Тантăш 38 (4909) № 03.10.2024

Чăн-чăн патриотсене çитĕнтереççĕ

«Çирĕп çемье — вăйлă патшалăх никĕсĕ», — теççĕ. Çакă тĕрĕсех. Ача çемьере кăна ăс-хакăлпа кăмăл-сипет никĕсĕсене тата культура пуянлăхне ăса хывма, лайăх çын пулса ӳсме вĕренет. Шупашкар округĕнчи Хăймалакассинчи Екатерина Владимировнăпа Евгений Владиславович — ачисемшĕн ырă та çутă тĕслĕх. Вĕсен 9 ача: ултă ывăлпа виçĕ хĕр. Çак йышлă çемье тунтикун Пĕтĕм Раççейри «Вăрмана упрар» акцие хутшăнчĕ.

Ашшĕ-амăшĕ — ырă тĕслĕх

Ивановсен çемйи кашни çулах йывăç лартать. Пурте пĕрле ял таврашне те тирпейлеме тухаççĕ, субботниксене хутшăнаççĕ, май пур таран илем кӳме тăрăшаççĕ. Ача садне çӳрекен пĕчĕк Егорпа Петя та ашшĕ-амăшĕнчен тăрса юлмаççĕ. Ивановсен çемйи ятарлă çар операцийĕнчи салтаксене те пулăшать. Ял çыннисемпе пĕрле хӳтĕлев сеткисем çыхаççĕ. Екатерина Владимировна — округра хастар волонтер. Ун пирки ку тăрăхра пĕлмен çын çук та пулĕ. Çак кĕске хушăра кăна вăл, иртнĕ çул тата кăçал, пилĕк хутчен ятарлă çар операцине гуманитари пулăшăвĕ леçме кайса килнĕ, госпитальсене çитнĕ. Екатерина «Звезда 21» çар хатĕрленĕвĕн тата тактика медицинин курсне пĕтернĕ. Телеграмканалра çемье «Чувашия. Самые Добрые сердца России» — «Своих не бросаем» пулăшу ушкăнĕ йĕркеленĕ. Ивановсем ачисемпе пĕрле салтаксем валли хавхалантаракан çырусем çыраççĕ. Кил хуçи Евгений хӳтĕлев сетки çыхмашкăн хăй тĕллĕн каркас хатĕрленĕ. «Пушă вăхăт пăртак тупăнсанах Янăшри, Чăрăшкассинчи культура çурчĕсенче, Чурачăк шкулĕнче хӳтĕлев сеткисем çыхатпăр, çи-пуç çĕлетпĕр», — терĕ Екатерина Иванова. Профессипе кам çеç мар-ши вăл? Автомеханик, слесарь, водитель, повар, сутуçă-кассир… Темиçе тĕрлĕ професси çынни кирек ăçта та ĕçлеме пултарать. Ачисене те тĕрлĕ енлĕ аталанма хистет пĕчĕкрен. Мăшăрĕ Евгений Владиславович складра тăрăшать. Ивановсен чи аслă хĕрĕ Валентина çитĕннĕ ĕнтĕ. Унăн икĕ ача, вăл çемйипе Çĕрпӳ тăрăхĕнче пурăнать. Аслисем, тăваттăшĕ, Елисейпа Илюша, Анастасийăпа Василиса Шупашкарти Н.Ф. Гаврилов ячĕллĕ 22-мĕш шкулта пĕлӳ пухаççĕ. Мишăпа Игорь Шупашкар округĕнчи Янăш шкулĕнче вĕренеççĕ. Уроксем хыççăн алă усса лармаççĕ, секцисемпе кружоксене васкаççĕ. Арçын ачасем пурте спортпа туслă, хĕрачасем ал ĕçне ăста. Егорпа Петя пĕчĕк-ха, вĕсем ача садне çӳреççĕ. Канма та, ĕÇлеме те вăхăт тупаÇÇĕ Ивановсен — пысăк хуçалăх. Ĕне, пăру, сысна, кайăк-кĕшĕк тытаççĕ. Кашни çулах пахчара темĕн тĕрлĕ пахча çимĕç туса илеççĕ. Çулла утă нумай хатĕрлеççĕ. Çемьепе пĕрле çырлана, кăмпана çӳреме юратаççĕ. Кăçал та вăрманта карçинкки-карçинккипех пухнă. Ку çемьере ачасем мĕн пĕчĕкрен тĕрлĕ ĕçе хăнăхса ӳсеççĕ. Никам та алă усса лармасть. Пĕри пахчара шăварнă чухне тепри пӳртре апат хатĕрлет, виççĕмĕшĕ ĕне сăвать, тăваттăмĕшĕ выльăх-чĕрлĕх пăхать. Пур ĕçе те черетленсе тума хăнăхнă, ашшĕ-амăшĕ çапла хăнăхтарнă. Ăнăçу, лайăх пурнăç çанă тавăрса ĕçлесен çеç пулнине пĕчĕкренех ăнланаççĕ шăпăрлансем. <...>

Елена АТАМАНОВА.

