Архив - 2014 - Хресчен сасси

Раççей ял хуçалăх надзорĕн республикăри управленийĕн специалисчĕсем палăртнă тăрăх – хăш-пĕр хуçалăхра вăрлăх сортне те палăртмаççĕ.

Мĕн шăтса тухĕ-ши?

Тĕрĕсленĕ 437 (13,36 пин тонна) партирен 39-ăшĕ (0,59 пин тонна) паллă мар сорт пулнă. 11-ĕшĕ (0,37 пин тонна) патшалăх стандарчĕпе килĕшсе тăман. 118-ăшĕнне (2,61 пин тонна) сортне кăна мар, шăтаслăхне те тĕрĕслеттермен.

"Çурхи акана ирттерсе ярăпăр-ха. Пĕр-икĕ эрнене чăтма пулать. Акса ÿстернине пухса илесси пуçа хыçтарать", – тетчĕ ертÿçĕре ĕçлекен пĕлĕшĕм. Тĕрĕсех каланăн туйăнать, анчах кашни ĕççи – яваплă, шанчăка тÿрре кăлармалли тапхăр. Кăçалхи çур акире кама ытларах шанма пулать тесен Сĕнтĕрвăрри районĕнче вăрах шухăшламаççĕ. Ăнăçлă ĕçлекен, паха тыр-пул туса илекен ху­çалăх кунта йышлă мар.

Гаврил Алексеевич Кореньков – Каринкке Кавĕрли – чăвашсен çыруллă поэзине пуçаракансенчен пĕри, педагог, куçаруçă, шкул учебникĕсен авторĕ. Куславкка чăвашĕ. Кивĕ Тĕрлемес ялĕнче 1884 çулхи ака уйăхĕн 5-мĕшĕнче çуралнă. Лара-тăра пĕлмен ача çирĕп сывлăхлă ÿснĕ.

Ĕлĕкрех, эпир ача чух, чăваш ялĕсенче хуçасăр килсем пулманпа пĕрех. Нумай ачаллă çемьесенче пурăнакансем кĕçĕн шăллĕне тĕп киле хăварса уйрăлса тухса çĕнĕрен хуçалăх çавăрнă. Тĕпрен илсен, тăван ялтах. Хуçалăх çавăрма вырăн илме хальхи пек йывăр пулман. Ял хуçалăхĕнче кашнине валлиех ĕçĕ тупăнсах пынă. Ан ÿркен кăна.

Иртнĕ çул пирĕн анкартинче вуçех те çĕр улми пулмарĕ, утă уйăхĕнчех аври хăмăрланса типсе ларчĕ. Паранки вара нимĕн чухлĕ те тухмарĕ. Пур пек çĕр улми те пĕтĕмпех шăтăк. Ăçтан тупăннă хытă хурт – пĕлместĕп. Тислĕк çуккипе тата горчица пирки питĕ лайăх удобрени тенипе умĕнхи çул çавна акса хăварнăччĕ, хĕле кĕриччен ăна çулмасăрах чĕре чавса варăнтартăмăр. Çуркунне ытти чухнехи пекех çĕр улми лартрăмăр. Горчицăна пула çапла хур куртăмăр-ши?

Хăш-пĕр журналта çине-çинех çĕр улми çеçкине татмаллине çыраççĕ. Анчах мĕншĕнне ăнлантармаççĕ.

Ака уйăхĕн 1-мĕшĕнчен социаллă пенсисем 17,1 процент ÿсеççĕ, федераци çăмăллăхĕсемпе усă куракансене уйăхсерен паракан тÿлевсем тата соцпакет хакĕ – 5 процент, ĕç пенсийĕсен страхлав пайĕ нарăс уйăхĕнчи ÿсĕмрен 1,7 процент пысăкланать. Çапла пĕлтерет Раççей Пенси фончĕн Чăваш Енри уйрăмĕ.

Чăваш Республикинче социаллă пенсин вăтам виçи 947 тенкĕ ÿссе 6522 тенке çитет, инвалид ачасен тата ачаранпах пĕрремĕш ушкăн инваличĕ шутланакансен – 1515 тенкĕ ÿссе 10376 тенке.

Пуян çынсем кăна усăллă апат-çимĕç çиме пултараççĕ. Пирĕн пеккисен вара мĕн тумалла?

Светлана Орлова.

Кÿкеç витĕр иртсе Канаша çитетĕн-и е Сăр кĕперĕ урлă каçса Етĕрнене сывлăх сунатăн-и – пур тăрăхра та чĕрĕлĕх палли. Районсен ĕçĕ-хĕлне туллинрех кăтартас тĕллевпе çĕнĕ рубрика уçас терĕмĕр. "Район ертÿçин пĕр кунĕ" ярăм чăваш хресченĕн паянхи пурнăçне, шухăш-ĕмĕтне анлăрах сăнлама май парĕ.

Пĕчĕк Мĕтри (Дима) иккĕ те тултарман-ха, анчах килти выльăха пит аван паллать. Акă пĕрле чиксе тухнă "Хресчен сасси" хаçат лекрĕ унăн аллине. Тепри туртса çурма хăтланатчĕ пулĕ, ку вара хăйĕн чĕлхипе тÿрех килти выльăха шырама пикенчĕ. Вăкăр ÿкерчĕкне курчĕ те "мукшăн" йăл кулса хĕпĕртерĕ.

Тăвай районĕнчи Тăрмăшри çыхăну уйрăмĕнче виçĕ почтальон ĕçлет. Анжела Бикинина, сăмахран, çак ĕçре вунă çул вăй хурать. Вăл кашни кунах 200 киле хаçат-журнал салатать. Кунсерен 8-9 çухрăм утма тивет унăн. Çитменнине тулли сумкăпа. Хаçат-журналсăр пуçне тавар та йăтмалла.