Комментари хушас

«Ачасем - пирĕн пуласлăх», - тетпĕр час-часах. Вĕсене сывă та таса çитĕнтерессишĕн ашшĕ-амăшĕ тем тума та хатĕр. Шел те, тепĕр чухне аслисем шухăшланă пек пулмасть çав: çут тĕнчене йывăр чирпе килнĕ пепке сахал мар вĕт. Чăн та, хальхи медицина чылайăшĕн инкекне сирме вăй çитерет. Çапах та уйрăм амак умĕнче вăл та халсăр. Тĕслĕхрен, остопетроз чирнех илĕпĕр. Тухтăрсем çирĕплетнĕ тăрăх - халăхра мрамор чирĕ текен амак сайра хутра кăна тĕл пулсан та /10 пин çын пуçне - пĕрре/ унăн серепинчен халĕччен пĕр ачана та çăлса хăварма май килмен.

Специалистсене ĕненес тĕк асăннă инкек Раççей регионĕсенчен Чăваш Енре, Мари Элра, тĕнчере Коста-Рика çĕр-шывĕнче ытларах тĕл пулать.

Çакă вара республикăри медицина общественноçне уйрăмах канăçсăрлантарать. Чăн та, ăна сирмешкĕн вĕсем хăйсенчен килнине пурне те тăваççĕ: сăлтавĕсене тĕпчеççĕ-тишкереççĕ, профилактика мероприятийĕсене пурнăçлаççĕ, чирлĕ çуралнисене сиплемешкĕн тĕрлĕ мелпе усă кураççĕ. Вĕсен ăсталăхĕ, пысăк профессионализмĕ те кун пек чухне пулăшаймасть иккен. Çĕнĕ кайăка кун çути парнеленĕ ашшĕ-амăшĕн тĕпренчĕкне хăйсенчен куçакан чир çакланасран чи малтан асăрханмалла. Пĕрлехи вăйпа кăна телейлĕ те сывă ăру çитĕнтерме май килĕ.

ЧР Сывлăх сыхлавĕпе социаллă аталану министерстви республикăри массăллă информаци хатĕрĕсен журналисчĕсем валли ирттернĕ пресс-конференцире хускатнă тĕп ыйту - остеопетрозран е мрамор чирĕнчен асăрханасси. Ăна сÿтсе явмашкăн ЧР сывлăх сыхлавĕпе социаллă аталану министрĕн пĕрремĕш çумĕ Татьяна Богданова, асăннă тытăмăн штатра тăман тĕп специалисчĕсем ача-пăча онкологĕ Сергей Яковлев, Екатерина Саваскина генетик, Лариса Ногтева педиатр, амăшĕсемпе ачасене медицина пулăшăвĕпе тивĕçтерекен пай ертÿçи Зоя Григорьева, Республикăри ача-пăча клиника больницин тĕп врачĕн çумĕ Татьяна Смелова, медицина наукисен докторĕ Александр Кириллов профессор, «Чăваш Республикинчи хĕрарăмсен канашĕ» общество организацийĕн председателĕ Ольга Зайцева тата остеопетрозпа чирлĕ ачасен амăшĕсем хутшăнчĕç.

Чăваш Енре ачасем йывăр чирпе çуралнине пула вилессине чакарассишĕн тĕллевлĕ ĕçлеççĕ: ăруран ăрăва куçакан амак пуррине палăртма неонаталь скринингĕ илеççĕ, пренаталь диагностикине, чирлĕ çуралнă пепкен тата хырăмри тĕвĕн аталанăвĕн мониторингне ирттереççĕ, медицинăпа генетика консультацийĕ параççĕ, республикăри сывлăх сыхлавĕн районсен хушшинчи центрĕсенче тата Шупашкарпа Çĕнĕ Шупашкар хулисенче пренаталь диагностикин 14 кабинетне уçнă.

Хăрушă та сайра тĕл пулакан тата ăруран ăрăва куçакан аутосомлă-рецессивлă остеопетроз çаклансан кĕлетке шăмми пирчекленет, патракланать, вăл хуçăлас хăрушлăх ÿсет тата шăмă мими юн туса кăлармашкăн çителĕксĕр хутшăнма тытăнать. Ку амакăн прогнозĕ пĕтĕм тĕнчипех ăнăçсăр, ăна тĕппипех сыватма май килмест. Медицина аталанăвĕн хальхи тапхăрĕнче сипленин тĕллевĕ - ачасен кун-çулне май пур таран тăсасси. Шăмă мимине трансплатацилени вĕсен пурнăç пахалăхне лайăхлатать паллах, çапах та чир-чĕр вилĕмпе вĕçленессинчен çăлса хăвараймасть.

Хальхи вăхăтра асăннă амака профилактикăламалли мероприятисене пуçаруллă ирттереççĕ. Тĕпрен илсен вĕсем аутосомлă-рецессивлă остеопетрозшăн яваплă генсене мутаци илсе çитерекен япаласене тупса палăртассипе çыхăннă. Чирĕн молекулăпа генетика енĕсене тĕплĕн тишкернипе республикăра ятарлă диагностика /унта пренаталь диагностикипе скрининг ирттерни те кĕреççĕ/ тытăмне туса хатĕрлеме май килнĕ. Çапла вара çамрăк мăшăрсенне остеопетроз генне малтанхи тапхăртах палăртма тата ачасем сыв мар çуралассине асăрхаттарма пултараççĕ.

Валентина СМИРНОВА