Архив - 10 Фев, 2015

Семен Матвеевич Ислюков хăйĕн пурнăçĕпе ĕçĕ-хĕлĕ çинчен ятарлă асаилÿсем хăварман. Çапах хăй виличчен пурнăçĕнчи пĕлтерĕшлĕ самантсем çинчен «Аиф-Чувашия» кăларăмра каласа кăтартма килĕшнĕ.

С.М.Ислюков çуралнăранпа 100 çул çитнĕ май

Капмар Шупашкарăн тĕп урамĕсенчен пĕри - Ленинград урамĕ. Вăл Я.Ухсай ячĕллĕ Культура керменĕ тĕлĕнчен пуçласа аялалла, Атăл хĕрринелле, залива çити тăсăлать. Çак урамри çуртсенчен пĕрин çинче Асăну хăми пур. Вăл аякранах курăнать. Унта шĕкĕр хуламăр çине, Чăваш театрĕн мăнаçлăн курăнса ларакан çурчĕ çине вичкĕн куçĕсемпе шухăшлăн тинкерекен çыннăн барельефне вырнаçтарнă. Аялта чăвашла тата вырăсла çапла çырса хунă: «Çак çуртра 1964-1998 çулсенче Чăваш Енри патшалăхпа обществăн паллă деятелĕ С.М.Ислюков пурăннă

Хĕрлĕ Чутай районĕнче çуралса ÿснĕ виçĕ çын - Алексей Анисимович Захаров сержант /Шулю ялĕ/, Степан Павлович Плисов радист /Ишеккасси/, Иван Николаевич Коннов сержант /Штанаш/ - Флеров ертсе пынă "Катюша" батарейинче çапăçнă.

Çĕнĕ Шăхранта пурăннă Яковлевсен çемйинче ывăл хыççăн ывăл çуралнă. Пурне те пурнăç çулĕ çине кăларнă Дария Осиповнăпа Василий Яковлевич. Кашни ачиех çар службинче пулнă. Ĕçе пурте пĕчĕкренех кÿлĕннĕ. Каярах пĕрисем хулара заводсенче ĕçленĕ, теприсем - тăван колхозра. Ашшĕ, Василий Яковлевич, хăй вăхăтĕнче Волынски полкра хĕсметре тăнă, çакна çирĕплетсе ăна ятран çырнă паллă та панă. Салтакра, выçлăх çулĕсенче сывлăхĕ хавшанăран вăл 1936 çулта пурнăçран уйрăлнă.

Тăван çĕршывăн Аслă вăрçи Совет Союзĕ çĕнтернипе вĕçленнĕ пулин те тĕнче мирлĕ пурнăç çулĕ çине тухайман-ха. Инçет Хĕвел тухăçĕнчен çаплах хĕç-пăшалпа хăмсарнă. Ялтăри конференци килĕшĕвне тĕпе хурса халĕ çеç нимĕç фашисчĕсене çапса аркатнă патшалăх ертÿçи Иосиф Сталин Япони милитарисчĕсене хирĕç вăрçă пуçласси çинчен пĕлтернĕ. Совет Çарĕсем кĕçех Квантун çарĕ тытса илнĕ Манчжурие хăтарма тытăннă.

1941 çулхи июнĕн 22-мĕшĕнче пуçланнă хăрушă вăрçă çĕршывăн анăç чиккинчи халăха питĕ пысăк йывăрлăха кĕртсе ÿкернĕ. Мирлĕ пурнăçпа пурăнакан çынсен тăван килĕсене пăрахса хĕвел тухăçнелле, Мускав еннелле куçса кайма тивнĕ. Май пулнисем çеç çапла тума пултарнă, нумай-нумай çын тарса тухаймасăр фашистсем ярса илнĕ çĕртех тертленнĕ. Вăрçă хĕрсе пынăçемĕн тăшман СССР территорине шаларах та шаларах кĕрсе пынă. Çавăнпа эвакуациленнĕ çынсен шучĕ ÿссех тăнă.

Шупашкарта пулнă хыççăнхи шухăшсем

Нумаях пулмасть Казахстанри Акмола облаçĕнчи Кокшетау хулинче «Чăваш этнокультура центрĕ» чăмăртаннă. Унăн пултарулăх ертÿçи пулма Казахстан Республикин искусствăсен тава тивĕçлĕ деятельне Валерий Тарасова суйланă.

Иркутск мэрĕ 2014 çулта пысăк çитĕнÿсем туса хулара палăрнă çынсемпе тĕл пулнă. Н.М.Загурский ячĕллĕ музыка театрĕнче иртнĕ «Вăхăт. Пулăмсем. Çынсем» уяв каçне 700 яхăн пултаруллă çын пухăннă. Çак чыса тивĕçнисен йышĕнче чăвашсем те пур.

Çулталăк сисĕнмесĕрех иртсе кайрĕ. Тинтерех çеç Культура çулталăкне кĕнĕччĕ, вăл та хыçа юлчĕ. К.В.Иванов çулталăкне /Раççейре - Литература çулталăкĕ/ те кĕтĕмĕр.

Мĕнпе асра юлчĕ яланлăхах историе юлакан самант /тĕнче кун-çулĕшĕн, этемлĕх тапхăрĕшĕн çулталăк чăнласах самант çеç/?