♦   ♦   ♦

«В здоровом теле – здоровый дух!»

Спорт сегодня занимает важное место в жизни общества. Люди хорошо понимают, насколько важно быть здоровым, крепким и сильным. И сегодня одна из задач – привлечь к спорту как можно больше граждан. И, конечно, упор делается на подрастающее поколение. Одним из таких молодых спортсменов, подающих пример, является ученик 11-го класса Траковской школы Красноармейского муниципального округа Егор Иванов. Он активист школы, победитель районных и республиканских соревнований по лыжному спорту.

Серьезная мотивация Егор в детстве занимался разными видами спорта, но предпочтение в итоге отдал лыжным гонкам. Этим видом спорта он увлекается уже четыре года. После победы на районных соревнованиях и участия в спортивных состязаниях республиканского уровня у молодого человека есть четкая мотивация прочно занять лидирующие позиции не только в республике, но и на межрегиональном, а также всероссийском уровнях. Об успешных выступлениях свидетельствуют его многочисленные награды. К примеру, Егор является победителем соревнований по лыжным гонкам и лыжероллерам Чувашии, а также Межрегионального зимнего кубка «Все на лыжи». Парень с каждым соревнованием еще увереннее идет к намеченным планам. Цель юного спортсмена – победа на соревнованиях более высокого уровня и повышение спортивного звания. «Бороться и не сдаваться!» – К соревнованиям я готовлюсь круглый год. Весной у нас начинается тренировочный процесс подготовки к зимнему сезону. За этот период я выезжаю на тренировочные сборы. Соревнования это работа с эмоциональным состоянием. Я считаю, что эмоции – это важный аспект успешного выступления на соревнованиях. Например, перед стартом стараюсь быть спокойным, нахожусь в одиночестве и тем самым настраиваю себя на гонку. А во время гонки получаю массу положительных эмоций. Неудачи – это важные уроки, которые делают нас сильнее, мудрее и учат быстро адаптироваться к сложностям. Они позволяют нам лучше понимать себя, свои слабости и пределы, а также учат ценить успехи и не бояться принимать рискованные решения. А я делаю все, чтобы стать сильнее, – рассказывает Егор. Непрерывно двигаться к победам – Мое самое важное соревнование на предстоящий лыжный сезон – это первенство России. С нетерпением жду этого события! Сейчас я учусь в 11 классе, поэтому иногда приходится жертвовать спортом ради успешной сдачи экзаменов. Но я никогда не пропускал ни одной тренировки. Я не расстраиваюсь, ведь примером для подражания для меня является выпускник нашей школы. Он также был лыжником, отлично выступал на соревнованиях и успешно сдал все экзамены, – делится школьник. В заключение нашей беседы Егор пожелал ребятам не бросать спорт, но в то же время не забывать и про учебу. Находить время на обе деятельности и держать баланс. <...>

Кристина ПАВЛОВА.

♦   ♦   ♦

Çемье пулсан – телей питре

«Икĕ çын – пĕр мăшăр, çичĕ çын – пĕр çемье», – теççĕ. Çемье… Мӗнле илемлӗ те ăшă сăмах…

