Архив - 16 Июл, 2015 - Хыпар

КĂЛАРĂМРА:

2015 – К.В. ИВАНОВ ÇУЛТАЛĂКĔ

Константин ИВАНОВ. Хальхи самана

Георгий ФЕДОРОВ. Тепре вулар-и «Нарспие»?

Юлия СИЛЭМ. Чĕрĕлĕх

ИЛПЕК МИКУЛАЙĔ ÇУРАЛНĂРАНПА – 100 ÇУЛ

ИЛПЕК Микулайĕ. Карпатра. Повесть

Хурлăханaм,: хурлăхан

Усăллă канашсем

Сăнавсем

Хăçан куçармалла?

Хурлăхан çинчен юрă та хывнă чăвашсем. Вăл космонавтсене те вăй кÿнине палăртаççĕ унта. Апла пулсан ку çырла пуриншĕн те усăллă, сиплĕ. Ахальтен мар çитĕннĕ çын организмне аскорбин йÿçекĕпе тивĕçтерес тесен талăкра 35-40 штук хурлăхан çимелле. Унсăр пуçне хурлăхан Е витаминпа та пуян. Вăл вара çамрăклăха упрама пулăшать. Унти фитонцидсем грипп вирусĕсене пĕтереççĕ. Пахчара çутçанталăк аптеки ÿсет тейĕн.

Хăшпĕр кăтарту тăрăх, хура хурлăхан çĕршывĕ - Ази. Анчах вăл Европăри чылай çĕршывра ÿсет. Унăн нумай сорчĕ Раççейре те çитĕнет.

• Пахчари кăтка пĕтерме авăртнă хĕрлĕ пăрăç пулăшать. Ăна кăткă йăви патне сапмалла. Вăл çавăн пекех купăста, хăяр хуртне те вĕлерет: 10 л шыва 100 г пăрăç ямалла, 2 сехет тытмалла, ÿсен-тăрана пĕрĕхмелле.
• Помидора чир-чĕртен упрама вĕлтĕрен шывĕпе шăвармалла.
• Купăста лĕпĕшĕ армутирен хăрать. Çавна май ăна пахчаçимĕç çине хумалла.
• Пÿлĕмри чечеке ÿсме çумăр шывĕ пулăшать.

• Пыл юхтарнă чух çынна ăна çитерсен хурт хунать теççĕ.
• Вĕлле шутне каламаççĕ, каласан - пыл хурчĕн шучĕ чакать имĕш.
• Пыл хурчĕ ырă çыннăн çеç хунать.
• Вĕлле хуртне куç ан ÿктĕр тесен карта çумне шăпăр тăратса хумалла.
• Пыл хурчĕсем сывлăшра сĕрлесе çаврăнсан лайăх çанталăк пулать.
• Вĕлле хурчĕ ĕрчетесси телей тăрăх теççĕ.
• Пыл çинĕ хыççăн шыв ĕçсен хурт ăнмасть теççĕ.

Чÿрече янахĕнче çулла та, хĕлле те чечек ешерет. Халĕ алă айĕнче тăпра пур чухне вĕсене куçарса лартасшăнччĕ. Анчах куршакри чечексене куçарма иртерех тесе ăнлантарчĕ кÿршĕ.

Нина Михайлова.

Муркаш районĕ.

Пÿлĕмри чечексене час-часах куçарса лартмаççĕ. Çамрăк, хăвăрт ÿсекен чечексене кăна çулсерен куçармалла. Пысăккисене, уйрăмах вăрах çитĕнекеннисене, темиçе çултан пĕрре куçараççĕ. Сăмахран, пальма, кактус, мирт тата ытти те пĕр куршакрах 3-5 çул е ытларах ÿсме пултараççĕ.

Пирĕшти пуль эсĕ, Кирилл...

«Конкурссене хутшăнсан хăвна тытма вĕренетĕн»

Савнă шкулăм Тавăтра

Çулла та чун шкулах туртать

Сывă пул, юратнă лагерь!

Хаваслă кану

Çуллахи илемлĕ вăхăт кама килĕшмĕ-ши? Кашниех çак самантра яла туртăнать.

Уçă сывлăш, пахчара ĕçлени, шыва кĕме кайни - хăйне евĕр савăнăç.

Ачаранах алĕçĕпе аппаланма пĕлнине мĕн çиттĕр ĕнтĕ? Хĕрачасем тĕрĕ тĕрлеççĕ, нуски-алсиш çыхаççĕ, арçын ачасем вара сĕтел-пукан ăсталаççĕ, кил-çурта йывăçран кас-каласа тунă эрешсемпе илемлетеççĕ… Паллах, тĕпренчĕкĕсем ашшĕ-амăшĕнчен чылай тĕслĕх илеççĕ. Çапах шкулти ятарлă кружоксен те витĕмĕ пурах.

Тавăт вăтам шкулĕ - районти пысăк шкулсенчен пĕри. Паян кунта 168 вĕренекен пĕлÿ пухма çÿрет. 2008 çулта ăна Чăваш АССРĕн тава тивĕçлĕ, РСФСР халăх артисчĕн Б.С.Марков ятне панă. Шупашкарти Оперăпа балет театрне уçаканĕ, паллă артист тата драматург шăпах çак шкултан вĕренсе тухса Чăваш çĕрĕн паллă çынни пулса тăнă.