Архив - 28 Мая, 2015 - Хыпар

Йывăç кĕлĕ усăллă

Çимĕк - Троица

Пÿртпе юнашар вите лартма юрамасть

Кăткăран хăтăлма

Чылай пахчаçă килте экологи тĕлĕшĕнчен таса пахчаçимĕç çитĕнтерме тăрăшать. Химисĕр çитĕнтернĕ çимĕç тути те те­хĕмлĕреххине палăртаççĕ çынсем. Çав хими препарачĕсене мĕнпе улăштарма май пуррине нумайăшĕ пĕлмест. Çавăнпах çут­çанталăк панă паха удобрени тепĕр чухне ĕçе кĕреймест.

Йывăç кĕлнех илер-ха, тĕс­лĕхрен. Кил-тĕрĕшре ну­май хуçа пахчара йывăç-тĕм каснă хыççăн туратсене çÿп-çап купине пăрахать. Типĕ туратсене çунтарсан вара питĕ паха удобрени тума пулать.

Кăçал Çимĕк ир килет: çу уйăхĕн 31-мĕшĕнче. Ĕлĕк чăвашсем Çи­мĕк уявланă. Çулла пуçламăшне, тĕнче чĕрĕлсе ешернине, çурхи ĕçсем вĕçленнине палăртакан уяв пулнă вăл. Чăвашсем Православие йышăннă майăн Çимĕк Троицăпа пĕрлешсе кайнă. Троица христанствăри вуникĕ сумлă уявсенчен пĕри. Ăна Мăнкун /Пасха/ хыççăн 50 кунран уявлаççĕ.

"Ялта пирĕн 15 сотка çĕр пур, ăна пире 1990 çулсенче панă. Унта эпир пÿрт лартнă. Пахчара веçех туса илетпĕр. Çулла ялта пурăнатпăр /май уйăхĕнчен пуçласа сентябрь вĕçĕччен/, хĕлле - хулара. Çуллахи вăхăтра ачасем те мăнуксемпе килсе çÿреççĕ. Анчах ялта, пÿртре çывăрма, пахчана тухма та питĕ шăршлă. Мĕншĕн тесен пирĕн пÿртпе юнашар чикĕре кÿршĕсем икĕ çул ĕнтĕ чăхсем усраççĕ. Вĕсен енчен çил вĕрсен вара пушшех те сывлама май çук...

Пахчара кăткă ытлашши ĕрчесе кайни пахча тухăçне палăрмаллах чакарать. Кăткă хăй çеç мар, уй пыйтине /тля/ ĕрчетме те ăста.

Кăткăсем ытларах çеремленнĕ çĕрте пурăнаççĕ. Тăпрана кăпкалатса тăрсан, паллах, вĕсем урăх çĕрелле куçса вырнаçаççĕ. Йăвана ялан çĕмĕрсе тăни кама килĕштĕр?

Йывăçсене кăткăран хÿтĕлемешкĕн çăра извеç хутăшĕ пулăшать. Йывăç вуллине тата ун тавралли çĕре те извеçпе сăрламалла. Кăткă тĕмĕсене тĕппипе аркатмалла, унта извеçпе кĕл сапмалла.