Мӗн вăл çемье тесе ыйтсан, кашниех хурав тупать: çемье – çирĕп тыл, крепоç. Кашни çыннăн çемье çавăрмаллах, кашниех çакăн çинчен ӗмӗтленет паллах. Ман шухăшпа, вăл – чи çывăх та тăван çынсем, чи ăшă та хăтлă вырăн. Унта сана яланах кӗтеççӗ, çемье – шанчăклă та çирӗп тыл, вăл нихăçан та пӗччен хăвармасть. Пурнăçри йывăр лару-тăрура мана яланах пулăшать. Мӗншӗн-ха эпир пуласлăха тулли çемьесӗр курмастпăр? Мӗншӗн тесен, асаннепе асатте, кукамайпа кукаçи, аннепе атте тата ачисем – пирӗншӗн иртнӗ, хальхи тата пуласси. Çемьен пӗлтерӗшне уçса парас тесен вӗçне-хӗрне тупаймăн. Çав тери тарăн шухăшлă та пысăк пӗлтерӗшлӗ вăл. Кашни ачан пуласлăхӗ çемьепе çыхăннă. Туслă çемьере ачасем пӗринчен тепри маттур, ăслă, яланах ашшӗ-амăшне пулăшма тăрăшаççӗ. Çирӗп те хастар ăру çитӗнни ашшӗ-амăшне те савăнтарать, ырă ят кӳрет. «Çемье ăшши – чун ăшши», – тесе ахальтен каламан пулӗ ватăсем. Пирӗн асаттеасаннесем кӗнеке тавраш вуламан, хутла пӗлмен, аслă шкулсенче вӗренмен. Апла пулин те хăйсен ачисене çав тери аван воспитани пама пултарнă. Иван Яковлев чăваш халăхӗ валли халал çыричченех вӗсем вырăнти йӗркесене авалтанпах тытса пынă. «Çемйӗре лайăх пăхса усрăр: çемье вăл халăх чаракӗ, патшалăх чаракӗ. Çемье пурнăçӗ тӗлӗшпе ваттисем каланă сăмаха чăваш халăхӗ ялан хытă тытса тăнă. Çак пурлăха лайăх сыхласа пурăнăр. Çемьен лăпкă пурнăçӗ пире пурнăç хыттинчен хӳтӗлесе тăрать. Килӗштерсе тӗреклӗ тăракан çемьешӗн катаран килекен пурнăç синкерӗсем хăрушă мар. Ӳтӗре ясарпа ан варалăр, ӳсӗртекен, астаракан япаларан шикленӗр. Çемьене сыхă усрасан, ачăрсене чипер упраса пурăнсан, килӗштерсе лăпкă ӗçлесе пурăнма хăвăр валли тӗреклӗ чарак лартса хурăр…» – тенӗ И.Яковлев. Хальхи вăхăтра пирӗн республикăра ӗçчен те хастар, сăпайлă, килӗштерсе пурăнакан çемье нумай. Ачана тӗрӗс воспитани парасси йăхран йăха, ламран лама куçмалла. Тĕпренчĕкĕсем ашшӗ-амăшӗн ӗçне хисеплесе вӗсен çулӗпе кайни те çемье килӗштерсе пурăннине кăтартать. Хамăрăн йăх-несĕле, асатте-асаннесене, кукаçи-кукамайсене лайăх пӗлетпӗр-и-ха эпир? Çемье ăшшине тытса тăраканӗ, йӗркелесе пыраканӗ кам тесе шухăшлатăр эсир? Паллах, анне! Мӗн тери çепӗççӗн, илемлӗн илтӗнет çак сăмах. Хамăрăн аттепе аннене эпир уйăхпа, хӗвелпе танлаштаратпăр. Атте-анне çумра пулсассăн пире сивĕ хӗл те ăшшăн туйăнать. Мӗн чухлӗ сăвă-юрă хывман пулӗ атте-анне çинчен! Манăн та атте-анне пур, вĕсем – кил ăшши, чун ăшши. Вĕсенчен хакли никам та çук. Пирĕн пысăк çемье Аслӑ Елчӗк ялĕнче пурăнать. Эпир йышлăн: асаннепе асатте, атте, анне, шăллăм тата эпĕ. Аттепе анне пире мĕн пĕчĕкрен ĕçе хăнăхтарса ӳстереççĕ. Эпир, шӑллӑмпа иксӗмӗр, вĕсене хуçалăхра пулăшатпăр. Манăн та атте пекех ĕçчен, анне пек ăслă та пысăк чунлă çын пулас килет. Атте Мускава ĕçлеме çӳрет. Мĕн пĕчĕкрен пирĕнпе пĕрле конструкторсенчен тĕрлĕ япала пуçтаратчĕ, халĕ вара пысăк ĕçсем тума тăрăшать: трактор ăсталать, тимĕр авса хитре картасем тăвать тата ытти те. Пĕчĕк шăллăм та аттене кура тĕрлĕ япала пуçтарма тăрăшать, атте унăн ĕçне хакласа хĕпĕртенине курсан савӑнать, хăйне пысăк çын пек туять. Ку мана питĕ савӑнтарать. Пире пӗрле нихӑçан та кичем мар. Мӗншӗн тетӗр-и? Мӗншӗн тесен, çумра яланах пире юратакан, пулӑшма хатĕр атте-анне пур. <...>

Тимур АМАСЕВ. Елчĕк округĕ, Елчĕк шкулĕ.

Материалсемпе туллин паллашас тесен...

www.hypar.ru