Çук, — терĕ Митюк. — Çиес шухăш çук унăн. Эсĕ васкамасăр ут, эпир те хуллен пырăпăр. Чăтма çук шыв ĕçес килет ачасен, хĕвелĕ те вăйлах пĕçертет. Акă инçех мар пысăк пĕве курăнса кайрĕ. Ачасем шыва кĕреççĕ, пулă тытаççĕ кунта. Митюк ĕнипе йăмăкне унта илсе кайрĕ. <...>

Юлия НИКОЛАЕВА.

Материалсемпе туллин паллашас тесен...

www.hypar.ru