Архив - Хресчен сасси

Пирĕн хуçалăх çамрăк-ха, 2009 çулта йĕркеленчĕ вăл. Çĕр улми лаптăкĕ 25 гектарччĕ.Техники те пулман темелле: пĕр тракторпа комбайн хире тухнă. Çапах пуçа усман, хамăр мĕн тума пултарнине ĕçре кăтартас туйăм вăйлăччĕ. Тыр-пул, пахча çимĕç çитĕнтерес ăсталăх ÿссе пычĕ, майĕпен ура çине тăтăмăр.

"Красноармейскисем кахал мар, ялĕсем ватăлаççĕ. Кашни çурт урлă – дача. Çамрăксем сахал. Каччисем пулсан та çемье çавăрмаççĕ. Халăхăн çавăнпа выльăх шучĕ чакать", – ăнлантарать район администрацийĕн ял хуçалăх пайĕн пуçлăхĕ Сергей Молотков. Çĕннине пĕлтермест анчах вăл калани шухăша ярать. Çулталăксерен ял çынни 252 пуç (пĕлтĕр ялсенче ĕне шучĕ шăпах çавăн чухлĕ чакнă) выльăх çухатсан малашне ĕне муклатнине, сурăх мекеклетнине илтеймĕпĕр те-ши?..

Красноармейски районĕнчи Упири вăтам шкул ытти пĕлÿ çуртĕнчен теплица тата пĕчĕк ферма пуррипе уйрăлса тăрать. Теплицăра тĕрлĕ чечек калчи ÿстереççĕ. Вĕсене хăйсем валли çеç мар, сутмалăх та çитĕнтереççĕ.

Тупăш кÿретех

«Кăçал фермăра 6 сысна. Маларах 40 пуç тытни те пулнă, – терĕ шкул директорĕ Юрий Федоров. – Хăш-пĕр çул вăкăрсем тытатпăр. Выльăх апачĕ валли виçĕ гектар çĕр пур. Унта нумай çул ÿсекен курăк акнă. Ăна пуçтарса кĕртме техника çителĕклĕ».

Сысна ашĕпе столовăйĕнче усă курмаççĕ. Какая ял халăхне, вĕрентекенсене сутаççĕ.

Паллах, выльăх-чĕрлĕх сасси. Ĕне тытсан, сысна усрасан, хур-кăвакалпа чăх-чĕп ĕрчетсен сĕтел те яланах тулли, ытлашшине сутса укçа-тенкĕ те тума пулать. Ĕне усраканăн тути çуллă тесе ахальтен каламан ĕнтĕ ватăсем.

Район центрĕнчен чи аякра вырнаçнă ялсенчен пĕринче _ çирĕм киллĕ Канаш паççулккинче _ Шăмăршă ялĕнчи чухлĕ выльăх-чĕрлĕх усраççĕ тенине ĕненетĕр-и? Хам та малтанах шанасшăн марччĕ, анчах кайса курсан, чăваш каланă пек "тытса пăхсан" чăн сăмахăн суйи çуккине куçпа пăхса ĕнентĕм.

Манăн пӳрере киста, пĕверте гемангиома ӳссе ларнă. Çавсене мĕнле пĕтермелле-ши?

Лидия Белова. Куславкка районĕ. Пăрмас ялĕ.

1.  Ăвăс хуппине аш арманĕпе авăртмалла, ăна кунне 3 хут, апат умĕн, çуршар кашăк çимелле, шывпа сыпса ямалла. Икĕ эрне сипленнĕ хыççăн пĕр эрне тăхтамалла.

Чăваш Ен наци телерадиокомпанийĕн çĕнĕ ертӳçипе Александр Магаринпа тĕл пулма редакцие килнĕ çыру хистерĕ:

"Эпир, республикăн кăнтăр районĕсенче пурăнакансем, чăваш наци телекуравне пăхаймастпăр. Хусан пирĕнтен виç çĕр çухрăмра, анчах унăн передачисене тытма пулать. Пирĕн ун пек тума май çук-ши вара?

Эпир илтнĕ тăрăх - 2015 çулта ялта пурăнакансен пенсийĕ хăпармалла. Камсен хăпарать-ши? Ялтисем те тĕрлĕ ĕçре тăрăшаççĕ-çке. Калăпăр, фермăрисен укçи пысăкрах, бригадăрисен - сахал. Çав вăхăтрах бригадăра ĕçлекен пулмасан ферма выльăхĕ те тутă пулмĕччĕ.

Ĕмĕрĕпе колхозра ĕçленĕ эпир, укçине питĕ сахал илнĕ. Паллах, пенсийĕ те пĕчĕк. Кашни пусĕ шутра. Çавăнпа камсен пенсийĕ ÿснине пĕлесчĕ.

Халăх йышĕ ÿстĕр

Укçа пурнăç патши пулса тăчĕ, унсăрăн хресчен малалла утăм тăваймасть, машина-трактор çĕр сухалаймасть, уй-хир карапĕ тырă выраймасть. Ял хуçалăх специалисчĕсем палăртнă тăрăх – кăçал çур аки ирттерме республикăна 1466,2 млн тенкĕ кирлĕ, çав шутра 902,2 млн тенкĕ кредит. Кун пирки Чăваш Республикин агропромышленноç комплексĕн ыйтăвĕсемпе ĕçлекен правительство комиссийĕпе Ял хуçалăх министерствин коллегийĕн пĕрлехи ларăвĕнче пĕлтернĕ. Унта иртнĕ çулхи ĕç кăтартăвĕсене пĕтĕмлетнĕ, çурхи акана тĕплĕ хатĕрленсе йĕркеллĕ ирттерсе ямалли çинчен калаçнă.

Хăйсен ĕçĕнче çав тери пултаруллă, ăслă пуçлăхсем пушă вăхăт тупăнсанах çут çанталăкра пулма тăрăшаççĕ, ытларах чухне – пĕччен, вĕсене никамăн та чăрмантармалла мар. Пуçлăхсене çеç-и, пурне те илĕртет тĕнче илемĕ. Малалла ĕçлеме çын çут çанталăкран вăй илсе шухăш-кăмăлне тасатать, пурнăç çине çĕнĕлле пăхать. Тамăкĕ те, çăтмахĕ те таçти леш тĕнчере мар, хамăр пурăнакан çĕр çинчех иккен. Элĕк районĕнчи Антоновка выççăлкки – çăтмах вырăнсенчен пĕри. Вăрман варринче вун икĕ çурт ларать, анчах унта Ивановсен çемйи кăна тавралăх илемĕпе киленсе пурăнать.