Архив - 2013 - Çамрăксен хаçачĕ

Чăваш Республикинче 128 наци çынни тата 8 этнос ушкăнĕ пурăнать. Вĕсен йышĕнче Шупашкара пĕлÿ пухма килнисем пур. И.Я.Яковлев ячĕллĕ Чăваш патшалăх педагогика университетĕнче Тува Республикинчи яш-хĕр те вĕренет. Вĕсенчен пĕринпе - Аялга Биче-оолпа - паллашма тÿр килчĕ.

Телекуравра ток-шоу йышланчĕ. Пĕрремĕш каналпа Андрей Малахов ертсе пыракан «Пусть говорят» йышшине халăх уйрăмах кăмăллать. Ку проектсенче пурнăçри çивĕч ыйтусене сÿтсе яваççĕ, халăха хумхантаракан пулăмсене тишкереççĕ. Чăвашăн та каламалли шухăш чылай. Ăна хумхантаракан ыйтусене Чăваш наци телекуравĕн «Çапла пултăр!» ток-шоура хускатаççĕ.

Раштавăн 1-мĕшĕ - Пĕтĕм тĕнчери СПИДпа кĕрешмелли кун. Специалистсем паян ВИЧ-инфекци ертме пултаракан çынсен ушкăнне палăртмаççĕ. Хăй вăхăтĕнче, 5-10 çул каялла, çак йыша “каçхи лĕпĕшсене”, инçе çула çÿрекен водительсене, наркомансене, гомосексуалистсене кĕртнĕ пулсан халĕ пачах ун пек мар. Ара, этем иммунитетне пĕтерекен чир ятарлă йĕркене пăхăнман кирек мĕнле çынна та çапса ÿкереет-çке. Хăй ĕмĕрĕнче ВИЧ-инфекциллĕ пĕртен пĕр арçынпа пĕр хут çеç сыхлав хатĕрĕсĕр савăшнă хĕрарăма та.

Чÿкĕн 25-мĕшĕнче ЧР Правительство çуртĕнче Патшалăх Канашĕн ĕçченĕсем ют çĕр-шывсенчен килнĕ çамрăк журналистсемпе тĕл пулчĕç. «Диалог культур» медиа-форум кăçалхипе 8-мĕш хут иртет. Тĕрлĕ патшалăхри çамрăк журналистсем Раççейри хуласене çÿресе унти пурнăçа сăнаççĕ, тишкереççĕ, хăйсен çĕр-шывне таврăнсан кун пирки каласа параççĕ, çыраççĕ. Форума тăван тăрăхĕнче палăрнă пултаруллă специалистсене явăçтарнă. Кăçал Раççее Молдова, Украина, Беларуç, Армени, Кăркăсстан, Таджикистан, Узбекистан çĕр-шывĕсенчен телекурав, радио хыпарлав тата хаçат-журнал ĕçченĕсем çитнĕ. Пурĕ пĕрле - 26 çамрăк.

Раштав уйăхĕн 3-мĕшĕ - Пĕтĕм тĕнчери сусăрсен кунĕ. Ăна ПНОн тĕп ассамблейи халăх сусăрсене пулăштăр, вĕсен пурнăçне çăмăллаттăр тесе йышăннă. Пĕтĕм Раççейри инвалидсен обществин Чăваш Енри уйрăмĕнче, унăн ертÿçи Маргарита Кузьминых каланă тăрăх, 9 пине яхăн çын тăрать. Вĕсенчен пĕри - инвалидсен «Феникс» физкультурăпа спорт клубĕн директорĕ Юрий Степанов. Мĕн тÿсме тивет-ха унăн? Мĕнле тĕллевпе пурăнать арçын?

ФСИНăн Чăваш Енри управленийĕн ĕçченĕсем судпа айăпланнă тăванĕсемпе черетлĕ тĕл пулу ирттерчĕç. Зала пухăннисене пурне те пĕр хуйхă пĕрлештерчĕ: пĕрин - ывăлĕ, теприн пиччĕшĕ, виççĕмĕшĕн амăшĕ йĕплĕ пралук леш енне лекнĕ. Тĕл пулура кашнинех хăйне пăшăрхантаракан ыйтăва уçăмлатма май пулчĕ.

Пулăшас тĕллевпе

Шупашкарта пурăнакан Максимилиан Севастьянов ача чухнех пурнăçра мĕн кирлине пĕлнĕ. Вăл вĕренÿре çеç мар, кирек епле ĕçре те яваплăха туйнă. Çавăнпах ытти тантăшĕнчен уйрăлса тăнă. Кашни кун валли план тунă, хăйĕн ÿт-пĕвне çамрăкранах пиçĕхтернĕ.

Чăваш халăх поэчĕ Александр Алка çуралнăранпа 100 çул çитрĕ

Çемьере кĕтнĕ ача çурални яланах савăнăç кÿрет, ашшĕ-амăшне телей парнелет. Куç хупман каç тăтăшах пулсан та пепке йăл кулма тытăнни, шăлĕ тухни, вăл утма-калаçма хăнăхни кăмăла çĕклеççĕ - ача ÿсет-çке, мăн çын пулать. Мăшăр пĕр харăсах икĕ ачана алла тытни тăтăшах тĕл пулать, анчах хĕрарăм кăкăр айĕнче виçĕреш йăтса çÿрени - тахçан пĕрре çеç.

Пĕр пĕлĕшĕм хурланса калаçрĕ: «Лайăх çемьере çитĕнтĕм, аслă пĕлÿ илтĕм, ют çĕр-шывсене час-часах каятăп. Кунĕн-çĕрĕн ĕçленипе шалу пысăк тÿлеççĕ. Атте-анне пулăшнипе, хам тăрăшнипе хулара хваттер туянтăм, анчах çемье çавăрмашкăн йĕркеллĕ каччă тупаймастăп. Вăхăчĕ улшăнчĕ-ши? Е пурнăçа ăнланми пултăм-ши? Паллашатăп та тĕлĕнетĕп: йĕкĕтсем эрех ĕçеççĕ, пирус туртаççĕ... Нумаях пулмасть 23 çулти Сашăпа çывăх калаçрăм. Вăл нумай укçа выляса илес тĕллевпе вăхăтне букмекер кантурĕнче ирттерет. Пĕррехинче мана уçăлма чĕнчĕ те тусĕсемпе паллаштарма кафене илсе кайрĕ.