Архив - Тантăш

Вăхăт иртрĕ, лару-тăру лăпланчĕ, çавăнпа хăрушла вăрттăнлăха уçса парар. Чÿкĕн 16-мĕшĕнче Шупашкар чутах сирпĕнсе каятчĕ: мĕнле тĕрĕс-тĕкел юлчĕ чун юратнă хула - никам та пĕлмест, наука та вăйсăр - ним те калаймасть.

Массăллă информаци хатĕрĕсем тăтăшах гиперборейсем пирки сăмах хускатаççĕ. Гиперборея çĕр-шывĕн йĕррисене те тупнă пулать, вĕсене «пайлама» тытăннă та ĕнтĕ. Чăвашсене ку енчен ăннă. Вĕсене официаллах гиперборейлатнă. Тăван халăха çурçĕрлетекенĕ - Мăн Маркара (Анаткас Марка, Çатра Марка) çуралса ÿснĕ гидрограф, геодезист К.Петров - паллă полярник, И.Папанинăн ĕçтешĕ.

Канаш хулинчи 6-мĕш шкулта кĕçĕн классене вĕрентекен Людмила Алексеевна Федорова шăпăрлансемшĕн иккĕмĕш амăшĕ. Ăна пурте чун-чĕререн юратаççĕ. Унăн ăса вĕрентсе каланă кашни сăмахне ăша хываççĕ пĕчĕкскерсем.

Ачасем кăна мар, вĕсен ашшĕ-амăшĕ те пултаруллă педагога сума сăвать. Ахальтен мар ĕнтĕ кашни хăй тĕпренчĕкне унăн класне яма тăрăшать. «Людмила Алексеевна шăпăрлансенчен çирĕп ыйтать, дисциплинăна та пăхăнма хистет. Çакă ачасене вĕренÿре çитĕнÿсем тума пулăшать», - теççĕ аслисем хавхалануллăн.

Кам ĕмĕтленмест пуль малтисен ретĕнче пулма/ Паллах, пурте! Пĕрисем спортра умлăн-хыçлăн çитĕнӳ тăваççĕ те хăйсен кăтартăвне ӳстерсех пыраççĕ. Теприсем вĕренӳре палăрма тăрăшаççĕ: пĕлӳ тĕнчине май килнĕ таран парăнтарса шкулти предмет олимпиадисене хутшăнаççĕ, район шайĕн-че шкул чысне хӳтĕлеççĕ.

Ача-пăча чĕр чунсене юратни каламасăрах паллă. Анчах эпир, вăл шутрах ашшĕ-амăшĕ те, вĕсене хамăрăн чун ăшшине çителĕклĕ пама пултаратпăр-ши/

Те çиччĕре, те саккăрта пулнă ун чухне, çуралнă Хачăк ялĕпе юнашар юхса иртекен Ункăра кушак çурине ишме вĕрентме пикентĕм. Теплерен çакна атте асăрханă. Пĕчĕк чĕр чуна çырана илсе тухсанах вăл ман хăлхана çатăр! пăрчĕ. Эх, мăнтарăн хăлхи, мĕнле чăтнă-ши/ Тĕслĕхрен, пĕрремĕш класра чухне «Çĕнĕ çул елки» сăвва атте хăлхаран турта-турта пăхмасăр калама вĕрентмен пулсан «пиллĕк» илеймен пулăттăм.

«Ывăлĕ ашшĕнчен, хĕрĕ амăшĕнчен тĕслĕх илет», _ теççĕ. Юратнă çывăх çыннисене кура камăн вĕсем пек пулас килмĕ ĕнтĕ?

1961 çулхи чÿк уйăхĕн 5-мĕшĕ. Сĕнтĕрвăрри районĕнчи Хуракасси шкулĕнче кĕçĕн классем уява хатĕрленнĕ. Аслă классем вара каç енне ташă каçĕ ирттерме ĕмĕтленнĕ.

Катя пур çĕрте ялан хаваслă. «Сăмахне ăçтан тупать-ши?» - тĕлĕнеççĕ юлташĕсем ăна итленĕ май вар хытиччен кулса. Шÿт туйăмĕ питĕ пысăк пулнăран-ши, сăмахшăн кивçене кайман хĕр ача нихăçан та тунсăхлама памасть.

«Ялан кулакансем нумай пурăнаççĕ, эсĕ кун пек хаваслăхпа часах вилĕмсĕр пулса тăрăн ĕнтĕ», - тенĕччĕ ăна Оля тусĕ шÿт- ле-шÿтле. Тен, чăнах та çапла пулĕ/