Архив - 11 Янв, 2014 - Хыпар

Хамăрăн хушамат мĕнле пулса кайни пирки шухăшласах кайман. Шупашкарта пурăннă Валентин тете хăй сывă та таса çÿренĕ чухне Патăрьел салинчи çывăх тăван патне 23 çул каялла янă çыру аллăма лекмен тĕк чăнлăха пĕлес те çукчĕ-и тен?
Аттен пиччĕшĕ Микуль /вăл Мускавра пурăннă/ хăй виличчен,1980 çулта, Валентин тете патне янă хыпарта унчченхи хушамата /Никифоровпа çÿренĕ/ хамăр шухăшланă пек Якур мар, Леркка улăштарни çинчен пĕлтернĕ.

Çулталăк вĕçĕнче кирек мĕнле тытăмра та ĕçе пĕтĕмлетесси йăлана кĕнĕ. Çĕнĕ çул пуçламăшĕнче вара - вĕсемпе тĕревленсе малашлăх тĕллевĕсене палăртаççĕ. Ĕнер ЧР Правительство çуртĕн¬че иртнĕ «çавра сĕтел» те çирĕплетрĕ çакна.

Юрăллă-кĕвĕллĕ, ташăллă, такмаклă Çĕнĕ çул уявĕ те, Раштав та хыçа юлчĕç. Анчах хальхи вăхăтра чăнласах юрăллах-ши вĕсем? Е ĕçкĕ-çикĕллĕ кăна-ши? Çак ыйтусем тавра сăмах пуçарассăм килет паян. Раштав уйăхĕн юлашки кунĕсенчен пĕринче ачасен ăлкинче пулма тÿр килчĕ. Халĕ ăна пирĕн вăхăтри /иртнĕ ĕмĕрĕн 80-90-мĕш çулĕсем/ пек шкулта ирттермеççĕ, хулари культура керменĕсенче е кафесенче йĕркелеççĕ. Çакна пушар тухасран сыхланнипе сăлтавлаççĕ. Çĕнĕ Шупашкарти «Химик» культура керменĕ пире хапăл пулчĕ. Кунта кашни кунах уйрăм пĕлÿ çурчĕ валли ăлка пулать.

Çĕнĕ çул умĕн Мускаври чăвашсен ентешлĕхĕн хастарĕсем Елена Малышева Пĕрремĕш каналпа ертсе пыракан «Жить здорово!» кăларăмри «Наци кухни тата апат-çимĕç» рубрикăра ÿкерĕннĕ.

Хĕл иккĕмĕш уйăх хуçаланать пулин те урамра сивĕ мар. Сывлăш температури кăнтăрла та, çĕрле те нуль градуса çывăх. Çавна пула юхан шывсемпе кÿлĕсенчи пăр çÿхелсе пырать. Паянхи кун тĕлне пăр хулăнăшĕ нумай çулти вăтам кăтартуран икĕ хут çÿхерех. Тĕслĕхрен, Атăлта, Шупашкарти «Заовражное» микрорайон, Муркаш районĕнчи Ильинка çывăхĕнче, вăл 14 сантиметрпа танлашать. Сĕнтĕрвăрри районĕнчи Кушник ялĕ таврашĕнче - 12 сантиметрпа /кăрлач уйăхĕн 9-мĕшĕ тĕлне/.

Хăйсен ĕçне чунпа парăннă, ăсталăха куллен туптаса пыракан вĕрентекен сахал мар пирĕн хутлăхра. Вĕсенчен пĕри - Элĕк салинчи И.Я.Яковлев ячĕллĕ вăтам шкулта кĕçĕн класс ачисене пĕлÿ паракан Тамара Чашкова. «Эпĕ учитель çемйинче çуралнă. Атте Ехремкассинчи вăтам шкулта 40 çул ытла рисованипе черчени вĕрентнĕ. Асаннепе кукаçи кун-çулне воспитани ĕçĕпе çыхăнтарнă. Мăн кукаçи çирĕммĕш ĕмĕр пуçламăшĕнче чиркÿ шкулĕнче ачасене вулама-çырма хăнăхтарнă. Унăн тăватă ывăлĕ те - учитель.

Ваçкă Романовăн ачалăхĕ йывăр пулнă. Пĕчĕклех ашшĕ-амăшĕсĕр тăрса юлнăскере кукашшĕпе мăн аккăшĕ пăхса ÿстернĕ. Тăнлă пуçлăскер Вăрнар районĕнчи Çĕрпелти шкул хыççăн малалла пĕлÿ илме тантăшĕсемпе тăватă çухрăмри Уравăша çÿренĕ. Пурнăç çулне суйласси ăнсăртран килмен. Вĕсен анкарти хыçĕнче патшалăхăн сортсене тĕрĕслекен сăнав участокĕ вырнаçнă. Агрономсен ушкăнне ертсе пыракан Алексей Ушмарин хăйсем патне час-часах пыракан, ыйтса пĕлме юратакан çамрăка кăмăлланă. Алексей Иванович ăна Чăваш патшалăх ял хуçалăх институтне кĕме сĕннĕ, агрономи наукин вăрттăнлăхĕсемпе паллаштарнă.