Архив - Тантăш

"Уфа" сăмах пĕлтерĕшне тĕрлĕ тĕпчевçĕ тĕрлĕ ăнлантарать. Пĕрисем "уба" авалхи тĕрĕк сăмахĕнчен /вăл "сăрт", "тĕмеске" тенине пĕлтерет/ пулса кайнă теççĕ. Тепĕр ушкăна кĕрекен тĕпчевçĕсем Уфа ятлă юхан шывăн авалхи "Уппа" ятран пулнă теççĕ. Пушкăртсен "Упай" йăх-несĕл ятран та пулма пултарнă текен сăмах-юмах та пур.

Çичĕ уйăхра Шупашкарта çут тĕнчене çав тери имшеркке те нишлĕ килнĕ София Дробаха. Ашшĕпе амăшне хытă пăшăрхантарнă вăл. Унăн чылай вăхăт больницăра сипленме тивнĕ. Килтисем пĕчĕкскере ачашшăн Софа тесе чĕнме тытăннă.

Урама уçăлтарма тухсан чылайăшĕ хĕр ача йăтнă çамрăка шăтарасла пăхнă.

Ăна гитлеровецсем икĕ хутчен пурнăçран уйăрма хăтланнă. Икĕ хутĕнче те хĕр ача вилнĕ тесе шухăшланă. Вăл чĕрĕ-сывă пулнине нумай çул хушши юлташĕсем те пĕлмен. Ăна халалласа палăк та лартнă.

Нумай пулмасть алла хĕрлĕ диплом илнĕ Инна Васильевăн акă тепĕр савăнăç çитнĕ. Пенза облаçĕнчи Пĕтĕм Раççей дартс ăмăртăвĕнче вĕсен ушкăнĕ пĕрремĕш вырăн çĕнсе илнĕ.

Амăшĕпе çеç пурăнакан Саша Александрова пĕччен чухне яланах тарăн шухăша путать. Питĕ тухтăр профессине алла илес килет унăн. Çавăнпа шкулта та тăрăшса вĕренет, «5» паллă илмессерен амăшĕ умĕнче хăпартланать.

Республика тулашĕнче сахал мар чăваш пурăнать. Вĕсенчен вĕренмелли, тĕслĕх илмелли те чылай пирĕн. «Наци харпăр ăнлавне туйман халăх тислĕкпе танах, ун çинче ытти халăхсем вăй илеççĕ», – тенĕ П.А.Столыпин. Ку тăрăхри чăвашсем вара тымарсене манмаççĕ, чĕлхене те пĕтме памаççĕ.

Етĕрне районĕнчи Мăн Явăш шку- лĕнче дежурство эрни пырать. Çак вăхăтра ачасем çурт-йĕр таврашне тирпей-илем кÿреççĕ, йăрансене çум курăкĕнчен тасатаççĕ. Аслисене пысăк пулăшу кÿреççĕ.

(Вĕçĕ. Пуçламăшĕ иртнĕ номерте)

***

Командир – питĕ çирĕп кăмăллăскер. Пĕтĕмпех ыйтса тĕпчерĕ. Арçын ача йăлтах каласа панă хыççăн «атте» пĕрене татăкĕ çине вырнаçрĕ те çÿçне аллисемпе хускатса пĕр вăхăт урайĕнчен куç илми шухăша кайса ларчĕ. Сăмах та чĕнмерĕ, вăрманта тупнă ача çинчен мансах кайрĕ тейĕн. Борька чышки çине ÿсĕрсе илчĕ. «Атте» арçын ача çине тинкерчĕ, ăна тупса килнĕ каччăна çапла хушрĕ:

Диана Терентьевăшăн çуллахи кунсем – чи илемлисем. Ирĕклĕ туять вăл хăйне! Кунĕ- пе таçта та çитсе килет. Тусĕ-семпе вăрмана çÿреççĕ, пĕве хĕрне васкаççĕ, килтисене пулăшаççĕ.

Хула хĕрĕ паян та кукамăшĕ патĕн-че ялта. Ăна тĕрлĕ ĕçре пулăшать.

Хаваслă çу кунĕсене кашни ача асра тытĕ, вĕсене вăл часах манаймĕ. Канма, сывлăха çирĕплетме, çĕнĕ туссем тупма пулать-çке çак тапхăрта. Хăшĕсем шкулти лагерьсенче канчĕç, теприсем ашшĕ-амăшĕпе е тăванĕсемпе аякри вырăнсене çитсе унти илеме курса савăнчĕç.